Των Δανάης Αλεξάκη και Φάνη Ζώη
Διέψευσε τις προσδοκίες του εμπορικού κόσμου η κίνηση στην αγορά την εορταστική περίοδο, με τη μία στις πέντε επιχειρήσεις να παρουσιάζει πτώση τζίρου από 40% έως 60%. Ο εμπορικός κόσμος σε ποσοστό 90,20% είχε καλύτερες προσδοκίες για τη χριστουγεννιάτικη εορταστική περίοδο, αν και οι πωλήσεις που παρουσίασαν φέτος στην πλειονότητά τους οι επιχειρήσεις λιανικού εμπορίου ήταν σαφώς χαμηλότερες σε σύγκριση με το 2019, αλλά οπωσδήποτε καλύτερες από το αντίστοιχο διάστημα του 2020, όταν τα καταστήματα λειτούργησαν για λίγες ημέρες με τη μέθοδο του «click away».
Ειδικότερα, για το 66,67% των επιχειρήσεων, σχεδόν 7 στις 10, οι πωλήσεις μειώθηκαν σε σχέση με το αντίστοιχο διάστημα του 2019, ενώ για το 27,45% παρέμειναν στα ίδια επίπεδα. Χαρακτηριστικό παράδειγμα ο Πειραιάς, όπου σύμφωνα με την καθιερωμένη έρευνα του Εμπορικού Συλλόγου Πειραιώς για την κίνηση της πειραϊκής αγοράς κατά την περίοδο των Χριστουγέννων και της Πρωτοχρονιάς, από τις επιχειρήσεις που δήλωσαν ότι οι πωλήσεις τους μειώθηκαν, το 32,35% είχε πτώση έως και 20%, το 26,47% κατέγραφε συρρίκνωση τζίρου 21%-40%, το 20,59% είχε μείωση 41%-60% και ένα 20,59% δήλωσε «Δεν γνωρίζω/ Δεν απαντώ».
Η καλύτερη περίοδος των εορτών από άποψη αγοραστικής κίνησης ήταν η εβδομάδα πριν από τα Χριστούγεννα (72,55%), αλλά και οι δυο τελευταίες ημέρες του χρόνου, καθώς ο καλός καιρός βοήθησε σε αυτό.
Οι ανακοινώσεις περιοριστικών μέτρων από την κυβέρνηση μέσα στην -άλλοτε χαλαρή και ήρεμη- τελευταία εβδομάδα του χρόνου ήταν η κατακλείδα σε μια ακόμα δύσκολη χρονιά, που είχε πολλά και επώδυνα σκαμπανεβάσματα για την ελληνική μικρομεσαία επιχειρηματικότητα, αναφέρει στη «Ν» ο πρόεδρος της Ελληνικής Συνομοσπονδίας Εμπορίου και Επιχειρηματικότητας (ΕΣΕΕ) Γιώργος Καρανίκας. Σύμφωνα με τα πρώτα στοιχεία της Συνομοσπονδίας, η έλευση του πέμπτου κύματος της πανδημίας, οι πληθωριστικές πιέσεις και η εκτόξευση του κόστους ενέργειας το τελευταίο τρίμηνο του 2021 δεν επέτρεψαν στις επιχειρήσεις και στους καταναλωτές να ανασάνουν ψυχολογικά και οικονομικά την περίοδο των εορτών.
Καθ’ όλη τη διάρκεια της εορταστικής περιόδου, μετρημένες στα δάχτυλα του ενός χεριού ήταν οι μέρες, σημειώνει ο κ. Καρανίκας, που τα εμπορικά καταστήματα έκαναν ικανοποιητικούς ή έστω υποφερτούς τζίρους, καθώς η παγωμάρα που επικράτησε στο αγοραστικό κοινό μετά την έναρξη των περιορισμών για τους ανεμβολίαστους πολίτες, στις αρχές Νοεμβρίου, συνεχίζεται μέχρι και σήμερα να κρατά πολλούς από αυτούς μακριά από τις αγορές που απαιτούν φυσική παρουσία. Ελάχιστες ήταν οι φωτεινές εξαιρέσεις στην γκρίζα σκιά της Όμικρον και της οικονομικής δυσπραγίας των νοικοκυριών, καθώς κάποια από τα ούτως ή άλλως πολύ λίγα εορταστικά events δήμων και εμπορικών συλλόγων ανέβασαν τη διάθεση και προσέλκυσαν μαζικά καταναλωτές στις εμπορικές πιάτσες των πόλεων που τα φιλοξένησαν. Και πάλι όμως, κατά μέσο όρο, ο όγκος των αγορών και ο χρόνος που πέρασαν οι πελάτες εντός των καταστημάτων ήταν πολύ μικρότεροι συγκριτικά με τις προ πανδημίας αντίστοιχες περιόδους.
Όταν μάλιστα οι πρωτοχρονιάτικες εορταστικές εκδηλώσεις ματαιώθηκαν οριστικά, κάτι που, σύμφωνα με τον πρόεδρο της ΕΣΕΕ, συνέβη αναπάντεχα και εκκωφαντικά πριν από την Πρωτοχρονιά, ακυρώθηκαν πλήρως οι προσδοκίες του εμπορικού κόσμου, που είχε βάλει τα δυνατά του -συγκρατώντας τις τιμές, παρά την αύξηση των λειτουργικών εξόδων και του κόστους τροφοδοσίας- για ένα δυνατό φινάλε σε μια χρονιά που συνολικά έδωσε πίσω στον κλάδο ελάχιστα από όσα του είχε πάρει βίαια το 2020.
Εστίαση: Χαριστική βολή
Στη σκιά της μετάλλαξης Όμικρον, των ανατιμήσεων, αλλά και των περιοριστικών μέτρων που τέθηκαν σε εφαρμογή στις 30/12 κινήθηκε ο εορταστικός τζίρος και στα καταστήματα εστίασης, τα οποία σε ό,τι αφορά το πρωτοχρονιάτικο ρεβεγιόν δέχθηκαν κύμα ακυρώσεων.
Οι επαγγελματίες του κλάδου κάνουν λόγο για «χαριστική βολή» σε μια ακόμα δύσκολη χρονιά, ενώ η διατήρηση των περιοριστικών μέτρων σηματοδοτεί ένα κακό «ποδαρικό» στο 2022. «Όλες οι εκδηλώσεις για το κλείσιμο του έτους αλλά και οι ονομαστικές εορτές ακυρώνονται δεδομένης της απαγόρευσης της μουσικής, αλλά και του περιορισμένου ωραρίου που επί της ουσίας αφορά τρεις ώρες, μεταξύ 21.00 και 00.00. Με τις μισές επιχειρήσεις να είναι ζημιογόνες και τρεις στις δέκα να έχουν ξεμείνει από ρευστότητα, ο κλάδος της εστίασης και των συναφών επαγγελμάτων έχει ξεπεράσει πλέον το όριο της ασφυξίας και βιώνει μια οικονομική καταστροφή», αναφέρουν στη «Ν» εκπρόσωποι του κλάδου εστίασης, υπερτονίζοντας την αναγκαιότητα για λήψη περαιτέρω μέτρων στήριξης, ενώ σημειώνουν χαρακτηριστικά: «Η εστίαση έχει πληρώσει ακριβότερα από όλους τους κλάδους το κόστος της πανδημίας. Η νέα μετάλλαξη Όμικρον εξανεμίζει και τις όποιες προσδοκίες για ένα καλύτερο ξεκίνημα το 2022. Πρέπει να υπάρξει στήριξη, διότι ο αριθμός των λουκέτων θα ξεπεράσει τον αριθμό των κρουσμάτων».
Ας σημειωθεί ότι ο κλάδος βρίσκεται ταυτόχρονα αντιμέτωπος με υψηλά ενεργειακά κόστη και ανατιμήσεις στις πρώτες ύλες. Επιπλέον, από την 1η Ιανουαρίου 2022 επιβάλλεται στους καταναλωτές και εισφορά προστασίας του περιβάλλοντος 0,05 ευρώ για κάθε πλαστικό μίας χρήσης που διατίθεται ως συσκευασία των έτοιμων ποτών και φαγητών στη μαζική εστίαση (και στο λιανεμπόριο), κάτι που συνεπάγεται αυξήσεις στις τελικές τιμές των προϊόντων. Σε αυτό το πλαίσιο ο κλάδος ζητά τη χρονική μετάθεση της ενεργοποίησης του μέτρου της ειδικής εισφοράς.
Παράλληλα, η Πανελλήνια Ομοσπονδία Εστιατορικών και Συναφών Επαγγελμάτων (ΠΟΕΣΕ), τονίζοντας ότι οι επιχειρήσεις εστίασης που θίγονται από την εξάπλωση του τέταρτου κύματος της πανδημίας και τις μαζικές ακυρώσεις κρατήσεων ξεπέρασαν κατά πολύ τις επιχειρήσεις με μουσική, ζητά μεταξύ άλλων να διευρυνθεί η λίστα των ΚΑΔ για αναστολή συμβάσεων εργασίας. Η αναστολή των συμβάσεων εργασίας για τον Ιανουάριο του 2022 στις επιχειρήσεις που επιβλήθηκε απαγόρευση μουσικής και για εκείνες στις οποίες περιορίστηκε η λειτουργία έως τα μεσάνυχτα ήταν μια αναγκαία απόφαση που απαλύνει τις συνέπειες του άτυπου lockdown, επισημαίνει η ΠΟΕΣΕ, ωστόσο προσθέτει ότι δεν περιλαμβάνει όλους τους θιγόμενους.
Κινητικότητα στα σ/μ
Οι ακυρώσεις στα σχέδια για το πρωτοχρονιάτικο ρεβεγιόν εκτός σπιτιού σηματοδότησαν μια εξτρά «κινητικότητα» στα ράφια των σουπερμάρκετ, η οποία ωστόσο δεν άλλαξε δραματικά τη πορεία του Δεκεμβρίου.
Σύμφωνα με αναλυτές της αγοράς, οι τρεις πρώτες βδομάδες του Δεκεμβρίου κινήθηκαν στο -5,5% για τα σουπερμάρκετ, συνεπώς η όποια κινητικότητα στην τελευταία εβδομάδα δεν μπορεί να ανατρέψει σημαντικά το τελικό πρόσημο του μήνα.
Όπως αναφέρουν στη «Ν» στελέχη του κλάδου, «παραδοσιακά ο Δεκέμβρης είναι ένας δυνατός μήνας στις πωλήσεις. Ωστόσο, ειδικά φέτος η σύγκριση με τον περσινό αντίστοιχο μήνα ξεκινά με μια ιδιαίτερα υψηλή βάση, αφού πέρυσι η υπόλοιπη αγορά ήταν σε lockdown. Ταυτόχρονα οι καταναλωτές, ελέω των βεβαρημένων υποχρεώσεων στο ενεργειακό κόστος και λοιπά κόστη, εμφανίζονται ήδη από τον Νοέμβριο (όταν και πάλι η σύγκριση με πέρυσι αφορά περίοδο με lockdown) πιο επιφυλακτικοί στις δαπάνες τους. Με την ανακοίνωση των περιοριστικών μέτρων για το ρεβεγιόν της Πρωτοχρονιάς, καταγράφηκε κίνηση στα καταστήματα. Ωστόσο, ένα δυνατό διήμερο δεν σηματοδοτεί σε καμία περίπτωση τις αντίστοιχες περσινές επιδόσεις».
Στις εκπτώσεις εναποτίθενται οι ελπίδες για βελτίωση των εισπράξεων
Με μία καλή εκκίνηση από την επόμενη εβδομάδα, με εκπτώσεις στα εμπορικά καταστήματα, μετά τους υποτονικούς ρυθμούς στους οποίους κινήθηκε η αγορά την εορταστική περίοδο, θα επιχειρήσει ο εμπορικός κόσμος να ανακτήσει το χαμένο έδαφος.
Οι περισσότεροι επιχειρηματίες προχωρούν σε γενναίες προσφορές του στοκ των εμπορευμάτων και όχι μόνο, ενώ μειωμένες θα είναι οι τιμές ακόμη και σε καινούργια προϊόντα. Ο εμπορικός κόσμος ελπίζει η μετάβαση από το 2021 στο 2022 να περιγραφεί στο τέλος της χρονιάς ως η μετάβαση από την Covid-19 εποχή στην κανονικότητα και στη μεγάλη επανεκκίνηση της αγοράς.
Οι εμπορικές επιχειρήσεις από την ερχόμενη Δευτέρα 10 Ιανουαρίου 2022, οπότε ξεκινά η εκπτωτική περίοδος, που θα διαρκέσει έως τις 28 Φεβρουαρίου 2022, προσδοκούν σε αναθέρμανση της αγοράς, μετά από ένα 2021 που, σύμφωνα με τον εμπορικό κόσμο, χαρακτηρίστηκε από έντονη υποχώρηση των πωλήσεων. Σημειώνεται ότι την πρώτη Κυριακή των εκπτώσεων, δηλαδή στις 16 Ιανουαρίου, τα εμπορικά καταστήματα θα είναι ανοικτά σε όλη την επικράτεια από 11 το πρωί έως τις 8 το βράδυ.
«Αν και μέχρι σήμερα το κλίμα αβεβαιότητας συνεχίζει να διακατέχει τους καταναλωτές, η αγορά βρίσκεται σε διαδικασία αναπροσαρμογής, οπότε ευελπιστούμε οι προσεχείς εκπτώσεις να έχουν καλύτερα αποτελέσματα και να δώσουν μια σημαντική ανάσα στα ταμεία των εμπορικών καταστημάτων. Το έχουν ανάγκη όλες οι μικρομεσαίες εμπορικές επιχειρήσεις της χώρας», δήλωσε με αφορμή την έναρξη των εκπτώσεων ο πρόεδρος της Ελληνικής Συνομοσπονδίας Εμπορίου και Επιχειρηματικότητας (ΕΣΕΕ), Γιώργος Καρανίκας.
Με αφορμή την έναρξη των εκπτώσεων, ο πρόεδρος του Εμπορικού Συλλόγου Αθηνών (ΕΣΑ) Σταύρος Καφούνης δήλωσε: «Από τη Δευτέρα οι επιχειρήσεις θα διαθέτουν τα προϊόντα τους σε πολύ ελκυστικές τιμές, για να πάρουν μία ανάσα ρευστότητας που τόσο έχουν ανάγκη. Προτρέπω το καταναλωτικό κοινό να επισκεφτεί από την πρώτη στιγμή τα εμπορικά καταστήματα, που έχουν αποδείξει την άρτια τήρηση των υγειονομικών πρωτοκόλλων».
Κατά τη διάρκεια των χειμερινών εκπτώσεων οι λιανεμπορικές επιχειρήσεις, αναφέρει σε σχετική ανακοίνωσή του ο Σύνδεσμος Επιχειρήσεων και Λιανικής Πωλήσεως Ελλάδος (ΣΕΛΠΕ), θα προσφέρουν μεγάλη ποικιλία προϊόντων σε πολύ χαμηλές τιμές, με άψογη εξυπηρέτηση και σεβασμό στο καταναλωτικό κοινό.