Στην κινηματογραφική ταινία «Η διάσωση» ο αστροναύτης Ματ Ντέιμον χρειάστηκε να καλλιεργήσει πατάτες στον Άρη για να επιβιώσει. Επιστήμονες στο Περού -πατρίδα της πατάτας- μιμήθηκαν στο εργαστήριό τους τις εχθρικές συνθήκες του αρειανού περιβάλλοντος και κατάφεραν να κάνουν κάτι παρόμοιο.
Ερευνητές του Διεθνούς Κέντρου Πατάτας, με επικεφαλής τον αστροβιολόγο Χούλιο Βαλδίβια του Πανεπιστημίου Μηχανικής και Τεχνολογίας της Λίμα, οι οποίοι συνεργάζονται με το ερευνητικό κέντρο Ames της Αμερικανικής Διαστημικής Υπηρεσίας (NASA), σύμφωνα με τις βρετανικές «The Guardian» και «The Ιndependent», αφού αρχικά πειραματίσθηκαν με το κατάξερο έδαφος της ερήμου των Άνδεων, στη συνέχεια κατάφεραν να αναπτύξουν πατάτες σε εργαστηριακό περιβάλλον παγωμένο και με αυξημένο διοξείδιο του άνθρακα.
Οι επιστήμονες δήλωσαν αισιόδοξοι ότι, αν και τα πειράματά τους βρίσκονται σε αρχικό ακόμη στάδιο, θα είναι τελικά εφικτό να καλλιεργηθούν πατάτες στο εχθρικό έδαφος του Άρη, πράγμα που ασφαλώς θα έχει μεγάλη σημασία για τους μελλοντικούς αστροναύτες, οι οποίοι θα φθάσουν εκεί. Αλλά τα σχετικά πειράματα μπορεί επίσης να αποβούν ωφέλιμα και στη Γη, για τις περιοχές που θα επηρεασθούν αρνητικά από την κλιματική αλλαγή.
«Οι προσπάθειές μας δεν είναι μόνο για να πάμε τις πατάτες στον Άρη, αλλά και για να βρούμε μια πατάτα που θα μπορεί να αντέξει σε περιοχές της Γης που δεν είναι καλλιεργήσιμες», δήλωσε ο Βαλδίβια.
Το πατατο-πείραμα ξεκίνησε το 2016, περίπου ένα έτος μετά την ταινία «Διάσωση», σε ένα περιβάλλον με θερμοκρασίες κάτω του μηδενός, πιέσεις ατμόσφαιρας αντίστοιχες με αυτές σε υψόμετρο 6.000 μέτρων, υψηλές συγκεντρώσεις μονοξειδίου και διοξειδίου του άνθρακα και με φωτισμό που μιμείται την εναλλαγή μέρας-νύχτας στον Άρη.
Το Περού επελέγη από τη NASA όχι μόνο για τις αντίξοες κλιματικές συνθήκες του, αλλά επίσης επειδή εκεί υπάρχει μια μακρά παράδοση για την πατάτα, η οποία καλλιεργήθηκε για πρώτη φορά πριν από περίπου 7.000 χρόνια γύρω από τη λίμνη Τιτιτάκα των Άνδεων.
Σήμερα πάνω από 4.000 ποικιλίες πατάτας καλλιεργούνται στο Περού και στις γειτονικές χώρες Βολιβία και Ισημερινό, συχνά σε γυμνά και παγωμένα εδάφη.
Οι Περουβιανοί επιστήμονες μετέφεραν στο εργαστήριό τους στη Λίμα 700 κιλά χώματος που πήραν από μια απομακρυσμένη περιοχή της χώρας, η οποία δέχεται λιγότερο από ένα χιλιοστό βροχής το χρόνο και το έδαφός της έχει κάποιες ομοιότητες με το αρειανό. Οι ερευνητές φύτεψαν σε αυτό το χώμα 65 ποικιλίες πατάτας και μετά από ένα χρονικό διάστημα διάλεξαν τις πιο πολλά υποσχόμενες, τις οποίες, σε δεύτερο στάδιο, τις φύτεψαν σε ένα ακόμη πιο ακραίο περιβάλλον, το οποίο προσομοίωνε πιο πιστά τις αρειανές συνθήκες.
Τελικά προέκυψε η ποικιλία της νικήτριας πατάτας, που βαφτίσθηκε «Μοναδική». Όπως είπε ο Βαλδίβια, «είναι μια υπερ-πατάτα ικανή να αντέξει πολύ μεγάλες ποσότητες διοξειδίου του άνθρακα και πολύ χαμηλές θερμοκρασίες».
Οι επιστήμονες της NASA δήλωσαν ότι ασφαλώς δεν θα είναι δυνατό να καλλιεργηθούν πατάτες σε υπαίθριες εκτάσεις του Άρη, όμως θα μπορούσε να γίνει κάτι τέτοιο σε ειδικά θερμοκήπια. Το πείραμα στο Περού θα συνεχισθεί με νέες προσομοιώσεις των αρειανών συνθηκών.