«Κάθε κιλοβατώρα που εξοικονομούμε τώρα θα μετρήσει για τον χειμώνα», δήλωσε πρόσφατα ο Μπελίτ Ονάι, δήμαρχος του Ανόβερου, της πόλης του περίπου μισού εκατομμυρίου κατοίκων που είναι πρωτεύουσα της Κάτω Σαξονίας. Πρόκειται, ουσιαστικά, για το σύνθημα που θα κυριαρχήσει από τώρα και για τους επόμενους μήνες στη Γερμανία και σε ολόκληρη την Ευρώπη, η οποία ζει ήδη με τον φόβο μιας ενεργειακής κρίσης που μπορεί να προκληθεί από ένα μπλακάουτ στη ροή ρωσικού φυσικού αερίου.
Αυτός είναι και ο λόγος που οι «27» ενέκριναν κατά πλειοψηφία (διαφώνησαν Πολωνία και Ουγγαρία) το σχέδιο για εθελοντικό περιορισμό της κατανάλωσης κατά 15% τους επόμενους οκτώ μήνες, ώστε να περάσει ο δύσκολος χειμώνας που έρχεται.
Το σχέδιο αυτό, ωστόσο, παρουσιάζει πολλές ατέλειες και προβλέπει σειρά εξαιρέσεων και «ειδικών περιπτώσεων» – ενώ αρκετές από τις χώρες που το έχουν εγκρίνει παραδέχονται πως σε καμία περίπτωση δεν πρόκειται να πιάσουν τον στόχο που έχει τεθεί.
Γερμανία: Λιγότερα… ντους από τον Χάμπεκ!
Σε κάθε περίπτωση, ενδεικτική της κατάστασης που επικρατεί στη Γερμανία είναι και η δημόσια παραδοχή που έκανε ο υπουργός Οικονομίας και αντικαγκελάριός της– ο οποίος, προφανώς, συμμερίζεται πλήρως την άποψη του Ονάι. Όπως είπε, λοιπόν, ο Ρόμπερτ Χάμπεκ, έχει περιορίσει τον αριθμό των… ντους που κάνει προκειμένου να συμβάλλει στην εξοικονόμηση ενέργειας και, κυρίως, να δώσει το καλό παράδειγμα στους συναδέλφους του στην κυβέρνηση και όλους τους συμπατριώτες του.
Σε αυτό το φόντο, το Βερολίνο και οι κυβερνήσεις αρκετών εκ των 16 κρατιδίων έχουν ήδη ανακοινώσει σειρά μέτρων. Ανάμεσά τους, η μείωση του θερμοστάτη στις δημόσιες πισίνες και τα γυμναστήρια, όπως επίσης και στα κυβερνητικά και κρατικά κτίρια στη διάρκεια του επερχόμενου χειμώνα.
Επίσης, έχει αποφασιστεί η διακοπή ή μείωση της φωταγώγησης σημαντικών σημείων που θεωρούνται σήμα-κατατεθέν για τη χώρα: Το Παλάτι του Σαρλότενμπουργκ, το Μνημείο της Νίκης, το Εβραϊκό Μουσείο και άλλα. Ακόμη και αρκετοί φωτεινοί σηματοδότες στους δρόμους των γερμανικών πόλεων δεν θα λειτουργούν κατά τις ώρες μη αιχμής, ενώ στη διάρκεια του φετινού Oktoberfest στο Μόναχο δεν θα υπάρχουν θερμαινόμενοι εξωτερικοί χώροι.
Ισπανία: «Αντάρτικο» της Μαδρίτης
Από την πλευρά της, η κυβέρνηση της Ισπανίας προχωρά στην εφαρμογή ορισμένων εκ των πιο αυστηρών μέτρων – κι αυτό, παρά το γεγονός ότι το ρωσικό αέριο καλύπτει πολύ μικρότερο ποσοστό των αναγκών της χώρας σε σύγκριση με άλλους Ευρωπαίους εταίρους της. Μάλιστα, έχει αφήσει ανοιχτό το ενδεχόμενο τα μέτρα αυτά να επεκταθούν και για τα νοικοκυριά, εφόσον η κατάσταση επιδεινωθεί.
Έτσι, από τις αρχές Αυγούστου ισχύει νόμος που θέτει όριο θερμοκρασίας για τα κλιματιστικά στις επιχειρήσεις στους 27 βαθμούς Κελσίου το καλοκαίρι και τους 19 βαθμούς τον χειμώνα. Επίσης, τα εμπορικά καταστήματα και τα σούπερ μάρκετ υποχρεούνται να τοποθετήσουν αυτόματους μηχανισμούς που δεν θα επιτρέπουν στις πόρτες εισόδου και εξόδου να μένουν ανοιχτές όσο είναι σε λειτουργία το σύστημα κλιματισμού.
Η ανακοίνωση των μέτρων, ωστόσο, συνοδεύτηκε και από αντιδράσεις, Για του λόγου το αληθές, η πρόεδρος της κοινότητας της Μαδρίτης, Ισαμπέλ Ντίας Αγιούσο, η οποία πρόσκειται στο αντιπολιτευόμενο Λαϊκό Κόμμα, διεμήνυσε ότι όσα από αυτά αφορούν στα καταστήματα δεν θα εφαρμοστούν, καθώς προκαλούν φόβο στους καταναλωτές και ειδικά τους τουρίστες. Ο δε πρόεδρος του Εμπορικού Επιμελητηρίου της Βαρκελώνης κάλεσε την κυβέρνηση να δώσει επιδοτήσεις προς τους θιγόμενους.
Γαλλία: Σχέδιο «ενεργειακή νηφαλιότητα»
Στη Γαλλία, την ίδια στιγμή, όπου το ρωσικό αέριο καλύπτει το ένα τέταρτο των εισαγωγών, η κυβέρνηση μειοψηφίας του Εμανουέλ Μακρόν έχει προαναγγείλει ένα σχέδιο που στόχο έχει τον περιορισμό της κατανάλωσης ενέργειας κατά 10% ως το 2024, σε σύγκριση με τα επίπεδα του 2019. Το έχει δε… βαφτίσει με τον όρο «ενεργειακή νηφαλιότητα», ενώ στην τελική του μορφή αναμένεται να παρουσιαστεί στο τέλος Σεπτεμβρίου.
Ανάμεσα στα μέτρα που προβλέπονται, είναι και η – αντίστοιχη της Ισπανίας – απαγόρευση των καταστηματαρχών να αφήνουν ανοιχτές τις πόρτες όσο λειτουργεί ο κλιματισμός, καθώς και της προβολής διαφημιστικών μηνυμάτων σε φωταγωγημένα ταμπλό από τη μία μετά τα μεσάνυχτα μέχρι τις 6 τα ξημερώματα (κάτι που ήδη ισχύει σε πόλεις κάτω των 800.000 κατοίκων).
Ιταλία: Με σφραγίδα Ντράγκι
Η Ιταλία, από την άλλη, είναι από τις πλέον εξαρτημένες χώρες της ΕΕ από το ρωσικό αέριο, με το 40% των εισαγωγών της να καλύπτονται από αυτό πέρυσι. Παρά δε την προσπάθεια της απερχόμενης κυβέρνησης του Μάριο Ντράγκι να διασφαλίσει εναλλακτικούς προμηθευτές (πρόσφατα υπέγραψε σχετική συμφωνία με την Αλγερία), το σχέδιο περιορισμού της κατανάλωσης είναι έτοιμο – αν και ο αρμόδιος υπουργός διαβεβαίωσε πως τα μέτρα που θα εφαρμοστούν δεν θα είναι «δρακόντεια».
Σύμφωνα με αυτό, όπως αναφέρουν πληροφορίες ιταλικών ΜΜΕ, οι θερμοστάτες θα έχουν όριο τους 27 βαθμούς το καλοκαίρι και τους 19 τον χειμώνα (όπως στην Ισπανία), θα περιοριστεί ο φωτισμός των δρόμων κυρίως τις ώρες που δεν υπάρχει μεγάλη κυκλοφορία, ενώ δεν αποκλείεται να περιοριστεί το ωράριο λειτουργίας ορισμένων κατηγοριών καταστημάτων.
Με αυτό τον τρόπο, όπως έχουν υπολογίσει οι ιταλικές υπηρεσίες, μέχρι τον Μάρτιο του 2023 η κατανάλωση φυσικού αερίου θα έχει περιοριστεί κατά περίπου 7%.
Πολωνία: Θα κάνουμε ό,τι θέλουμε!
Η Πολωνία, την ίδια στιγμή, αποτελεί μια ιδιαίτερη περίπτωση. Παρά το ότι οι εισαγωγές της προέρχονταν μέχρι πέρυσι κατά 40% από τη Ρωσία, το φυσικό αέριο αντιστοιχεί μόλις στο 9% του ενεργειακού χαρτοφυλακίου της χώρας – σε αντίθεση με τον λιγνίτη. Έτσι, η κυβέρνησή της δεν έχει παρουσιάσει μέχρι σήμερα κάποιο σχέδιο περιορισμού της κατανάλωσης αερίου.
Αυτό, όμως, δεν έχει να κάνει αποκλειστικά με τεχνοκρατικούς λόγους, αλλά και με πολιτικούς. Κι αυτό διότι η κόντρα της Βαρσοβίας με τις Βρυξέλλες «χοντραίνει», εξαιτίας της μη εκταμίευσης των κονδυλίων του Ταμείου Ανάκαμψης. Έτσι, η κυβέρνηση της πρώτης – της οποίας ηγείται το εθνικιστικό PiS – έχει διαμηνύσει πως δεν δεσμεύεται πλέον να τηρεί τις υποχρεώσεις της προς την ΕΕ…
Όπως, πάντως, σημειώνουν τα σχετικά ρεπορτάζ, το τι ακριβώς θα συμβεί τον χειμώνα και το εάν η Ευρώπη αντέξει τις πιέσεις δεν εξαρτάται μόνο ή κυρίως από την επιτυχία των παραπάνω μέτρων. Κι αυτό διότι υπάρχει σειρά άλλων παραγόντων που είναι καθοριστικοί.
Ο «τσάρος» Πούτιν και ο βασιλιάς-καιρός
Ένας από αυτούς έχει να κάνει, προφανώς, με την πορεία του πολέμου στην Ουκρανία και τις τελικές αποφάσεις που θα πάρει το Κρεμλίνο. Εάν οι συγκρούσεις συνεχιστούν και κλιμακωθούν, με άλλα λόγια, τότε ο Πούτιν είναι πολύ πιο πιθανό να επιλέξει να κλείσει πλήρως τις στρόφιγγες, για να πιέσει τους Ευρωπαίους.
Σημαντικός παράγοντας θεωρείται, επίσης, ο… βασιλιάς καιρός. Στην περίπτωση, με άλλα λόγια, που ο επερχόμενος χειμώνας αποδειχθεί βαρύς, ειδικά για τις χώρες της βόρειας και κεντρικής Ευρώπης, τότε ασφαλώς τα μέτρα που έχουν εξαγγελθεί θα εφαρμοστούν πιο δύσκολα, καθώς οι πολίτες θα κληθούν ουσιαστικά να ξεπαγιάσουν!
Τέλος, σύμφωνα με ρεπορτάζ του Bloomberg, υπάρχει ένας ακόμη παράγοντας που πρέπει να ληφθεί σοβαρά υπόψη: Ο ανταγωνισμός στη διεθνή αγορά LNG, που αποτελεί μία από τις βασικές (αν όχι τη βασικότερη) εναλλακτική απέναντι στο ρωσικό αέριο.
Οι φίλοι μας από την Άπω Ανατολή
«Η προσπάθεια της Ευρώπης να παραμείνει ζεστή αυτόν τον χειμώνα θα εξαρτηθεί σε μεγάλο βαθμό από το τι θα συμβεί σε τρεις χώρες που βρίσκονται στην άλλη πλευρά του πλανήτη: Της Ιαπωνίας, της Νότιας Κορέας και της Κίνας», γράφει χαρακτηριστικά.
Και συνεχίζει, εξηγώντας: «Οι ασιατικές χώρες, που συγκαταλέγονται στους μεγαλύτερους εισαγωγείς υγροποιημένου αερίου και γαιάνθρακα που μεταφέρονται μέσω θαλάσσης, γνωρίζουν το απόγειο της ζήτησής τους την ίδια περίοδο του χειμώνα με την Ευρώπη. Αν και είναι πολύ νωρίς για τους μετεωρολόγους να προβλέψουν επακριβώς τις συνθήκες που θα επικρατήσουν, κάθε προγνωστικό περί χαμηλών θερμοκρασιών στις τρεις παραπάνω χώρες θα μπορούσε να πυροδοτήσει ένα πιο έντονο ανταγωνισμό για τα φορτία».
Τελικά, φαίνεται πως τα σχέδια επί χάρτου συχνά τα βλέπει η ζωή και γελάει…