Γεωπολιτικός Χάρτης της Αφρικής: Ευρωπαϊκή Ένωση – Χωρίς Πυξίδα στην Αφρική;(Μέρος 8ο)

Η Ευρωπαϊκή Ένωση σε σταυροδρόμι – Ενοποιημένη στρατηγική ή αποσπασματική παρουσία;

Γράφει ο Γιώργος Αθανασίου

Η Ευρώπη, παλαιότερη “κληρονόμος” της αποικιοκρατίας στην Αφρική, σήμερα δείχνει να στέκεται αποσβολωμένη μπροστά στη νέα γεωπολιτική σκακιέρα που έχει στηθεί στην ήπειρο. Ενώ η Κίνα χτίζει δρόμους, η Ρωσία στήνει βάσεις και οι ΗΠΑ επιταχύνουν υποδομές, η Ευρωπαϊκή Ένωση μοιάζει να μην έχει αποφασίσει αν θέλει να είναι παίκτης ή απλός παρατηρητής.

Η πολυφωνία των μελών της Ε.Ε. έχει μεταφραστεί σε απουσία μιας συγκροτημένης, συνεκτικής πολιτικής έναντι της Αφρικής. Η Γαλλία κινείται μόνη της στη Δυτική Αφρική (αν και με αυξανόμενη απόρριψη), η Ιταλία κάνει νύξεις στο Σαχέλ για τον έλεγχο μεταναστευτικών ροών, η Γερμανία στηρίζει κυρίως αναπτυξιακά προγράμματα. Όμως πουθενά δεν υπάρχει ενιαία φωνή.

Η μεταναστευτική πολιτική φαίνεται να είναι ο μόνος τομέας όπου τα κράτη-μέλη συνεργάζονται, αλλά ακόμη και εδώ, κυριαρχούν αντιφατικά συμφέροντα και περιστασιακές συμμαχίες.

Στον τομέα των επενδύσεων, η Ε.Ε. παραμένει σημαντικός εμπορικός εταίρος για πολλές αφρικανικές χώρες, αλλά η απουσία ευέλικτων μηχανισμών (σε σχέση με την Κίνα ή τα ΗΑΕ) και η προσήλωση σε θεσμικές διαδικασίες την καθιστούν λιγότερο ελκυστική.

Η πρωτοβουλία “Global Gateway”, που εξαγγέλθηκε ως η ευρωπαϊκή απάντηση στο κινεζικό BRI, παραμένει στα χαρτιά, με αποσπασματικές δράσεις, χωρίς σαφή γεωστρατηγική κατεύθυνση.

Το δίλημμα:

Θα μπορέσει η Ε.Ε. να αρθρώσει μια ενιαία, ανταγωνιστική και γεωπολιτικά ενεργή παρουσία στην Αφρική, ή θα αφεθεί στην περιθωριοποίηση – με την ήπειρο να γίνεται πεδίο μάχης άλλων δυνάμεων;