Σοβαρά προβλήματα προκαλεί στο μεγαλεπίβολο κινεζικό σχέδιο, τον νέο «δρόμο του μεταξιού» (Belt and Road) ο πόλεμος στην Ουκρανία, εκτίμησαν αναλυτές τη δεύτερη ημέρα του 7oυ Οικονομικού Φόρουμ των Δελφών, στους Δελφούς. Επίσης, αναλύθηκαν οι σύνθετες σχέσεις Κίνας – Ρωσίας, καθώς και ότι ο πόλεμος στην Ουκρανία τις έφερε πιο κοντά
Την πεποίθησή του ότι η Κίνα δε βλέπει τη Ρωσία ως υπερδύναμη, εξέφρασε ο Cheng Li, διευθυντής του John L. Thornton China Center Foreign Policy στο The Brookings Institution των ΗΠΑ, σημειώνοντας ότι η κοινή γνώμη είναι διχασμένη απέναντι στον πόλεμο στην Ουκρανία.
Αναφέρθηκε στα κοινά συμφέροντα των δύο χωρών, σημειώνοντας ωστόσο ότι ενώ η Κίνα επωφελήθηκε από τη λήξη του ψυχρού πολέμου, η Ρωσία υπέφερε.
Περιγράφοντας την πάγια στρατηγική της Κίνας, στάθηκε σε τέσσερα σημεία που είναι: η θέση της κατά του πολέμου, η άρνησή της να συμπορευτεί με τις ΗΠΑ, η γενική διαφωνία της με τις οικονομικές κυρώσεις και η επιμονή της να μη θυσιάσει τα δικά της, εθνικά συμφέροντα.
Σχετικά με την εισβολή στην Ουκρανία, ο κ. Li τόνισε ότι το Πεκίνο δεν πίστεψε τις προειδοποιήσεις και τις αντιμετώπισε ως fake news, ενώ υπογράμμισε ότι η κοινή γνώμη είναι σήμερα διχασμένη αφού η ελίτ των διανοουμένων συντάσσεται με τη Δύση κατά της Ρωσίας. «Η δική μου γενιά δεν έχει θετική άποψη για την Ρωσία», είπε, προσθέτοντας όμως ότι «γνωρίζουμε ότι δε μπορούμε να την έχουμε εχθρό μας».
Επιτάχυνση
Από την πλευρά της, η καθηγήτρια του Πανεπιστημίου Yale, Susan Thornton, περιέγραψε τις σχέσεις Ρωσίας – Κίνας ως μία σχέση που επιταχύνθηκε κυρίως εξαιτίας της πίεσης της Δύσης και υπογράμμισε ότι σήμερα όλα τα ζητήματα, η Κίνα τα αντιμετωπίζει μέσα από το πρίσμα της σχέσης της με τις ΗΠΑ.
Αναφερόμενη στις διαφορές των δύο χωρών, σημείωσε ότι η Κίνα είναι εσωστρεφής, δε θέλει να εκτίθεται και να ρισκάρει, ενώ η Ρωσία θεωρεί εαυτόν υπερδύναμη και λειτουργεί εντελώς διαφορετικά.
Φόβοι για την πολιτική των ΗΠΑ
Σχετικά με τις ΗΠΑ, υπογράμμισε ότι μέχρι πέρυσι ο βασικός αντίπαλος της αμερικανικής διπλωματίας ήταν η Κίνα και υπάρχει ο φόβος ότι μόλις τελειώσει ο πόλεμος στην Ουκρανία, το ενδιαφέρον να στραφεί ξανά σε αυτήν.
Η κ. Thornton έκανε ειδική αναφορά στο ζήτημα της Ταϊβάν, τονίζοντας ότι κανείς δε μπορεί να εκτιμήσει πόσο σημαντικό είναι για τους Κινέζους οι οποίοι βλέπουν μία αντιστοιχία στις σχέσεις Ρωσίας – Ουκρανίας καθώς το Πεκίνο επιθυμεί να την επαναπορροφήσει, αντίθετα με τις ΗΠΑ που επιμένουν να υποστηρίζουν την ανεξαρτησία της.
Ο δρόμος του μεταξιού
Ο non-Resident SF in EU & Asia Programs, Carnegie Endowment for Int’l, Peace Philippe Le Corre, επισήμανε ότι πρέπει να ανατρέξουμε στις απαρχές της πρωτοβουλίας Belt and Road (μιας ζώνης και ενός δρόμου) που ξεκίνησε το 2013, για να δούμε πού βρισκόμαστε τώρα, λέγοντας:
«Η “μετά covid” πολιτική του προέδρου Σι είναι μια μεγάλη απειλή. Η Ρωσία αρχικά, όσο και η Ουκρανία θα ήταν εταίροι σε αυτή την πρωτοβουλία, αλλά μετά ήρθε ο πόλεμος. Τι θα συμβεί σε αυτά τα έργα πλέον, είναι δύσκολο να το πούμε. Η πρωτοβουλία δεν ήταν πρώτη είδηση τα τελευταία δύο χρόνια. Πρέπει να θυμόμαστε ακόμα ότι το 80% του παγκοσμίου εμπορίου κινείται μέσω της θάλασσας. Επηρεάζεται η ναυτιλία λόγω του lockdown. Ωστόσο, είναι αλήθεια ότι η πρωτοβουλία αυτή αποτελεί ένα μεγάλο έργο, δεν υπάρχει προηγούμενο. Το έργο αυτό της Κίνας είναι πιο μπροστά από άλλες πρωτοβουλίες στην Ευρώπη, αλλά η πρωτοβουλία πηγαίνει στο βάθος πλέον, δεν είναι στο προσκήνιο».
Αναφερόμενος σε χώρες – «ρυθμιστές» του σχεδίου, επισήμανε τη δήλωση στήριξης του Καζακστάν στην Ουκρανία, κάτι που θα έπρεπε να κάνει, όπως είπε, και η Ρωσία.
ΕΕ – Κίνα: Χαμηλές προσδοκίες
Μίλησε ακόμα για πολύ χαμηλές προσδοκίες της Ε.Ε. από τη διάσκεψη κορυφής με την Κίνα, σημειώνοντας, ανάμεσα σε άλλα:
«Ο πρόεδρος Σι είπε ότι θα βοηθηθούν οι κινεζικές εταιρείες να μην υποστούν κυρώσεις όπως η Ρωσία. Δε νομίζω ότι η Κίνα θέλει το ρόλο του διαμεσολαβητή, δεν έχει και τη σχετική εμπειρία. Η Ευρώπη για πρώτη φορά είναι τόσο ενωμένη, ενίσχυσε το διάλογο με την Κίνα. Η Ε.Ε. ωστόσο έθεσε τα θέματα ξεκάθαρα, αλλά η Κίνα δε θέλει να συζητήσει για την Ουκρανία. Νομίζω ότι είναι καιρός για τη διπλωματία, αλλά και καιρός να μπούμε στη θέση του άλλου».
Ο Senior Policy Advisor του ΕΛΙΑΜΕΠ Jens Bastian, ο οποίος συντόνισε τη συζήτηση, υπογράμμισε ακόμα ότι στη διάσκεψη κορυφής Ε.Ε. – Κίνας, υπήρξαν αναφορές για τη ζημιά της φήμης της Κίνας αν υποστηρίξει την πλευρά της Ρωσίας, ενώ μεταξύ άλλων σημείωσε: «Υπάρχει χημεία μεταξύ των προέδρων των δύο χωρών Σι Τζινπίνγκ – Βλαντιμίρ Πούτιν. Τι βάση όμως έχει η σχέση όταν μιλάμε για Οικονομία»;
Πρόβλημα στην Ελλάδα
Θέλοντας να μιλήσει για τη χώρα μας, ο ίδιος τόνισε: «ο Έλληνας πρωθυπουργός δήλωσε ότι δεν έχει εξάρτηση από τις επενδύσεις της Κίνας. Ο Πειραιάς είναι ένα πολύ πετυχημένο λιμάνι, ωστόσο η Κίνα δε θα πρέπει να θεωρεί την Ελλάδα δεδομένη».
Μέχρι πότε θα κρατήσει η ενότητα ΕΕ-ΗΠΑ;
Ο Senior Fellow, Russia & Eurasia Program, Carnegie Endowment for Int’l Peace, USA, Paul Stronski, είπε: «Στις ΗΠΑ υπάρχει αυτή τη στιγμή μια αντίθεση απέναντι στη Ρωσία και ο κόσμος αναρωτιέται “που βρίσκεται” η Αμερική. Όλοι πιστεύουν ότι πρέπει να συνεργαστούμε με την Ευρώπη. Αναρωτιέμαι όμως πόσο θα κρατήσει αυτή η ενότητα. Ο μέσος πολίτης ανησυχεί και νιώθει αποτροπιασμό για όσα συμβαίνουν στην Ουκρανία, αλλά όταν πηγαίνει να γεμίσει το ντεπόζιτο, συγχύζεται επίσης».
Έκανε λόγο για «ρητορική στροφή της Ρωσίας προς την Κίνα, διευκρινίζοντας: «Το κύριο βάρος της στροφής της αγοράς είναι προς την Ευρώπη. Δεν είναι πολλοί αυτοί που θέλουν να στείλουν τα παιδιά τους από την Κίνα στη Ρωσία είτε από τη Ρωσία στην Κίνα, αλλά τα στέλνουν προς την Ευρώπη και την Αμερική. Κι αυτό κάτι σημαίνει».