Ολέθριο ρήγμα – Στα άκρα οι σχέσεις ΗΠΑ – Γαλλίας λόγω Νίγηρα, μοιραία δοκιμασία για τη συνοχή του ΝΑΤΟ

Κλιμακώνεται η αντιπαράθεση ανάμεσα σε ΗΠΑ και Γαλλία για τον τρόπο αντίδρασης στην αποπομπή του προέδρου του Νίγηρα τον Ιούλιο.
Η Γαλλία αρνείται να εμπλακεί σε διαπραγμάτευση με τους πραξικοπηματίες – που έχουν λαϊκή υποστήριξη- και υποστηρίζει σθεναρά ένα περιφερειακό όργανο την Ένωση Κρατών Δυτικής Αφρικής (ECOWAS) που έχει απειλεί με στρατιωτική επέμβαση.
Οι ΗΠΑ από την πλευρά τους έστειλαν απεσταλμένο την αναπληρώτρια υπουργό Εξωτερικών Victoria Nuland προκειμένου να συναντηθεί με την ηγεσία των πραξικοπηματιών και απέφυγαν να ζητήσουν επίσημα την «εκπαραθύρωση» των κινηματιών, εκτιμώντας πως υπάρχει ακόμη χώρος για την αποκατάσταση της δημοκρατίας, γράφει σε ανάλυσή του το Politico.
Οι Γάλλοι αξιωματούχοι υποστηρίζουν επίσης ένα ειρηνικό ψήφισμα, αλλά διαφωνούν με την προσέγγιση των ΗΠΑ, λέγοντας ότι η εμπλοκή σε διαβουλεύσεις με τη δικτατορία τη νομιμοποιεί.
«Ίσως για να αποφευχθεί η αιματοχυσία, οι ΗΠΑ θέλουν να μιλήσουν με τους πραξικοπηματίες.
Ίσως η καλύτερη αντίδραση θα έπρεπε να ήταν να τεθούν κάποιοι όροι ή εγγυήσεις πριν ανοίξουν αυτά τα διπλωματικά κανάλια», είπε ένας Γάλλος αξιωματούχος που γνωρίζει την κατάσταση στον Νίγηρα.
Ο αξιωματούχος, όπως και άλλοι που μίλησαν, έθεσαν τον όρο της ανωνυμίας για ένα τόσο ευαίσθητο διπλωματικό θέμα.

Αλλάζει η ισορροπία δυνάμεων

Η κατάσταση υποδηλώνει μια μεταβαλλόμενη ισορροπία δυνάμεων στην περιοχή και υπογραμμίζει τις διαφορές μεταξύ των συμφερόντων του Παρισιού και της Ουάσιγκτον στη χώρα.
Οι ΗΠΑ, που χρησιμοποιούν τον Νίγηρα ως βάση για αντιτρομοκρατικές επιχειρήσεις, μπορεί επίσης να πιστεύουν ότι έχουν μεγαλύτερη επιρροή από τη Γαλλία, κυρίως λόγω του αποικιοκρατικού παρελθόντος του Παρισιού στην ευρύτερη περιοχή Sahel.
Αμερικανοί πρώην αξιωματούχοι υποστηρίζουν ότι η δυσαρέσκεια της Γαλλίας με την προσέγγιση των ΗΠΑ οφείλεται εν μέρει στον πανικό της να χάσει ένα από τα τελευταία στρατηγικά της ερείσματα στο Δυτικοαφρικανικό Sahel, όπου άλλα πραξικοπήματα την έχουν ήδη αναγκάσει να αποσύρει τα στρατεύματά της από άλλες χώρες.
Η Γαλλία εξάλλου απέρριψε αίτημα των κινηματιών στο Νίγηρα να αποσύρει τα στρατεύματά της από τη χώρα.

Ήττα για τη Γαλλία

«Το διακύβευμα για τη Γαλλία στον Νίγηρα είναι πολύ υψηλότερο από ό,τι για την Ουάσιγκτον…
Είναι μια ψυχολογική και στρατηγική ήττα για τη Γαλλία», δήλωσε ο Cameron Hudson, πρώην αξιωματούχος του Συμβουλίου Εθνικής Ασφαλείας του Λευκού Οίκου για την Αφρική.
Στη Δυτική Αφρική, η Γαλλία έχει συνηθίσει να βλέπει άλλες παγκόσμιες δυνάμεις να ακολουθούν το παράδειγμά της ή έστω την καθοδήγησή της.
Αυτό δεν συμβαίνει σε αυτή την περίπτωση.
Η Nuland, σε μια επίσκεψη – αστραπή στον Νίγηρα, συναντήθηκε με εκπροσώπους του πραξικοπήματος στις 7 Αυγούστου και τους προέτρεψε να ανοίξουν το δρόμο για επιστροφή στη νομιμότητα.
Αλλά της αρνήθηκαν να συναντηθεί με τον έκπτωτο πρόεδρο, Mohamed Bazoum.
Η ίδια παραδέχθηκε ότι οι κινηματίες στρατιωτικοί είναι απρόθυμοι να επιστρέψουν στη συνταγματική τάξη.
Γάλλοι αξιωματούχοι το επεσήμαναν ως παράδειγμα ότι οι Αμερικανοί βιάστηκαν να εμπλακούν.
Ενώ η Γαλλία και οι ΗΠΑ παραμένουν στενά ευθυγραμμισμένες σε μια σειρά θεμάτων, συμπεριλαμβανομένης της ειδικής επιχείρησης της Ρωσίας στην Ουκρανία, αρκετά σημεία εντάσεων έχουν εμφανιστεί μεταξύ των «παλαιότερων συμμάχων» τα τελευταία χρόνια.
Περιλαμβάνουν διαφορές σχετικά με μια εταιρική σχέση ασφάλειας μεταξύ της Αυστραλίας, των ΗΠΑ και του Ηνωμένου Βασιλείου (AUKUS), τις σχέσεις με την Κίνα και τον νόμο για τη μείωση του πληθωρισμού στην Αμερική, για τον οποίο οι Ευρωπαίοι φοβούνται ότι θα διώξει τις μεγαλύτερες επενδύσεις από την Ευρώπη.

Σύμφωνα με Αμερικανό αξιωματούχο, ορισμένοι σύμμαχοι ήταν δυσαρεστημένοι με το ταξίδι της Nuland αλλά δεν τους κατονόμασε.
Ωστόσο, ο αξιωματούχος υπερασπίστηκε την προσπάθεια εμπλοκής των πραξικοπηματιών.
«Το παράθυρο ευκαιρίας κλείνει», είπε ο Αμερικανός αξιωματούχος.
«Να αφήσουμε το παράθυρο να κλείσει, ή να δώσουμε κάποιο βαθμό ευελιξίας;» διερωτήθηκε χαρακτηριστικά.
Από την άλλη το State Department εμφανίζεται δυσαρεστημένο με τις αναφορές ότι έκπτωτος πρόεδρος του Νίγηρα αντιμετωπίζει δίωξη
Ο Ali El Husseini, Αμερικανός με διασυνδέσεις με τους πραξικοπηματίες, είπε πως οι νέοι στρατιωτικοί ηγέτες του Νίγηρα δεν εμπιστεύονται τους Γάλλους, κυρίως επειδή οι Γάλλοι αξιωματούχοι συμπεριφέρονται σαν να «μην υπάρχουν».
Κατηγορούν τους Γάλλους για την πίεση στην οποία υπόκεινται από τις γύρω χώρες, καθώς και για αυτό που θεωρούν ως διαφθορά στον Νίγηρα.
Είναι απίθανο να επιτρέψουν στον Bazoum να επιστρέψει στην εξουσία, κατηγορώντας τον και για μεγάλο μέρος αυτής της διαφθοράς, είπε ο El Husseini.
Αλλά είναι πρόθυμοι να συνεργαστούν με τις Ηνωμένες Πολιτείες, τις οποίες θεωρούν λιγότερο ακραίες, είπε.
Οι Γάλλοι αξιωματούχοι υποστηρίζουν ότι δεν συνεργάζονται με τους πραξικοπηματίες για να δείξουν την υποστήριξή τους στον Bazoum, που βρίσκεται σε κατ’ οίκον περιορισμό, αλλά κατάφερε να μιλήσει με ξένους αξιωματούχους, συμπεριλαμβανομένου του υπουργού Εξωτερικών Antony Blinken και να δημοσιεύσει εκκλήσεις για βοήθεια από τη διεθνή κοινότητα.

Υπάρχει ωστόσο κάτι πολύ σημαντικό, που πιθανώς ισοδυναμεί με αναγνώριση του πραξικοπήματος από τις ΗΠΑ.
Στον Νίγηρα θα μεταβεί η νέα πρέσβειρα των ΗΠΑ στη χώρα, Kathleen FitzGibbon, παρόλο που οι Αμερικανοί μείωσαν τη
διπλωματική τους παρουσία εκεί για λόγους ασφαλείας.
Ο εκπρόσωπος του State Department Vedant Patel δεν αποκάλυψε πότε ακριβώς θα έφτανε η FitzGibbon στον Νίγηρα.
Ερωτηθείσα από τους δημοσιογράφους εάν η FitzGibbon θα παρουσίαζε τα διαπιστευτήριά της στους στρατιωτικούς ηγέτες, κάτι που θα μπορούσε να ενισχύσει τη θέση τους, ο Patel είπε ότι μια τέτοια ενέργεια δεν είναι… απαραίτητη για να κάνει τη δουλειά της.
Η εκπρόσωπος του Συμβουλίου Εθνικής Ασφαλείας του Λευκού Οίκου δεν αρνήθηκε τις εντάσεις μεταξύ Γαλλίας και Ηνωμένων Πολιτειών για τον Νίγηρα, αλλά τόνισε ότι οι δύο σύμμαχοι συνεχίζουν να συνομιλούν, καθώς και με εκπροσώπους αφρικανικών κρατών.
«Η εστίασή μας είναι στην εξασφάλιση της απελευθέρωσης του προέδρου Bazoum και της οικογένειάς του και σε μια διπλωματική πορεία προς τα εμπρός σύμφωνα με το σύνταγμα του Νίγηρα για τη διατήρηση της συνταγματικής τάξης», δήλωσε η  Adrienne Watson.

Γαλλία: Εάν εκδιωχθεί από τον Νίγηρα …χάνεται

Το Μέγαρο των Ηλυσίων αρνήθηκε να σχολιάσει πιθανές τριβές μεταξύ των ΗΠΑ και της Γαλλίας, αλλά ο ανώτερος Γάλλος διπλωμάτης παραδέχτηκε ότι υπάρχουν διαφορές στις προσεγγίσεις των χωρών εταίρων που επιδιώκουν να επιλύσουν την κρίση στον Νίγηρα.
«Όλοι έχουμε τον ίδιο στόχο να αποκαταστήσουμε τη συνταγματική τάξη, αλλά με μερικές διαφορές στις προσεγγίσεις των χωρών», είπε ο διπλωμάτης, προσθέτοντας ότι η στάση της Γαλλίας έχει αλλάξει λόγω της εμπειρία της από πραξικοπήματα στο Μάλι και την Μπουρκίνα Φάσο τα τελευταία χρόνια.
Η Γαλλία έχει δεσμευτεί για την πλήρη υποστήριξή της στο δυτικοαφρικανικό όργανο ECOWAS, το οποίο στις συνεδριάσεις της Πέμπτης και Παρασκευής (17 -18/8) επανέλαβε την απειλή βίας εάν όλα τα άλλα αποτύχουν να αποκαταστήσουν τη δημοκρατία στον Νίγηρα.
Το περιφερειακό μπλοκ έχει επιβάλει κυρώσεις στον Νίγηρα και νωρίτερα είχε συμφωνήσει να θέσει μια στρατιωτική δύναμη σε ετοιμότητα.
Η Ουάσιγκτον έχει καταστήσει σαφές στην ECOWAS ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες προτιμούν τη διπλωματία, είπε Αμερικανός αξιωματούχος.
Το Παρίσι έχει δηλώσει ότι θα εξετάσει ένα αίτημα για στρατιωτική βοήθεια εάν η ECOWAS επιλέξει να παρέμβει στον Νίγηρα και να ζητήσει βοήθεια.
Η Γαλλία έχει 1.500 στρατιώτες στον Νίγηρα.
Η άρνησή της να εγκαταλείψει τη χώρα στρατιωτικά οφείλεται εν μέρει στο να δείξει την υποστήριξή της στην εκλεγμένη κυβέρνηση, με την οποία έκλεισε τις συμφωνίες για τη βάση των στρατευμάτων της.
Το πραξικόπημα στον Νίγηρα βάζει τέλος σε μία από τις λίγες σταθερές συνεργασίες που απολάμβανε ακόμα το Παρίσι στην περιοχή, αφού αναγκάστηκε να αποσύρει τα στρατεύματα που συμμετείχαν σε αντιτρομοκρατικές επιχειρήσεις στο Μάλι και την Μπουρκίνα Φάσο.
Θα σηματοδοτούσε επίσης την αποτυχία της ανανεωμένης στρατηγικής του Macron για την Αφρική, καθώς η Γαλλία αντιμετωπίζει ένα κύμα αντιγαλλικών συναισθημάτων σε ολόκληρη τη Δυτική Αφρική.
«Αν πέσει ο Νίγηρας, δεν θα καταρριφθεί μόνο η πολιτική της Γαλλίας για την Αφρική, αλλά ολόκληρη η πολιτική της Ευρώπης στην Αφρική, επειδή θα δώσει στους τρομοκράτες ελεύθερο όριο στην περιοχή» με βαθιές επιπτώσεις στις «μεταναστευτικές οδούς» προς την Ευρώπη», είπε η Michèle Peyron, μέλος της Κοινοβουλευτικής Ομάδας του Macron.

Από την πλευρά τους οι ΗΠΑ έχουν 1.100 στρατιώτες στον Νίγηρα, όπου έχουν ξοδέψει εκατοντάδες εκατομμύρια δολάρια για την εκπαίδευση των δυνάμεων ασφαλείας για την καταπολέμηση των τρομοκρατικών οργανώσεων.
Ο Νίγηρας αποτελεί κρίσιμο μέρος της συνολικής αντιτρομοκρατικής στρατηγικής της Αμερικής, ειδικά δεδομένης της άνοδος των ισλαμιστικών εξτρεμιστικών ομάδων στην Αφρική.
Σε αντίθεση με τη Γαλλία, οι ΗΠΑ δεν έχουν ακόμη χαρακτηρίσει επίσημα την ανατροπή του Bazoum ως πραξικόπημα.
Κάτι τέτοιο ενεργοποιεί έναν νόμο που θα μπορούσε να οδηγήσει στον τερματισμό της στρατιωτικής βοήθειας των ΗΠΑ στη χώρα, αν και μπορούν να γίνουν εξαιρέσεις.
Οι Ηνωμένες Πολιτείες διέκοψαν ορισμένα προγράμματα ασφάλειας και οικονομίας για να πιέσουν το στρατιωτικό κίνημα να επαναφέρει τον Bazoum στην εξουσία.
Θεωρεί τη βοήθειά της ως δυνατότητα παρέμβασης αλλά ανησυχεί επίσης ότι η πλήρης παύση της ενίσχυσης θα μπορούσε να σημαίνει απώλειά της.
Οι πραξικοπηματίες δεν πρόκειται να επιτρέψουν σε οικονομικές εκτιμήσεις να τους απομακρύνουν από την πορεία τους.
Προειδοποιούν ότι θα δικάσουν τον Bazoum για προδοσία ή ακόμη και να τον εκτελέσουν σε περίπτωση ξένης στρατιωτικής επέμβασης.
Ορισμένοι Αμερικανοί πρώην αξιωματούχοι είπαν ότι οι ΗΠΑ θα πρέπει να σταθμίσουν τα δικά τους συμφέροντα προτού λάβουν υπόψη τις γαλλικές εκκλήσεις να αποφύγουν τους κινηματίες.
Υπάρχει επίσης η πιθανότητα ότι οι αντίπαλοι των ΗΠΑ, η Κίνα, η Ρωσία ή δίκτυα όπως οι Wagner να σπεύσουν να καλύψουν το κενό στον Νίγηρα, όπως και αλλού στην Αφρική.
«Τι ωφελεί να εγκαταλείψουμε το γήπεδο στη Ρωσία, τους Wagner ή οποιονδήποτε άλλο κακόβουλο εξωτερικό παράγοντα;» διερωτήθηκε ο Peter Pham, πρώην ανώτερος αξιωματούχος του State Department με μακρά εμπειρία στην Αφρική.

www.bankingnews.gr