Η Κίνα και το “Belt and Road” στην Αφρική – Από τις υποδομές στην επιρροή;
Γράφει ο Γιώργος Αθανασίου
Η Κίνα δεν μπήκε στην Αφρική για να παίξει. Μπήκε για να ριζώσει. Κι αν κάποτε οι Δυτικοί θεωρούσαν την ήπειρο φτωχό συγγενή, το Πεκίνο την αντιμετώπισε σαν χρυσό φυλάκιο του μέλλοντος. Το σχέδιο “Belt and Road Initiative” (BRI), που παρουσιάστηκε το 2013 ως μια παγκόσμια στρατηγική υποδομών και εμπορίου, βρήκε στην Αφρική το απόλυτο εργαστήριο γεωοικονομικής επέκτασης.
Σήμερα, η κινεζική παρουσία στην Αφρική δεν μετριέται απλώς σε έργα. Μετριέται σε λιμάνια, σιδηροδρόμους, δίκτυα ενέργειας και τηλεπικοινωνιών. Από το λιμάνι της Μομπάσα στην Κένυα μέχρι το σιδηροδρομικό δίκτυο Αντίς Αμπέμπα – Τζιμπουτί και από τις κινεζικές “βιομηχανικές ζώνες” στη Ζάμπια μέχρι τις στρατηγικές επενδύσεις σε σπάνια μέταλλα στο Κονγκό, η Κίνα έχει κατορθώσει κάτι μοναδικό: να αγοράσει επιρροή, με ρήτρα γεωπολιτικής επιβολής.
Οι αφρικανικές χώρες, δελεασμένες από τα εύκολα δάνεια χωρίς πολιτικές προϋποθέσεις, γίνονται όλο και πιο εξαρτημένες. Το “BRI” λειτουργεί ως εργαλείο οικονομικής παγίδευσης, με την Κίνα να κρατά κλειδιά κρίσιμων υποδομών ως εγγύηση. Χαρακτηριστικό παράδειγμα το λιμάνι της Χαμπαντότα στη Σρι Λάνκα – ένα «προειδοποιητικό φανάρι» για την Αφρική.
Πολλοί μιλούν για “neocolonialism 2.0”. Μόνο που αυτή τη φορά, ο ρόλος του αποικιοκράτη δεν είναι ευρωπαϊκός – φορά κοστούμι, μιλά μανδαρινικά και υπόσχεται «win-win» συνεργασίες.
Πίσω από κάθε «αναπτυξιακό έργο» κρύβεται μια πολύ καλά υπολογισμένη πολιτική διείσδυσης: συμφωνίες στρατιωτικής συνεργασίας, έλεγχος ψηφιακών υποδομών, χειραγώγηση ΜΜΕ, χρηματοδότηση πολιτικών ελίτ. Η κινεζική επιρροή δεν επιβάλλεται, διεισδύει. Και όσο δεν την προσέχεις, απλώνεται.
Η Πρωτοβουλία Ζώνη και Δρόμος (Belt and Road Initiative – BRI) αποτελεί ένα φιλόδοξο σχέδιο της Κίνας για την ενίσχυση των παγκόσμιων εμπορικών δικτύων μέσω επενδύσεων σε υποδομές. Στην Αφρική, η BRI έχει οδηγήσει σε σημαντικά έργα, όπως η κατασκευή σιδηροδρόμων, λιμανιών και αυτοκινητοδρόμων, με στόχο τη βελτίωση της συνδεσιμότητας και την προώθηση του εμπορίου.
