Ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντίμιρ Πούτιν περίμενε τρεις ημέρες προτού να σχολιάσει τη σφαγή Ισραηλινών από τη Χαμάς, η οποία έτυχε να συμβεί ανήμερα των 71ων γενεθλίων του. Όταν το έκανε, επέρριψε την ευθύνη στις Ηνωμένες Πολιτείες, όχι στη Χαμάς.
“Νομίζω πως πολλοί θα συμφωνήσουν μαζί μου ότι είναι ένα σαφές παράδειγμα της αποτυχημένης πολιτικής στη Μέση Ανατολή των Ηνωμένων Πολιτειών, οι οποίες προσπάθησαν να μονοπωλήσουν τη διαδικασία διευθέτησης”, είπε ο Πούτιν στον πρωθυπουργό του Ιράκ.
Χρειάστηκε να περάσουν άλλες έξι ημέρες προτού ο Πούτιν να μιλήσει με τον Ισραηλινό πρωθυπουργό Μπενιαμίν Νετανιάχου για να του εκφράσει τα συλλυπητήριά του για τη σφαγή περίπου 1.200 Ισραηλινών. Δέκα ημέρες μετά από αυτό, η Ρωσία είπε πως μια αντιπροσωπεία της Χαμάς βρισκόταν στη Μόσχα για συνομιλίες.
Ο Πούτιν, λένε Ρώσοι και Δυτικοί πολιτικοί αναλυτές, προσπαθεί να χρησιμοποιήσει τον πόλεμο του Ισραήλ εναντίον της Χαμάς ως ευκαιρία για να κλιμακώσει αυτό που θεωρεί υπαρξιακή μάχη με τη Δύση για μια νέα παγκόσμια τάξη που θα θέσει τέλος στην κυριαρχία των ΗΠΑ υπέρ ενός πολυμερούς συστήματος το οποίο πιστεύει πως αρχίζει ήδη να μορφοποιείται.
“Η Ρωσία καταλαβαίνει πως οι ΗΠΑ και η ΕΕ έχουν υποστηρίξει πλήρως το Ισραήλ, όμως οι ΗΠΑ και η ΕΕ είναι τώρα η ενσάρκωση του κακού και δεν μπορεί να είναι σωστό με κανέναν τρόπο”, έγραψε στο μπλογκ του ο πρώην σύμβουλος του Κρεμλίνου, Σεργκέι Μαρκόφ, εξηγώντας την ανάγκη του Πούτιν να διαφοροποιηθεί.
“Ως εκ τούτου, η Ρωσία δεν θα είναι στο ίδιο στρατόπεδο με τις ΗΠΑ και την ΕΕ. Ο κυριότερος σύμμαχος του Ισραήλ είναι οι Ηνωμένες Πολιτείες, ο κύριος εχθρός της Ρωσίας τώρα. Και ο σύμμαχος της Χαμάς είναι το Ιράν, σύμμαχος της Ρωσίας”.
Η Μόσχα απολαμβάνει μια όλο και στενότερη σχέση με την Τεχεράνη — η οποία υποστηρίζει τη Χαμάς και την οποία η Ουάσινγκτον έχει κατηγορήσει ότι προμηθεύει τη Μόσχα με τηλεκατευθυνόμενα μη επανδρωμένα αεροσκάφη (drones) για την Ουκρανία η οποία έχει εγκλωβιστεί σε έναν εξαντλητικό πόλεμο φθοράς με τη Ρωσία.
Η Χάνα Νότε, μια ειδική στην εξωτερική πολιτική με έδρα το Βερολίνο, δήλωσε στο Carnegie Russia Eurasia Center πως πιστεύει ότι η Μόσχα εγκατέλειψε την προηγούμενη, πιο ισορροπημένη, θέση της για τη Μέση Ανατολή και υιοθέτησε μια “αρκετά απροκάλυπτη φιλοπαλαιστινιακή θέση”.
“Κάνοντάς το όλο αυτό, η Ρωσία καταλαβαίνει πολύ καλά πως ευθυγραμμίζεται με περιφέρειες σε όλη τη Μέση Ανατολή και και ακόμη και πιο πέρα — στον Παγκόσμιο Νότο, στις απόψεις τους για το παλαιστινιακό ζήτημα όπου η παλαιστινιακή υπόθεση εξακολουθεί να έχει απήχηση”, είπε.
Είναι ακριβώς αυτές τις χώρες τις οποίες ο Πούτιν επιδιώκει να κερδίσει στην προσπάθειά του για τη δημιουργία μιας νέας παγκόσμιας τάξης που θα εξασθένιζε την επιρροή των ΗΠΑ.
“Ο πιο σημαντικός τρόπος με τον οποίο η Ρωσία προσπαθεί να επωφεληθεί από την κρίση στη Γάζα είναι κερδίζοντας πόντους στο γήπεδο της παγκόσμιας κοινής γνώμης”, δήλωσε η Νότε.
“Δύο μέτρα και δύο σταθμά”
Ρώσοι πολιτικοί έχουν αντιπαραβάλει με έμφαση αυτό που λένε πως είναι η λευκή επιταγή που έχει δώσει η Ουάσινγκτον στο Ισραήλ για να βομβαρδίζει τη Γάζα με την τιμωρητική απόκριση της Ουάσινγκτον στον πόλεμο της Ρωσίας στην Ουκρανία, όπου λέει ότι δεν στοχοποιεί από πρόθεση αμάχους αν και χιλιάδες άμαχοι έχουν σκοτωθεί.
Ο γερουσιαστής Αλεξέι Πουσκόφ δήλωσε πως η Δύση έχει πέσει στην παγίδα που η ίδια έστησε υιοθετώντας δύο μέτρα και δύο σταθμά στο πώς αντιμετωπίζει διαφορετικές χώρες ανάλογα με τις δικές της εγωκεντρικές πολιτικές προτιμήσεις.
“Η αδιαμφισβήτητη υποστήριξη των Ηνωμένων Πολιτειών και της Δύσης για τις ενέργειες του Ισραήλ έχει επιφέρει ένα ισχυρό πλήγμα στη δυτική εξωτερική πολιτική στα μάτια του αραβικού κόσμου και ολόκληρου του Παγκόσμιου Νότου”, έγραψε ο Πουσκόφ στο Telegram.
Η Ρωσία βλέπει επίσης την κρίση ως ευκαιρία για τη Μόσχα ώστε να προσπαθήσει να αυξήσει την επιρροή της στη Μέση Ανατολή, παρουσιάζοντας τον εαυτό της ως έναν εν δυνάμει ειρηνοποιό με διασυνδέσεις με όλες τις πλευρές, δήλωσε ο πρώην σύμβουλος του Κρεμλίνου Μαρκόφ.
Η Μόσχα προσφέρθηκε να φιλοξενήσει μια περιφερειακή συνάντηση των υπουργών Εξωτερικών και ο Πούτιν έχει πει πως η Ρωσία είναι σε καλή θέση για να βοηθήσει.
“Έχουμε πολύ καλές, σχέσεις επαγγελματιών, με το Ισραήλ, έχουμε φιλικές σχέσεις με την Παλαιστίνη επί δεκαετίες, οι φίλοι μας το ξέρουν αυτό. Και η Ρωσία, κατά τη γνώμη μου, θα μπορούσε να έχει τη δική της συμβολή, τη δική της συμβολή στη διαδικασία διευθέτησης”, δήλωσε ο Πούτιν σε αραβικό τηλεοπτικό δίκτυο τον Οκτώβριο.
Υπάρχουν επίσης εν δυνάμει οικονομικά οφέλη, δήλωσε ο Μαρκόφ, και το επιπρόσθετο μπόνους της απόσπασης δυτικών οικονομικών και στρατιωτικών πόρων από την Ουκρανία.
“Η Ρωσία επωφελείται από μια αύξηση στην τιμή του πετρελαίου η οποία θα προκύψει ως αποτέλεσμα αυτού του πολέμου”, είπε ο Μαρκόφ. “(Και) η Ρωσία επωφελείται από οποιαδήποτε σύγκρουση όπου οι ΗΠΑ και η ΕΕ πρέπει να αφιερώσουν πόρους επειδή μειώνει τους πόρους για το αντιρωσικό καθεστώς στην Ουκρανία”.
Ο Άλεξ Γκαμπούεφ, διευθυντής του Carnegie Russia Eurasia Center, είπε πως πιστεύει ότι η Μόσχα μετατοπίστηκε από την πολιτική της στη Μέση Ανατολή λόγω του πολέμου στην Ουκρανία.
“Η εξήγησή μου είναι πως [αυτό συμβαίνει] επειδή ο πόλεμος γίνεται η οργανωτική αρχή της ρωσικής εξωτερικής πολιτικής και λόγω των δεσμών με το Ιράν, που φέρνει στρατιωτικό υλικό στο τραπέζι. Η κεντρική ρωσική πολεμική προσπάθεια είναι πιο σημαντική από, για παράδειγμα, τη σχέση με το Ισραήλ”.
Επιδεινούμενες σχέσεις
Οι παραδοσιακά στενές και πραγματιστικές σχέσεις της Ρωσίας με το Ισραήλ υποφέρουν.
Η υποδοχή από τη Μόσχα αντιπροσωπείας της Χαμάς λιγότερο από δύο εβδομάδες μετά τη σφαγή της 7ης Οκτωβρίου εξόργισε το Ισραήλ, το οποίο κάλεσε τον Ρώσο πρεσβευτή, Ανατόλι Βικτόροφ, για να διαμαρτυρηθεί για την αποστολή “ενός μηνύματος νομιμοποίησης της τρομοκρατίας”.
Η δυσαρέσκεια ήταν αμοιβαία: ο Αλεξάντερ μπεν Ζβι, ο Ισραηλινός πρεσβευτής, κλήθηκε για συνομιλίες στο ρωσικό υπουργείο Εξωτερικών τουλάχιστον δύο φορές και οι αντιπρόσωποι των δύο χωρών στον ΟΗΕ αντάλλαξαν σκληρές εκφράσεις όταν ο εκπρόσωπος της Μόσχας αμφισβήτησε το δικαίωμα του Ισραήλ στην αυτοάμυνα.
Ο Μιχαήλ Μπογκντάνοφ, ένας από τους αναπληρωτές υπουργούς Εξωτερικών της Ρωσίας, έχει πει πως η Ιερουσαλήμ σταμάτησε να προειδοποιεί εκ των προτέρων τη Μόσχα για αεροπορικά πλήγματα εναντίον της Συρίας, συμμάχου της Ρωσίας.
Όταν ένας Ισραηλινός υπουργός, η συμμετοχή του οποίου στις κυβερνητικές συνεδριάσεις έχει ανασταλεί “μέχρι νεωτέρας” στο μεταξύ, εμφανίστηκε ανοικτός στην ιδέα πυρηνικού πλήγματος του Ισραήλ στη Γάζα, η Ρωσία είπε πως οι δηλώσεις προκαλούν “τεράστιο αριθμό ερωτημάτων” και αναρωτήθηκε αν αυτό ισοδυναμεί με μια επίσημη παραδοχή από το Ισραήλ ότι έχει πυρηνικά όπλα.
Ο Αμίρ Βάιτμαν, στέλεχος του κόμματος του Νετανιάχου, του Λικούντ, έχει πει πως το Ισραήλ θα τιμωρήσει μια μέρα τη Μόσχα για τη στάση της.
“Θα τελειώσουμε αυτόν τον πόλεμο (με τη Χαμάς)… Μετά, η Ρωσία θα το πληρώσει”, είπε ο Βάιτμαν σε μια τρικυμιώδη συνέντευξη με το ρωσικό κρατικό τηλεοπτικό δίκτυο RT.
“Η Ρωσία υποστηρίζει τους εχθρούς του Ισραήλ. Στη συνέχεια δεν ξεχνάμε τι κάνετε. Θα έρθουμε, θα διασφαλίσουμε ότι η Ουκρανία θα κερδίσει”, είπε.