Οι «ανερχόμενοι παίκτες» της αφρικανικής σκακιέρας
Γράφει ο Γιώργος Αθανασίου
Τα τελευταία χρόνια, η Αφρική έχει μετατραπεί σε πεδίο δράσης όχι μόνο για τις παραδοσιακές παγκόσμιες δυνάμεις, αλλά και για περιφερειακές δυνάμεις που επιδιώκουν ρόλο «game changer». Η Τουρκία και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα (ΗΑΕ) πρωταγωνιστούν σε αυτόν τον νέο ανταγωνισμό, αξιοποιώντας ένα μείγμα οικονομικής διείσδυσης, στρατιωτικής παρουσίας και πολιτισμικής επιρροής.
Η Στρατηγική της Τουρκίας: «Αφρική για τον Αιώνα»
Η τουρκική διείσδυση βασίζεται σε πολυεπίπεδη προσέγγιση:
-
Πρεσβείες και Διπλωματία: Από 12 πρεσβείες το 2009, η Τουρκία σήμερα διαθέτει 44 πρεσβείες στην Αφρική.
-
Αναπτυξιακή Βοήθεια και TİKA: Η τουρκική υπηρεσία αναπτυξιακής συνεργασίας (TİKA) υλοποιεί έργα σε τομείς όπως υγεία, εκπαίδευση και υποδομές.
-
Στρατιωτική Παρουσία: Εκπαίδευση στρατιωτικών σωμάτων σε Σομαλία και Σαχέλ, εξαγωγές drones Bayraktar.
-
Οικονομικά συμφέροντα: Τουρκικές εταιρείες δραστηριοποιούνται σε λιμάνια, έργα υποδομής και κατασκευές, κυρίως στη Δυτική και Ανατολική Αφρική.
Η Άγκυρα επιδιώκει να καθιερωθεί ως εναλλακτικός εταίρος, κυρίως για ισλαμικά κράτη ή χώρες με αντικαποικιακή ρητορική.
Τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα: Το «παράλληλο δίκτυο ισχύος»
Τα ΗΑΕ ακολουθούν στρατηγική οικονομικού ελέγχου και στρατιωτικής παρουσίας:
-
Λιμάνια και Εφοδιαστικές Αλυσίδες: Η DP World ελέγχει λιμάνια σε Σενεγάλη, Σομαλία, Μοζαμβίκη και Αγκόλα.
-
Ιδιωτικές Στρατιωτικές Εταιρείες: Παρέμβαση σε εσωτερικές συγκρούσεις (π.χ. Λιβύη, Σουδάν) με έμμεσες ή άμεσες ενισχύσεις.
-
Οικονομική Διπλωματία: Επενδύσεις σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, αγροτοβιομηχανία και real estate.
-
Αντι-Ιρανικός και Αντι-Ισλαμιστικός Άξονας: Συμμαχίες με αφρικανικά κράτη με στόχο τον περιορισμό της ιρανικής και τουρκικής επιρροής.
Ανάλυση
Η Τουρκία και τα ΗΑΕ ακολουθούν διαφορετικά μοντέλα διείσδυσης:
| Στρατηγικός Παίκτης | Προσέγγιση | Τομείς Εστίασης | Περιοχές Παρέμβασης |
|---|---|---|---|
| Τουρκία | Πολυδιάστατη (διπλωματία, στρατός, πολιτισμός) | Υποδομές, εκπαίδευση, άμυνα | Σαχέλ, Κέρας της Αφρικής |
| ΗΑΕ | Οικονομικός έλεγχος & ασφαλείας | Λιμάνια, ενέργεια, ΙΔΕ | Βόρεια και Ανατολική Αφρική |
Σημαντικές περιοχές επιρροής:
-
Τουρκία:
-
Σομαλία: Η Τουρκία διατηρεί στρατιωτική βάση και στρατιωτικό πανεπιστήμιο κοντά στο Μογκαντίσου από τον Σεπτέμβριο του 2017, ενισχύοντας την παρουσία της στην Ανατολική Αφρική.cosmostatus
-
Σουδάν: Η Άγκυρα έχει εκδηλώσει ενδιαφέρον για την ανάπτυξη στρατιωτικών και οικονομικών σχέσεων, συμπεριλαμβανομένης της ανακαίνισης του νησιού Σουακίν.
-
-
ΗΑΕ:
-
Ερυθραία: Τα ΗΑΕ διατηρούν στρατιωτική βάση στο λιμάνι Ασάμπ, χρησιμοποιώντας την ως κόμβο για επιχειρήσεις στην Υεμένη και την Ερυθρά Θάλασσα.
-
Λιβύη: Τα ΗΑΕ έχουν εμπλακεί στον εμφύλιο πόλεμο, υποστηρίζοντας τον Εθνικό Στρατό της Λιβύης (LNA) υπό τον Χαλίφα Χάφταρ.
-
Ο χάρτης αυτός παρέχει μια οπτική αναπαράσταση της γεωπολιτικής παρουσίας και του ανταγωνισμού μεταξύ Τουρκίας και ΗΑΕ στην αφρικανική ήπειρο, υπογραμμίζοντας τις περιοχές όπου οι δύο χώρες επιδιώκουν να επεκτείνουν την επιρροή τους μέσω στρατιωτικών, οικονομικών και διπλωματικών μέσων.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ
Λ.Δ. Κονγκό: Ο υπόγειος θησαυρός που αλλάζει το παγκόσμιο ενεργειακό παιχνίδι
Γεωπολιτικός Χάρτης της Αφρικής: Η Κίνα – Οικονομική διείσδυση και “ήπια κυριαρχία” (Μέρος 1)
Γεωπολιτικός Χάρτης της Αφρικής:ΗΠΑ–Αφρική: Νέα Στρατηγική μέσω Lobito (Μέρος 4ο)
Γεωπολιτικός Χάρτης της Αφρικής:Η Τουρκία και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα (Μέρος 5ο)
Γεωπολιτικός Χάρτης της Αφρικής: Η Πτώση της Γαλλικής Επιρροής στην Αφρική (Μέρος 6ο)
Γεωπολιτικός Χάρτης της Αφρικής:Το κινεζικό αποτύπωμα στην Αφρική (Μέρος 7ο)
Γεωπολιτικός Χάρτης της Αφρικής: Ευρωπαϊκή Ένωση – Χωρίς Πυξίδα στην Αφρική;(Μέρος 8ο)