Αγιά Σοφιά: Ο δηλητηριώδης τζόκερ του Ερντογάν

Ενώ η Τουρκία πάσχει από την πανδημία, ενώ η οικονομική κατάσταση επιδεινώνεται, ενώ η Άγκυρα αντιμετωπίζει μείζονες δυσκολίες στη Συρία και τη Λιβύη, το καθεστώς του Ενός Μοναδικού Ανδρός προσπαθεί, άλλη μια φορά, να μετατρέψει το μουσείο της Αγίας Σοφίας σε τζαμί.

Ο Πρόεδρος Ερντογάν πιστεύει ότι μπορεί, με αυτόν τον τρόπο, να ξανακερδίσει τις καρδιές των δεξιών, Ισλαμιστών ψηφοφόρων του Ισλαμικού Κράτους, οι οποίοι εδώ και ένα χρόνο αποχωρούν από τις τάξεις του κυβερνώντος Κόμματος Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης («AKP»). Περισσότεροι από ένα εκατομμύριο μέλη αυτού του κόμματος -στα συνολικά δέκα εκατομμύρια- έχουν παραιτηθεί, σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία του Ακυρωτικού Δικαστηρίου, νόμιμου εκπροσώπου των πολιτικών κομμάτων. Επιπλέον, το Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης («AKP») και το ακροδεξιό συμμαχικό Κόμμα Εθνικιστικού Κινήματος (γνωστό ως «Γκρίζοι Λύκοι») («MHP»), αποτελούν ήδη μειοψηφία, σύμφωνα με τις τελευταίες δημοσκοπήσεις.

Ένα νομοσχέδιο κατατέθηκε στο Κοινοβούλιο την περασμένη εβδομάδα από το -προερχόμενο από τους «Γκρίζους Λύκους)- «Καλό Κόμμα» («IYI»), αλλά θεωρητικά αντίθετο με τη μετατροπή του μουσείου σε τζαμί, το οποίο οι βουλευτές της πλειοψηφίας αρνήθηκαν να εγκρίνουν. «Η υπόθεση βρίσκεται ενώπιον του Συμβουλίου Επικρατείας, το οποίο θα αποφασίσει πιθανότατα στις 2 Ιουλίου, οπότε και θα ενεργήσουμε σύμφωνα με τη δικαστική απόφαση», δήλωσε εκπρόσωπος Τύπου του Κόμματος Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης («AKP»)

Όλοι γνωρίζουν, εδώ και πολύ καιρό, ότι η δικαιοσύνη δεν είναι πλέον ανεξάρτητη στην Τουρκία, αλλά ουσιαστικά πρόκειται για νομικό ζήτημα, προς νομιμοποίηση αυτής της μετατροπής.

Ο ναός της Αγίας Σοφίας, που εγκαινιάστηκε στις 27 Δεκεμβρίου 537 από το βυζαντινό αυτοκράτορα Ιουστινιανό, είναι πιθανότατα ένα από τα μεγαλύτερα και διασημότερα θρησκευτικά μνημεία σε ολόκληρο την κόσμο. Βρισκόμενος στην ευρωπαϊκή πλευρά της Κωνσταντινούπολης, πολύ κοντά στον παλιό βυζαντινό ιππόδρομο και το νέο Μπλε Τζαμί ή Τζαμί του Σουλτάνου Αχμέτ (χτισμένο το 1616), αυτός ο ναός, ένα αριστούργημα βυζαντινής αρχιτεκτονικής, μετατράπηκε σε μουσουλμανικό τέμενος από το Σουλτάνο Μωάμεθ Β΄ («Φατίχ Σουλτάν Μεχμέτ Β΄»), μετά την άλωση, το 1453, της Κωνσταντινούπολης.

Οι ειδικοί υπογραμμίζουν ότι ακόμη και ο Μιμάρ Σινάν (1489-1588, αρμενικής καταγωγής), ο μεγαλύτερος αρχιτέκτονας της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, εμπνεύστηκε από την Αγία Σοφία, για να δημιουργήσει τα δικά του μνημεία.

Το 1934, την εποχή του πρώτου Προέδρου της Τουρκικής Δημοκρατίας, Κεμάλ Ατατούρκ, το τζαμί μετατράπηκε σε μουσείο, με διάταγμα του Υπουργικού Συμβουλίου.
Η δεξιά και όλα τα ισλαμικά ρεύματα πάντοτε απαιτούσαν τη μετατροπή της Αγίας Σοφίας σε τζαμί, ειδικά επί κυβέρνησης του Δημοκρατικού Κόμματος (1950-1960).
Η Αγία Σοφία δέχεται κάθε χρόνο περισσότερους από τρία εκατομμύρια τουρίστες.

Η συζήτηση είναι αμιγώς πολιτική. Πρόκειται, σύμφωνα με την αντιπολίτευση, για την αναβίωση του νεο-οθωμανικού πνεύματος, για «επίδειξη, κυρίως, στους Ευρωπαίους και το χριστιανικό κόσμο, της δύναμης του τουρκικού Κράτους και έθνους».

Η Αθήνα και η Ουάσινγκτον καταδίκασαν δημόσια τα σχέδια του Ερντογάν και κάλεσαν την Τουρκία να σεβαστεί το καθεστώς της Αγίας Σοφίας.

Οι ιστορικοί τέχνης και τα τουριστικά γραφεία δεν είναι καθόλου ευχαριστημένοι με αυτό το προεδρικό σχέδιο. «Εάν η Αγία Σοφία μετατραπεί σε τζαμί, οι τοιχογραφίες και άλλα θρησκευτικά σύμβολα θα πρέπει να καλυφθούν ενώ υπάρχει ακόμη και ο κίνδυνος καταστροφής τους», προβλέπει ένας Τούρκος ιστορικός. «Οι ξένοι τουρίστες που έρχονται στην Κωνσταντινούπολη, δεν θα επισκεφθούν, σίγουρα, μια παλιά εκκλησία που μετατράπηκε σε τζαμί», θεωρεί το σύνολο των ταξιδιωτικών πρακτόρων.

«Ένδειξη συμπλέγματος κατωτερότητας, έλλειψη ενσυναίσθησης και εχθρότητα εναντίον του άλλου, ο Ερντογάν θέλει να ισλαμοποιήσει τα πάντα», πιστεύει ένας καθηγητής Πολιτικών Επιστημών.

Δεδομένης της πολυπλοκότητας και των τρεχουσών εντάσεων μεταξύ της Άγκυρας και της Αθήνας, αλλά και μεταξύ της Άγκυρας και όλου, σχεδόν, του δυτικού κόσμου, «ο Ερντογάν δεν θα τολμήσει να μπει σε μια περιπέτεια που δεν μπορεί να εξυπηρετήσει ακόμη και τους βραχυπρόθεσμους πολιτικούς του στόχους», εκτιμά ένας δημοσιογράφος.

Πρέπει να θυμόμαστε, ωστόσο, ότι το βρισκόμενο, από το 2002, στην εξουσία, Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης («ΑΚΡ»), υλοποίησε ήδη πολλές πρωτοβουλίες του για τη μετατροπή δύο άλλων -ικανού μεγέθους και ιστορικής σημασίας- εκκλησιών στην Τουρκία: Της Αγίας Σοφίας της πόλης της Τραπεζούντας (στον Πόντο) και της Αγίας Σοφίας της (σημερινής) πόλης Ιζνίκ (πρώην Νίκαια, περιοχή του Μαρμαρά), όπου πραγματοποιήθηκε, το 325, το περίφημο Συμβούλιο για τις εικόνες.
Έπεται και συνέχεια…