Η Τουρκία «εξαρτημένο κράτος» της Κίνας – Ο διαμελισμός μόνη λύση στο «Τουρκικό Ζήτημα»

Στέφανος Μυτιληναίος

Η Τουρκία κινείται προς αχαρτογράφητα νερά. Ο Ερντογάν βεβαίως γνωρίζει που θέλει να την πάει, ακολουθώντας ένα σχέδιο τρελό και σίγουρα πάνω από το «μπόι» του, όχι όμως και η Τουρκία ως χώρα.

Είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι οι Τούρκοι δεν ομονοούν σε αυτή την κατεύθυνση που τους απομακρύνει όλο και περισσότερο από τη Δύση.

Οι περισσότεροι αναλυτές νομίζουν ότι το τουρκικό καθεστώς έχει τελικό σχέδιο να συνταχθεί με τη Ρωσία, ωστόσο, αυτό είναι το φαινόμενο που αποκρύπτει την αλήθεια.

Οι πιο διεισδυτικοί έχουν από καιρό αντιληφθεί ότι η Τουρκία μετατρέπεται σε «client state» -ή σε «κράτος-αντιπρόσωπος» (proxy state) της Κίνας.

Απέναντι σε αυτή την κλιμακούμενη αποστασία της Τουρκίας, ορισμένοι νομίζουν ότι η κατάσταση μπορεί να «διορθωθεί» εάν απομακρυνθεί ο Ερντογάν από την εξουσία.

Πρόκειται βεβαίως περισσότερο περί ιδεοληπτικής επιθυμίας παρά ψύχραιμης ανάγνωσης της πραγματικότητας.

Η Τουρκία δεν μπορεί να «διορθωθεί» παρά μόνο εάν διαμελιστεί.

Λύση στο «Τουρκικό Ζήτημα» θα δοθεί μόνο με μία «νέα Συνθήκη των Σεβρών» -έναν αιώνα μετά- που θα τη «μοιράσει», όπως έγινε και με την Οθωμανική Αυτοκρατορία μετά τον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο.

Όλο και περισσότεροι συμφωνούν ότι η Τουρκία έγινε πληθυσμιακά πολύ μεγάλη για να μείνει ενωμένη.

Το 1923, όταν ιδρύθηκε η Τουρκική Δημοκρατία, ο συνολικός της πληθυσμός ήταν στα 17 εκατ., με την Ελλάδα δίπλα στα 7,5 εκατ.

Υπήρχε και μία ισορροπία δυνάμεων. Σήμερα, έναν αιώνα μετά, η Ελλάδα έπεσε στα 10,7 εκατ. ενώ η Τουρκία εκτοξεύθηκε στα 84,3 εκατ.

Η πληθυσμιακή γιγάντωση της Τουρκίας (το 1/3 βεβαίως είναι Κούρδοι και το υπόλοιπο εκτός από «Τούρκους» αποτελείται από περισσότερες από 20 εθνότητες) την ωθεί σε νέες κατακτήσεις με θύματα τις γειτονικές της χώρες.

Η Τουρκία «ασφυκτιά» μέσα στα σύνορά της και δεν το κρύβει.

Ειρήνη θα υπάρξει μόνο εάν επεκταθεί εις βάρος των γειτονικών της χωρών ή εάν διαμελιστεί. Πάντως ήσυχη δεν πρόκειται να κάτσει.

Μάικλ Ρούμπιν: Η Τουρκία άλλαξε, δεν θα γυρίσει ποτέ στη Δύση

Ο Μάικλ Ρούμπιν, γνωστός αναλυτής και πρώην αξιωματούχος του αμερικανικού υπουργείου Άμυνας, σε πρόσφατο άρθρο του στο «The National Interest», προειδοποίησε ότι η Τουρκία άλλαξε και δεν πρόκειται να επιστρέψει στη Δύση, ακόμα κι εάν απομακρυνθεί ο Ερντογάν.

Ο Μάικλ Ρούμπιν δεν είναι ένας αναλυτής που «πέφτει έξω».

Τον Μάρτιο του 2016, λίγους μήνες πριν την απόπειρα πραξικοπήματος στη γειτονική χώρα, το είχε «προβλέψει» με άρθρο του στο NewsWeek υπό τον τίτλο «Θα γίνει πραξικόπημα κατά του Ερντογάν στην Τουρκία;». Και έγινε. Τώρα ο ίδιος έγραψε:

«Για πάρα πολύ καιρό, το Στέιτ Ντιπάρτμεντ έχει περιοριστεί στην πολιτική του για την Τουρκία σε ευχολόγια.

»Ωστόσο, η άρνηση της πραγματικότητας είναι επικίνδυνη. Η Τουρκία άλλαξε. Έχοντας κυβερνήσει για σχεδόν δύο δεκαετίες, ο Ερντογάν δημιούργησε έναν νέο στρατό.

»Το να πιστεύει κανείς ότι η Τουρκία θα επιστρέψει στο status quo ante μετά τον θάνατο του Ερντογάν είναι αφελές», επισήμανε και πρόσθεσε:

«Η Τουρκία δεν είναι σύμμαχος και δεν θα γίνει ποτέ ξανά.

»Είναι καιρός να ελέγξουμε τη δύναμη που επιδιώκει να ασκήσει στην παγκόσμια σκηνή, διπλωματικά, οικονομικά και, όταν οι πληρεξούσιοί της λειτουργούν εκτός των αναγνωρισμένων συνόρων της Τουρκίας, και στρατιωτικά».

«Η πολεμική της Τουρκίας», συνέχισε, βάζει το Αιγαίο και τη Μεσόγειο στα όρια.

«Οι τουρκικές δυνάμεις απειλούν τα ελληνικά νησιά και προκαλούν σε ΑΟΖ στη Μεσόγειο.

»Καθώς η κατοχή της Τουρκίας στη βόρεια Κύπρο πλησιάζει μισό αιώνα, ο Ερντογάν “τεμαχίζει” το status quo: Μετακόμισε στη Βαρώσια αψηφώντας τα ψηφίσματα του ΟΗΕ και μετέτρεψε το κατεχόμενο αεροδρόμιο σε βάση μη επανδρωμένων αεροσκαφών που βάζει την ανατολική Μεσόγειο και μεγάλο μέρος της Βόρειας Αφρικής στο στόχαστρο».

Ο Μάικλ Ρούμπιν αναφέρθηκε πολύ «καθαρά» στο σχέδιο του Τούρκου αυταρχικού ηγέτη:

«Ο πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν έχει ένα σχέδιο.

»Κατά τα 18 χρόνια που κυριαρχεί του, άλλαξε την Τουρκία στο εσωτερικό της και στην παγκόσμια σκηνή.

»Η φιλοδοξία του Ερντογάν είναι μεγαλύτερη από το να αναβιώσει απλώς την οθωμανική κληρονομιά της Τουρκίας και να κάνει την Τουρκία περιφερειακό παίκτη.

»Αντιθέτως, επιδιώκει να αναδιαμορφώσει την τάξη μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο.

»Ο Ερντογάν δεν κρύβει μυστικά. Το σύνθημά του “Ο κόσμος είναι μεγαλύτερος από πέντε” είναι η απόρριψη της εξουσίας που κατέχουν τα μόνιμα μέλη του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ.

»Ο Σάμι Κοέν, ο οποίος για έξι δεκαετίες παρακολουθεί την Τουρκία σε μια στήλη της Milliyet, έγραψε ότι “η προτεραιότητα του Ερντογάν είναι στη δημιουργία μιας νέας παγκόσμιας τάξης”.

»Για να γίνει αυτό, ο Ερντογάν δημιουργεί προηγούμενο, απορρίπτει τη διπλωματία, πυροβολεί πρώτος και υπολογίζει στη δυτική αδράνεια για να γλιτώσει.

»Έχει αμφισβητηθεί, για παράδειγμα, η νομιμότητα της Συνθήκης της Λωζάννης του 1923 για τα σύνορα της Τουρκίας.

»Οι φίλοι του δημοσιεύουν χάρτες που ενσωματώνουν το έδαφος των γειτόνων σε μια μεγάλη Τουρκία», σημειώνεται στο άρθρο.

Αξίζει να σημειωθεί ότι τον Απρίλιο του 2021, ο Μάικλ Ρούμπιν κατέληξε στη μόνη λογική και ίσως αναπόφευκτη λύση στο «Τουρκικό Ζήτημα», δηλαδή στη διχοτόμηση της Τουρκίας:

«Ίσως έχει έρθει η στιγμή κάποιος να αποκαλύψει την μπλόφα του Ερντογάν και να αρχίσει να ομιλεί ανοιχτά για διχοτόμηση όχι της Κύπρου αλλά της Τουρκίας.

»Είναι πλέον η στιγμή ο Ερντογάν και όλοι οι αναθεωρητές και επεκτατιστές Τούρκοι να ζήσουν με τις συνέπειες των πράξεών τους», έγραφε.

Παράλληλα με τον Ρούμπιν, η αναλύτρια Νάταλι Άρμπρουστερ έγραψε επίσης πρόσφατα στο NewsWeek άρθρο υπό τον τίτλο «Η Τουρκία γίνεται πρόβλημα για το ΝΑΤΟ – οι ΗΠΑ πρέπει να δώσουν προσοχή».

Όλο και περισσότεροι στις ΗΠΑ αντιλαμβάνονται την πραγματικότητα που ένα μέρος του Στέιτ Ντιπάρτμεντ αρνείται να αποδεχθεί.

Η Τουρκία προγεφύρωμα της Κίνας

Τον Σεπτέμβριο του 2020, πριν ένα χρόνο δηλαδή, το έγκριτο «Foreign Policy» προειδοποίησε τη Δύση ότι, «Ο Ερντογάν μετατρέπει την Τουρκία σε κινέζικο εξαρτημένο κράτος» («Erdogan Is Turning Turkey Into a Chinese Client State»).

«Εξαρτημένο κράτος» στις διεθνείς υποθέσεις είναι το κράτος το οποίο είναι οικονομικά, πολιτικά ή στρατιωτικά υποταγμένο σε άλλο πιο ισχυρό κράτος.

Είδη εξαρτημένων κρατών περιλαμβάνουν: κράτος-δορυφόρος, συνδεδεμένο κράτος, κράτος-μαριονέτα, νεοαποικία, προτεκτοράτο, υποτελές κράτος, κράτος φόρου υποτελές.

Σύμφωνα με την ανάλυση, τεράστια ποσά σε δολάρια από το Πεκίνο είναι αυτά που βοηθούν πραγματικά τον Ερντογάν να αρνείται να ζητήσει βοήθεια από το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, το οποίο θα απαιτούσε να δεσμευτεί για μεταρρυθμίσεις και άλλα μέτρα που θα μπορούσαν να υπονομεύσουν την πολιτική του και να τον ρίξουν από την εξουσία.

«Εκτός από την οικονομική συνεργασία, Κίνα και Τουρκία έχουν εμβαθύνει ακόμα πιο πολύ και τις διμερείς αμυντικές σχέσεις τους, συμπεριλαμβανομένων αυτών της ανταλλαγής πληροφοριών και του κυβερνο-πολέμου.

»Η συμμετοχή Κινέζων στρατιωτικών αξιωματούχων στη στρατιωτική άσκηση της Τουρκίας «ΕΦΕΣ» και η συνεργασία τους για την μεταφορά τεχνολογίας στην κατασκευή του τουρκικού βαλλιστικού πυραύλου Bora είναι ενδεικτική», τόνιζε το «Foreign Policy».

Πρόκειται για τον τουρκικό βαλλιστικό πύραυλο, την εμβέλεια του οποίου διαφήμιζαν συνεχώς οι Τούρκοι στρατηγοί με χάρτες που δημοσιοποίησαν, απειλώντας με την εμβέλεια τους ακόμα και την ελληνική πρωτεύουσα.

Η στρατηγική συνεργασία μεταξύ Κίνας και Τουρκίας δίνει στον Τούρκο Πρόεδρο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν πραγματική σωτηρία για τα πολιτικά και οικονομικά δεινά του, έγραφαν οι αναλυτές του «Foreign Policy».

Η Κίνα έχει βρει ένα πολύ καλό στρατηγικό εταίρο στην Τουρκία, που είναι μέλος του ΝΑΤΟ, με μεγάλη αγορά ενέργειας, υποδομών, αμυντική τεχνολογία, ευρισκόμενη στο σταυροδρόμι της Ευρώπης, της Ασίας και της Αφρικής.

Για την Τουρκία και τον Ερντογάν, η Κίνα παρέχει απεριόριστα τους απαραίτητους πόρους για τη χρηματοδότηση μεγάλων έργων μεγάλης κλίμακας και τη διατήρηση του ρυθμού ανάπτυξης παρά την άθλια οικονομική πραγματικότητα.

Οι ειδικοί δήλωσαν ότι οι ταμειακές ροές από την Κίνα, το δεύτερο μεγαλύτερο εισαγωγέα της Τουρκίας μετά τη Ρωσία, θα αυξηθούν για την κυβέρνηση του Ερντογάν, αφού τον ενισχύουν συνεχώς σε κρίσιμες στιγμές.

Όταν η αξία της τουρκικής λίρας μειώθηκε περισσότερο από 40% το 2018, η κρατική Βιομηχανική και Εμπορική Τράπεζα της Κίνας παρείχε στην Άγκυρα δάνεια 3,6 δισεκατομμυρίων δολαρίων για τρέχοντα έργα ενέργειας και μεταφορών, ανέφερε το κρατικό πρακτορείο ειδήσεων της Κίνας Xinhua.

Μετά τις ενδείξεις μιας καταρρέουσας υποστήριξης προς τον Ερντογάν μετά τις δημοτικές εκλογές της Κωνσταντινούπολης, η κεντρική τράπεζα της Κίνας μετέφερε 1 δισεκατομμύριο δολάρια, που ήταν η μεγαλύτερη εισροή μετρητών στο πλαίσιο συμφωνίας ανταλλαγής μεταξύ των κεντρικών τραπεζών των δύο χωρών.

Η Κίνα επιτρέπει τώρα στις τουρκικές εταιρείες να χρησιμοποιούν το κινεζικό γιουάν για να πραγματοποιούν πληρωμές, επιτρέποντάς τους ευκολότερη πρόσβαση στον κινεζικό τραπεζικό τομέα, ως ένα ακόμη βήμα για την ενίσχυση της δημοτικότητας του Ερντογάν, η οποία έχει μειωθεί φέτος κατακόρυφα.

Οι κινεζικές εταιρείες τεχνολογίας Huawei και ZTE εξασφάλισαν την είσοδο στην τουρκική αγορά τηλεπικοινωνιών παρά τις διεθνείς κατηγορίες σχετικά με τον κινεζικό έλεγχο της τηλεπικοινωνιακής υποδομής για κρατική παρακολούθηση και καταστολή, που αποτελεί μια ανησυχητική προοπτική για τους Τούρκους στο Διαδίκτυο και στα κοινωνικά μέσα, σε πρόσβαση και πληροφορίες τη στιγμή που όλα τα ΜΜΕ βρίσκονται υπό αυστηρό κρατικό έλεγχο.

Σήμερα, ένα χρόνο μετά, οι αυταπάτες έχουν καταρρεύσει από την πραγματικότητα. Όπως αναφέρει σε άρθρο του το Ινστιτούτο Μέσης Ανατολής, υπό τον Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, η Τουρκία αναζητεί σταθερά την εύνοια και τις επενδύσεις του Πεκίνου.

Στερούμενος από φίλους και περιφρονώντας τη βοήθεια του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου, ο Ερντογάν κοιτάζει περισσότερο προς το Πεκίνο.

Η υποστήριξη της λίρας είναι μόνο μία από τις κινήσεις της κινεζικής παρέμβασης.

Η εμπορική της παρουσία στην οικονομία της Τουρκίας αυξάνεται επίσης.

Επί του παρόντος, υπάρχουν περισσότερες από 1.000 κινεζικές εταιρείες που δραστηριοποιούνται στη χώρα, συμπεριλαμβανομένων αρκετών κατασκευαστών smartphone.

Η Κίνα είχε ως στόχο να αυξήσει τις επενδύσεις στην Τουρκία στα 6 δισεκατομμύρια δολάρια το 2021. Στην μετά Covid εποχή αυτός ο στόχος πρέπει να υλοποιηθεί.