H Τουρκία μετατρέπεται γρήγορα σε παράδεισο για το ρωσικό χρήμα, με ολιγάρχες να σταθμεύουν τα σούπερ γιoτ τους στις ακτές της χώρας και τους νέους αντιφρονούντες ή και τους εργαζόμενους στον τομέα της τεχνολογίας να εγκαταλείπουν τη Μόσχα με μετρητά στις βαλίτσες τους.
Το ότι η Τουρκία δέχεται τις εισροές ρωσικού χρήματος μαρτυρά την αντίθεσή της στην εισβολή στην Ουκρανία, ενώ, παράλληλα, λειτουργεί και ως μεσάζων μεταξύ των δύο χωρών. Ο στρατηγικός σύμμαχος των ΗΠΑ και κράτος μέλος του ΝΑΤΟ καταδίκασε την εισβολή και πούλησε όπλα στην Ουκρανία, ενώ, παράλληλα, επέλεξε να μην επιβάλει κυρώσεις στη Ρωσία, απόφαση που προστατεύει την οικονομία της Τουρκίας από τις χειρότερες συνέπειες του πολέμου. Οι Τούρκοι ηγέτες, επίσης, διαδραματίζουν τον ρόλο του μεσολαβητή στην κρίση.
Μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία, τον Φεβρουάριο, χιλιάδες Ρώσοι μεταφέρθηκαν στην Τουρκία, μία από τις λίγες χώρες όπου οι Ρώσοι μπορούν να ταξιδέψουν με απευθείας πτήση, με πολλούς να επιλέγουν να εγκατασταθούν μόνιμα στη χώρα αυτή. Μερικοί από τους Ρώσους αυτούς εγκαθίστανται σε κοσμοπολίτικες πόλεις της Κωνσταντινούπολης ή σε παραθαλάσσια θέρετρα, όπως η Αττάλεια, δημοφιλής τουριστικός προορισμός για τους Ρώσους, ήδη πριν ξεσπάσει ο πόλεμος, που έχει αρχίσει, σήμερα, να αποτελεί μόνιμη κατοικία για μερικούς.
Οι Ρώσοι χρησιμοποιούν διαφόρους τρόπους ώστε να μπορέσουν να αντιμετωπίσουν τις δυτικές κυρώσεις, oι οποίες απέκλεισαν ορισμένες ρωσικές τράπεζες από το σύστημα πληρωμών SWIFT, ή να αντιμετωπίσουν τα capital control που επιβάλλονται από τη Μόσχα και περιορίζουν το ποσό ξένου νομίσματος που μπορούν να στείλουν οι Ρώσοι στο εξωτερικό. Μεταξύ των πιο συνηθισμένων τρόπων είναι η δραστηριοποίηση διαφόρων ρωσικών εταιρειών μεταφοράς μετρητών στην Τουρκία, τα κρυπτονομίσματα ή, απλώς, η μεταφορά χιλιάδων δολαρίων σε μετρητά μέσω αεροδρομίων, όπως δήλωσαν Ρώσοι και Τούρκοι πολίτες από τους οποίους ζητήθηκε συνέντευξη για το εν λόγω άρθρο.
Η κυβέρνηση της Τουρκίας ανέφερε ότι δεν πρόκειται να σταματήσει την εισροή ρωσκών κεφαλαίων, ακόμα κι από ολιγάρχες, εφόσον τα χρήματα είναι νόμιμα. Η Τουρκία χρειάζεται επειγόντως ξένο συνάλλαγμα εξαιτίας της οικονομικής κρίσης, το προηγούμενο έτος, η οποία, σε λιγότερο από τρεις μήνες, προκάλεσε την απώλεια του 45% περίπου της αξίας της λίρας έναντι του δολαρίου. Οι ΗΠΑ, το Ηνωμένο Βασίλειο και η Ευρωπαϊκή Ένωση έχουν επιβάλει κυρώσεις σε Ρώσους ολιγάρχες, που φέρεται να διατηρούν δεσμούς με τον Ρώσο πρόεδρο, Βλαντιμίρ Πούτιν, μετά το ξέσπασμα του πολέμου στην Ουκρανία.
Παράλληλα, η κυβέρνηση των ΗΠΑ σιωπά, ενώ οι Ρώσοι μεταφέρουν τα χρήματά τους, με την Ουάσινγκτον να επαινεί το ρόλο της Άγκυρας στη φιλοξενία ειρηνευτικών συνομιλιών μεταξύ Ρωσίας και Ουκρανίας.
Οι εισροές ρωσικού χρήματος ενδεχομένως να βοηθήσουν τα οικονομικά της Τουρκίας που βρίσκονται στο περιθώριο.
Η κεντρική τράπεζα της Τουρκίας εισέπραξε περίπου 3 δισ. δολάρια, εντός μόλις δύο ημερών, στα μέσα Μαρτίου, αποτέλεσμα ανταλλαγών με εγχώριες τράπεζες, σύμφωνα με δημοσίως διαθέσιμα στοιχεία. Τα χρήματα αυτά, πιθανότατα, αποτελούνταν σε μεγάλο βαθμό από καταθέσεις Ρώσων, δήλωσε ο Ομέρ Γκεντζάλ, οικονομολόγος και πρώην στέλεχος της HSBC Τουρκίας και άλλων σημαντικών Τουρκικών τραπεζών.
«Τα χρήματα αυτά διοχετεύτηκαν στις τουρκικές τράπεζες και τα μετέφεραν στην κεντρική τράπεζα μέσω συμφωνιών ανταλλαγής», δήλωσε ο Γκεντζάλ. «Οι Ρώσοι θεωρούν την Τουρκία ασφαλές καταφύγιο», συνέχισε ο ίδιος.
Η εισβολή της Μόσχας στην Ουκρανία είχε ως αποτέλεσμα να αυξηθούν οι Ρώσοι που αγοράζουν ακίνητη περιουσία στην Τουρκία, μεταξύ των οποίων και μερικοί που έχουν επενδύσει περισσότερα από 250.000 δολάρια έκαστος, ώστε να αποκτήσουν τουρκικό διαβατήριο, στο πλαίσιο του προγράμματος της Τουρκίας για την απόκτηση υπηκοότητας μέσω επενδύσεων, σύμφωνα με μεσίτες ακινήτων.
Η Γκιουλ Γκιουλ, διευθύνουσα σύμβουλος της κτηματομεσιτικής εταιρείας Golden Sign, στην Κωνσταντινούπολη, δήλωσε ότι, τον περασμένο μήνα, οι Ρώσοι άρχισαν να υπερτερούν αριθμητικά της προηγούμενης βάσης πελατών της, οι οποίοι προέρχονταν, κυρίως, από αραβικές χώρες. Οι νεοαφιχθέντες Ρώσοι αγοράζουν μέχρι και τέσσερα διαμερίσματα τη φορά, συνήθως με μετρητά, προκειμένου να επενδύσουν 250.000 δολάρια, ποσό που απαιτείται για να λάβουν τουρκική ιθαγένεια.
«Μέχρι στιγμής, από τα 10 διαμερίσματα που πουλάμε, έξι ή επτά αγοράζονται από Ρώσους», δήλωσε η Γκιούλ. «Αυτοί, είναι, κυρίως, πλούσιοι επιχειρηματίες, ενώ μερικοί από αυτούς μπορεί να είναι και ολιγάρχες»
Μεταξύ των ολιγαρχών που έχουν επενδύσει τα περιουσιακά τους στοιχεία στην Τουρκία είναι και ο Ρόμαν Αμπράμοβιτς, ο οποίος, τις τελευταίες εβδομάδες, έχει μεταφέρει δυο από τα σούπερ γιoτ του σε τουρκικά λιμάνια, αν και έκτοτε μόνο ένα εξ αυτών έχει φύγει από τα τουρκικά λιμάνια. Ο Αμπράμοβιτς αποτέλεσε, ξαφνικά, παράγοντα στις ειρηνευτικές διαπραγματεύσεις Ρωσίας-Ουκρανίας με τη διαμεσολάβηση της Τουρκίας. Μετά από εβδομάδες που αποτελούσε την «πλάγια οδό» για τον Πούτιν, ο Αμπράμοβιτς εμφανίστηκε ως παράγοντας σε επίσημες διαπραγματεύσεις μεταξύ Ρωσίας και Ουκρανίας, στην Κωνσταντινούπολη, στις 29 Μαρτίου. Ο ίδιος δεν προέβη σε περεταίρω σχολιασμούς.
Ένα ακόμη γιοτ, το οποίο ανήκει στον πρώην Ρώσο Πρόεδρο, Ντμίτρι Μεντβέντεφ, σκάφος μήκους 74 μέτρων ονόματι Universe, σταύθμευσε, την προηγούμενη εβδομάδα, στο λιμάνι της Κωνσταντινούπολης σύμφωνα με δημοσίως διαθέσιμα στοιχεία για τον εντοπισμό πλοίων.
Στις αρχές της εισβολής στην Ουκρανία, η τουρκική κυβέρνηση άρχισε να ελέγχει τη ροή ρωσικού χρήματος.
Οι Τούρκοι δανειστές, ιδιαίτερα οι ιδιωτικές τράπεζες, είναι, επίσης, επιφυλακτικοί με τις δυτικές κυρώσεις, σύμφωνα με τραπεζίτες και αναλυτές. Οι τράπεζες εφαρμόζουν αυστηρά τους κυβερνητικούς κανόνες – για παράδειγμα, την απαίτηση απόκτησης άδειας διαμονής, πριν από το άνοιγμα τραπεζικού λογαριασμού, σύμφωνα με άτομα που γνωρίζουν λεπτομερώς τους κανονισμούς.
Αυτοί οι περιορισμοί σύντομα έδωσαν τη θέση τους σε μια πιο ανεκτική προσέγγιση στο ρωσικό χρήμα. Σε ένα υποκατάστημα κρατικής τράπεζας στην Κωνσταντινούπολη, οι Ρώσοι έχουν ανοίξει, τις τελευταίες εβδομάδες, περισσότερους από 600 λογαριασμούς, σύμφωνα με άτομο που έχει γνώση των γεγονότων.
Πολλοί από αυτούς που εγκαταλείπουν τη Ρωσία είναι νέοι, μεταξύ των οποίων καλλιτέχνες, εργαζόμενοι στον τομέα της τεχνολογίας, ακαδημαϊκοί και πολλοί άλλοι πολίτες που αντιτάχθηκαν στην εισβολή στην Ουκρανία ή φοβούνταν ότι θα μπορούσαν να στρατολογηθούν. Πολλοί έφυγαν μεταφέροντας εκατοντάδες ή χιλιάδες δολάρια σε μετρητά λόγω των capital control που επέβαλε η ρωσική κυβέρνηση.
«Δεν θέλω τα χρήματά μου να χρησιμοποιηθούν για να σκοτωθούν Ουκρανοί πολίτες», δήλωσε ο Ρουσλάν Βοφτσένκο, 25χρονος γραφίστας που ταξίδεψε στην Κωνσταντινούπολη από τη Μόσχα, τον Μάρτιο, αφού εξέφρασε την αντίθεσή του με τον πόλεμο. «Αν δεν μπορώ να αλλάξω το σύστημα, θα απομακρυνθώ από αυτό».
Η έξοδος των νέων Ρώσων συνεπάγεται πως διάφορες ρωσικές και ξένες εταιρείες πρέπει να προσαρμοστούν στο γεγονός ότι ένα σημαντικό μέρος του εργατικού δυναμικού εγκαταλείπει τη χώρα.
Η εταιρεία μηχανής αναζήτησης Yandex, ο ιστότοπος διαφημίσεων Avito, η εμπορική τράπεζα Tinkoff και η εταιρεία λογισμικού DataArt είχαν συλλογικά περισσότερους από 1.000 εργαζόμενους που μετακινήθηκαν στην Τουρκία, σύμφωνα με ανθρώπους που γνωρίζουν το ζήτημα. Περίπου 900 εργαζόμενοι της Yandex μετέβησαν αεροπορικώς στην Τουρκία, λίγο μετά την έναρξη του πολέμου, αν και περίπου 300 από αυτούς έχουν φύγει από τότε, ανέφερε άτομο που γνωρίζει καλά το ζήτημα.
Η Yandex ανέφερε ότι «προσφέρει την ευκαιρία τηλεργασίας και μερικοί υπάλληλοι εργάζονται από διαφορετικά μέρη, μεταξύ των οποίων και η Τουρκία. Δεν ορίζουμε εμείς από πού θα εργάζονται». Η DataArt εγκαταλείπει τη Ρωσία και αναμένει αρκετές εκατοντάδες υπάλληλοι να εγκαταλείψουν, επίσης, τη χώρα μέχρι το καλοκαίρι, ωστόσο δεν προέβη σε εκτιμήσεις σχετικά τον αριθμό των εργαζομένων που αναμένεται να ταξιδέψουν στην Τουρκία.
Οι αποφάσεις της Western sanctions, της Visa Inc. και της Mastercard Inc. να κλείσουν τις επιχειρήσεις τους στη Ρωσία έκαναν τους Ρώσους να προσπαθήσουν να βρουν νέους τρόπους να μπορέσουν να μεταφέρουν τα χρήματά τους. Μια λύση. ώστε να μπορέσουν να πραγματοποιήσουν μεταφορά χρημάτων. είναι το ρωσικό σύστημα πληρωμών Mir, το οποίο λειτουργεί σε διάφορες περιοχές στην Τουρκία. Πολλά παντοπωλεία στην Κωνσταντινούπολη έχουν, πλέον, την ένδειξη “We accept Mir” («Δεχόμαστε πληρωμές μέσω Mir»).
Οι Ρώσοι της μεσαίας τάξης επένδυαν, κάθε φορά, στην Τουρκία μερικές χιλιάδες δολάρια, είτε σε μετρητά είτε μέσω ρωσικών εταιρειών τραπεζικών εμβασμάτων, oι οποίες συνεχίζουν να λειτουργούν στην Τουρκία. Μια δημοφιλής υπηρεσία είναι η KoronaPay, η οποία επιτρέπει στους πολίτες να μεταφέρουν τα χρήματά τους από τη Ρωσία στην Τουρκία ή σε ορισμένες άλλες χώρες. Η εταιρεία επιτρέπει μεταφορές αξίας άνω των 15.000 ευρώ, που ισοδυναμούν με 16.400 δολάρια, εφόσον οι πελάτες επιβεβαιώσουν την πηγή των εσόδων τους, σύμφωνα με την ιστοσελίδα της εταιρείας.
«Πληρώνονται σε ρούβλια, οπότε φέρνουν ρούβλια», δήλωσε ο Βολκάν Τζελικιουρέκ, αργυραμοιβός στο Λαλέλι της Κωνσταντινούπολης, περιοχή όπου συχνάζουν Ρώσοι έμποροι και μία από τις λίγες περιοχές όπου τα ανταλλακτήρια συναλλάγματος αγοράζουν και πωλούν ρούβλια.
«Αγόραζα το πολύ 100.000 ρούβλια τη φορά. Ωστόσο, υπάρχουν κι αυτοί που αγόραζαν εκατομμύρια», συνέχισε ο ίδιος.
Μεταφράστηκε στα Ελληνικά από τον Οικονομικό Ταχυδρόμο