Ένα νομοσχέδιο στην Τουρκία ανοίγει το δρόμο για τη σύσταση ιδιότυπων δικηγορικών συλλόγων, επιρρεπών σε πιέσεις. Ο Ερντογάν εντάσσει την κίνηση σε μια ευρύτερη μεταρρύθμιση της δικαιοσύνης, ανησυχώντας τους δικηγόρους.
Ο Τούρκος πρόεδρος Ταγίπ Ερντογάν προσπαθεί διαρκώς να επεκτείνει τη δύναμή του. Τα περισσότερα ΜΜΕ συντάσσονται ήδη με την πολιτική του, είτε εξαιτίας της λογοκρισίας είτε λόγω οικονομικών κινήτρων. Η εισαγωγή του προεδρικού συστήματος στην Τουρκία το 2018 έχει ήδη διασφαλίσει στον Ερντογάν ενισχυμένες αρμοδιότητες. Οι επικριτές κάνουν λόγο για «ενός ανδρός αρχή».
Ωστόσο υπάρχουν ακόμη κάποιοι αλώβητοι προμαχώνες ανεξαρτησίας στην Τουρκία, όπως οι 80 δικηγορικοί σύλλογοι στις αντίστοιχες επαρχίες της χώρας, οι οποίοι θεωρούνται ακόμη ουδέτεροι θεσμοί. Σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία, οι μάχιμοι δικηγόροι οφείλουν να υπερασπίζονται τα δικαιώματα των πελατών τους σύμφωνα με τις αρχές του κράτους δικαίου. Οι δικηγορικοί σύλλογοι παρέχουν επίσης στους δικηγόρους που είναι μέλη τους τα απαραίτητα εχέγγυα ανεξαρτησίας από την πολιτική επιρροή, ώστε να μπορούν να υπερασπίζονται πολίτες ακόμη και έναντι του κράτους.
Κατά τη διάρκεια των 18 ετών της ηγεσίας Ερντογάν, οι δικηγορικοί σύλλογοι κατάφεραν να διατηρήσουν μια ανεξάρτητη θέση ώστε να μη λειτουργούν ως βραχίονες της πολιτικής εξουσίας, αλλά να υπερασπίζονται το δίκαιο. Κατά συνέπεια έχουν έρθει συχνά σε διαφωνία με την τουρκική κυβέρνηση. Εντούτοις όλα αυτά ενδέχεται σύντομα να αποτελούν παρελθόν. Η τουρκική κυβέρνηση πιέζει τώρα για τη δημιουργία των λεγόμενων «πολλαπλών δικηγορικών συλλόγων».
Οι σχεδιαζόμενες αλλαγές στους δικηγορικούς συλλόγους
Σύμφωνα με νομοσχέδιο που παρουσιάστηκε τη Δευτέρα στην αρμόδια κοινοβουλευτική επιτροπή Δικαιοσύνης, στόχος είναι η διαίρεση των υπαρχόντων δικηγορικών συλλόγων. Στο μέλλον δικηγορικοί σύλλογοι με πάνω από 5000 μέλη θα μπορούν να διαιρούνται σε ανεξάρτητα υποτμήματα. Προαπαιτούμενο είναι οι υπογραφές 2000 δικηγόρων που θέλουν να αποσπαστούν σχηματίζοντας έναν νέο στην ουσία δικηγορικό σύλλογο. Οι αλλαγές αυτές επηρεάζουν κυρίως μεγάλες πόλεις, όπως την Kων/πολη, την Άγκυρα ή τη Σμύρνη. Στις τρεις μεγαλύτερες τουρκικές πόλεις, όπου οι δικηγορικοί σύλλογοι μετρούν από 10.000 έως 50.000 δικηγόρους, θα μπορούσαν θεωρητικά να συσταθούν πέντε νέοι σύλλογοι σε καθεμιά εξ αυτών.
Σύμφωνα με τον Ερντογάν η δομή των δικηγορικών συλλόγων θα καταστεί έτσι «πιο δημοκρατική» και θα έχει «ποικιλομορφία». Ο Μπουλέντ Τουράν αν. πρόεδρος της Κ.Ο. του κυβερνώντος ΑΚΡ, η νυν δομή των τουρκικών δικηγορικών συλλόγων αντίκειται στο τουρκικό Σύνταγμα. Για τον ίδιο η δημιουργία περισσότερων του ενός δικηγορικών συλλόγων σε μια πόλη είναι συμβατή με το οργανωτικό διοικητικό δίκαιο και τη διασφάλιση των δικαιωμάτων των δικηγόρων.
Στόχος να πληγεί η ανεξαρτησία των δικηγόρων
Για πολλούς δικηγόρους αλλά και μέλη της αντιπολίτευσης, οι αναδυόμενοι «πολλαπλοί δικηγορικοί σύλλογοι» δεν είναι τίποτα άλλο παρά μια προσπάθεια της κυβέρνησης να ευθυγραμμίσει τους δικηγόρους με τις προσταγές του ΑΚΡ. Σύμφωνα με τον Ακίν Αταλάι, δικηγόρο και διευθύνοντα σύμβουλο της αντιπολιτευόμενης εφημερίδας Cumhuriyet, κύριος σκοπός των νέων νομοθετικών αλλαγών είναι η δημιουργία δικηγορικών συλλόγων φίλα προσκείμενων στην κυβέρνηση. «Θα προσπαθήσουν να εξαγοράσουν τους δικηγόρους» αναφέρει ο Ακίν Αταλάι.
Ο ίδιος ανησυχεί όχι μόνο για την ανεξαρτησία των δικηγορικών συλλόγων, αλλά και για την ανεξαρτησία του δικαστικού σώματος, επισημαίνοντας ότι εισαγγελείς και δικαστές εξαρτώνται ήδη από την κυβέρνηση. «Αν και οι δικηγόροι εξαρτώνται από την κυβέρνηση, δεν θα είναι πλέον δυνατή η πρόσβαση σε μια δίκαιη δίκη, ειδικά αν οι πολίτες διαφωνούν με το κράτος». Από την πλευρά του ο δικηγόρος Ντογκάν Ερκάν από τον δικηγορικό σύλλογο της Άγκυρας θεωρεί ότι το νέο σύστημα θα βάλει στο προσκήνιο τις πολιτικές πεποιθήσεις των δικηγόρων. «Όμως ένα δικαστήριο δεν πρέπει να γνωρίζει την πολιτική σκέψη ενός δικηγόρου, διαφορετικά δεν θα μπορεί να υπερασπιστεί τον πολίτη επαρκώς», αναφέρει ο Ερκάν.
«Δεν θα υπακούσουμε»
Την ίδια ώρα χιλιάδες δικηγόροι δεν προτίθενται να δεχθούν τη μεταρρύθμιση. Ήδη υπήρξαν διαμαρτυρίες σε 58 δικηγορικούς συλλόγους της χώρας. Πάνω από όλα είναι εξοργισμένοι διότι η αρμόδια επιτροπή διεξήγαγε διαβουλεύσεις χωρίς τη συμμετοχή των δικηγορικών συλλόγων. Με το σύνθημα «Η νομική άμυνα δεν μπορεί να σταματήσει» αρκετοί δικηγορικοί σύλλογοι οργάνωσαν επίσης πορεία μπροστά από το τουρκικό κοινοβούλιο στην Άγκυρα και μάλιστα σημειώθηκαν βίαιες συγκρούσεις μεταξύ διαμαρτυρόμενων δικηγόρων και αστυνομίας. «Δεν θα υπακούσουμε» δήλωσε ο πρόεδρος του δικηγορικού συλλόγου Άγκυρας Ερνίκ Σαγκάν.
Το νέο νομοσχέδιο πρέπει να περάσει από την τελική έγκριση του κοινοβουλίου για να τεθεί ισχύ. Δεδομένης όμως της σαφούς πλειοψηφίας του κυβερνητικού συνασπισμού, οι πιθανότητες να υπερψηφιστεί είναι μεγάλες. Το CHP, το μεγαλύτερο κόμμα της αντιπολίτευσης, ανακοίνωσε πάντως ότι θα προσφύγει στην κρίση του Τουρκικού Συνταγματικού Δικαστηρίου.