Με τις απώλειες των μισθωτών του ιδιωτικού τομέα να ανέρχονται πλέον σε πολλά δισεκατομμύρια ευρώ εξαιτίας των πολύμηνων αναστολών συμβάσεων, το Μέγαρο Μαξίμου και το υπουργείο Εργασίας πρέπει να λάβουν, επιτέλους, αποφάσεις για το ύψος του κατώτατου μισθού, ο οποίος ανέρχεται σήμερα σε 650 ευρώ μεικτά και καθορίζει άμεσα τις αποδοχές περίπου 1.000.000 εργαζομένων και ανέργων.
Με αφορμή την πανδημία, η πολύμηνη διαδικασία καθορισμού του κατώτατου μισθού, όπως αυτή νομοθετήθηκε με εντολή της τρόικας το 2013, έχει ήδη αναβληθεί δύο φορές και θα πρέπει να αρχίσει στο τρίτο δεκαήμερο του Μαρτίου. Όμως ο μεγαλύτερος κίνδυνος προέρχεται από αυτά που προβλέπει ο νόμος (ν.4172/2013) αυτός καθαυτός, καθώς συνδέει το ύψος του μισθού με τα βασικά μεγέθη της οικονομίας, τα οποία λόγω της πανδημίας είναι απογοητευτικά.
Και μπορεί να πανηγυρίζει η κυβέρνηση επειδή, σύμφωνα με την ΕΛ.ΣΤΑΤ., η ύφεση για το 2020 κινήθηκε λίγο καλύτερα από τα πιο εφιαλτικά σενάρια, ωστόσο το αρνητικό πρόσημο της πορείας του ΑΕΠ εγκυμονεί κινδύνους. Δεν πρέπει να ξεχνάμε, εξάλλου, ότι εκατοντάδες χιλιάδες εργαζόμενοι και οι οικογένειές τους έχουν ξεπεράσει το εξάμηνο με την αποζημίωση ειδικού σκοπού των 534 ευρώ και αντιμετωπίζουν πια σοβαρά προβλήματα διαβίωσης.
Από πλευράς κυβέρνησης τηρείται σιγή ιχθύος και το μόνο δεδομένο είναι η δέσμευση του πρωθυπουργού για αύξηση του κατώτατου μισθού με διπλάσιο ποσοστό από αυτό της αύξησης του ΑΕΠ. Όπως γίνεται εύκολα αντιληπτό, καθώς το ΑΕΠ μειώθηκε, η δέσμευση αυτή δεν έχει καμία αξία και επί της ουσίας είναι όλα… στον αέρα.
Το χρονοδιάγραμμα του… τρόμου
- Ως τις 30 Απριλίου θα πρέπει να υποβληθούν από τους επιστημονικούς φορείς, σύμφωνα με το νέο χρονοδιάγραμμα, οι εκθέσεις για την αναπροσαρμογή του κατώτατου μισθού. Η Επιτροπή Διαβούλευσης σχηματίζει φάκελο με τις εκθέσεις των ερευνητικών φορέων και των παραγόντων διαφοροποίησης του κατωτάτου μισθού και ημερομισθίου, και τον στέλνει στους εκπροσώπους των κοινωνικών εταίρων, ΓΣΕΕ, ΣΕΒ, ΓΣΕΒΕΕ, ΕΣΕΕ, ΣΕΤΕ, ώστε να εκφράσουν γνώμη για την αναπροσαρμογή του κατώτατου μισθού.
- Ως τις 15 Μαΐου η Επιτροπή Διαβούλευσης πρέπει να διαβιβάσει τα υπομνήματα προς τους υπόλοιπους εκπροσώπους των κοινωνικών εταίρων, με πρόσκληση για προφορική διαβούλευση σε σχέση με την τυχόν αναπροσαρμογή κατώτατου μισθού.
- Ως τις 31 Μαΐου πρέπει να διαβιβαστούν όλα τα υπομνήματα και η τεκμηρίωση των διαβουλευομένων, καθώς και η έκθεση των εξειδικευμένων επιστημονικών φορέων στο ΚΕΠΕ προς σύνταξη Σχεδίου Πορίσματος. Το πόρισμα πρέπει να περιέχει τις προτάσεις των κοινωνικών εταίρων, τα σημεία συμφωνίας τους, τεκμηρίωση ως προς την κατάσταση της οικονομίας και της αγοράς εργασίας, και τους παράγοντες που επιδρούν στον καθορισμό του προτεινόμενου κατωτάτου μισθού.
- Ως τις 30 Ιουνίου ολοκληρώνεται το Σχέδιο Πορίσματος και υποβάλλεται στον υπουργό Οικονομικών και τον υπουργό Εργασίας. Ακολούθως δημοσιεύεται στην ιστοσελίδα του υπ. Εργασίας μαζί με όλες τις εκθέσεις, τα υπομνήματα και τα έγγραφα τεκμηρίωσης.
- Εντός του τελευταίου δεκαπενθημέρου του Ιουλίου ο υπουργός Εργασίας θα πρέπει να εισηγηθεί στο υπουργικό συμβούλιο τον νέο κατώτατο μισθό υπαλλήλων και το κατώτατο ημερομίσθιο των εργατοτεχνιτών, λαμβάνοντας υπόψη το Πόρισμα Διαβούλευσης.
Το ΣτΕ ξέχασε τις τριετίες
Χωρίς καμία επίσημη ή ανεπίσημη αιτιολόγηση το Συμβούλιο της Επικρατείας έχει σπάσει κάθε ρεκόρ αβελτηρίας, καθώς εκκρεμεί από το 2019 η απόφασή του επί της προσφυγής που είχε καταθέσει ο ΣΕΒ για τις τριετίες.
Μετά την αύξηση του κατώτατου μισθού το 2019 από την προηγούμενη κυβέρνηση, ακολούθησε μία εγκύκλιος που αποσαφήνιζε ότι τα επιδόματα προϋπηρεσίας (τριετίες) ισχύουν κανονικά. Ετσι, π.χ. για έναν εργαζόμενο που αμείβεται με τον κατώτατο μισθό των 650 ευρώ μεικτά, οι αποδοχές του αυξάνονται στα 715 ευρώ, αν έχει από 3 έως 6 έτη προϋπηρεσίας, στα 780 ευρώ, αν έχει από 6 έως 9 έτη προϋπηρεσίας, και στα 815 ευρώ, αν έχει πάνω από 9 έτη προϋπηρεσίας.
Κατά της εγκυκλίου προσέφυγε στο ΣτΕ το καλοκαίρι του 2019 ο ΣΕΒ. Και παρότι η προσφυγή εκδικάστηκε τον Δεκέμβριο του 2019, 15 μήνες μετά δεν έχει εκδοθεί ακόμη η απόφαση που θα κρίνει το ύψος των αποδοχών για δεκάδες χιλιάδες μισθωτούς.
Η ΓΣΕΕ κατά των ανατροπών του σχεδίου Πισσαρίδη
Την επαναφορά της αρμοδιότητας καθορισμού του κατώτατου μισθού στους κοινωνικούς εταίρους ζητά επιτακτικά η ΓΣΕΕ. Πρακτικά, αυτό που επιθυμούν οι εκπρόσωποι των εργαζομένων είναι η κατάργηση του νόμου 4172 του 2013, ο οποίος αφαίρεσε από τους εταίρους το δικαίωμα της απευθείας διαπραγμάτευσης των μισθών στον ιδιωτικό τομέα χωρίς κρατική παρέμβαση.
Παράλληλα, το Ινστιτούτο Εργασίας της ΓΣΕΕ σε πρόσφατη έκθεσή του υπογράμμιζε ότι «ένας αξιοπρεπής κατώτατος μισθός διαβίωσης θα μπορούσε να προκύψει από την προσαρμογή του κατώτατου μισθού στο 60% του διάμεσου μισθού. Το όριο του 60% του εθνικού διάμεσου εισοδήματος χρησιμοποιείται ευρέως στον ορισμό της σχετικής φτώχειας (at risk of poverty), ενώ το όριο του 50% είναι ένδειξη απόλυτης φτώχειας (absolute poverty). Βάσει αυτών των κριτηρίων στην Ελλάδα ο κατώτατος μισθός είναι κάτω από το όριο της σχετικής και της απόλυτης φτώχειας».
Εκ διαμέτρου αντίθετη είναι η άποψη που διατυπώθηκε από την επιτροπή Πισσαρίδη, καθώς όχι μόνο δεν προτείνει εμπλοκή των κοινωνικών εταίρων, αλλά επιπλέον θέλει να αφαιρέσει την ουσιαστική αρμοδιότητα καθορισμού των μισθών από την εκάστοτε κυβέρνηση. Έτσι, συστήνει τη θέσπιση ενός συμβουλίου εμπειρογνωμόνων με τριετή θητεία, ανεξάρτητη από τους κυβερνητικούς κύκλους, το οποίο θα λαμβάνει την απόφαση για το ύψος του μισθού.