Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι ζούμε σε καιρούς πολύ ενδιαφέροντες και παράλληλα πολύ επικίνδυνους! Οι συσχετισμοί ισχύος αλλάζουν δραματικά σε παγκόσμιο επίπεδο και η ταχύτητα των εξελίξεων είναι τέτοια, που κάθε μέρα μας τροφοδοτεί με νέα δεδομένα.
Οι ΗΠΑ με την κυβέρνηση Τζο Μπάιντεν έχουν περάσει από την εποχή του «make America great again» στην εποχή του «America is back». Βιάζονται να επανέλθουν και να δείξουν ότι η εποχή της αναδίπλωσης τελείωσε. Και ότι μαζί με αυτήν τελείωσε και η περίοδος αμφισβήτησης της πρωτοκαθεδρίας τους.
Σε αυτό το πλαίσιο, η αντιρωσική στάση που υιοθετεί η Αμερικανική κυβέρνηση επαναφέρει μια κατάσταση που θυμίζει ψυχρό πόλεμο. Δεν αποτελεί, βεβαίως, «κεραυνό εν αιθρία», μιας και πρόκειται για εκπεφρασμένη άποψη του Αμερικανού Προέδρου, άλλα και πολιτική των Δημοκρατικών και σε προηγούμενες κυβερνητικές τους θητείες.
Οι πρωτοφανείς εκφράσεις του Αμερικανού Προέδρου για τον Ρώσο ομόλογό του δείχνουν ότι υπάρχει μία κόντρα και σε προσωπικό επίπεδο και είναι βέβαιο ότι στο σύντομο μέλλον θα δούμε πολλά επεισόδια που θα δοκιμάσουν τις αντοχές των δύο. Πρόκειται, όμως, και για ένα μήνυμα προς άλλους «ενδιαφερόμενους» ότι όρια για την υπερδύναμη δεν υπάρχουν. Και πρέπει άπαντες να το λάβουν υπόψη. Αυτό αφορά, βεβαίως, δυνάμεις όπως η Τουρκία, που επιδιώκει μια πολιτική επικίνδυνων ισορροπιών, ώστε να πλασαριστεί ως καθοριστικός δρών (ο πάντοτε επιτήδειος ουδέτερος), αλλά ακόμα και τη Γερμανία, ιδίως όσον αφορά στον αγωγό Nord Stream2.
Παρακολουθούμε τελικά το ξεκίνημα ενός νέου ψυχρού πολέμου με τους ίδιους πρωταγωνιστές; Τα στοιχεία δείχνουν διαφορετικά. Η μεγαλύτερη πρόκληση για τις ΗΠΑ τον 21ο αιώνα προέρχεται από την άλλη πλευρά του πλανήτη και τον «Ασιατικό Δράκο»!
Αυτό αντιλαμβάνονται και ομολογούν δημοσίως όλοι οι υψηλόβαθμοι αξιωματούχοι και πολιτικοί της υπερδύναμης. Ο Αμερικανός ΥΠΕΞ Αντονι Μπλίνκεν βάζει στο στόχαστρο την Κίνα, λέγοντας ότι απειλεί την παγκόσμια σταθερότητα, ενώ ο νέος διευθυντής των Αμερικανικών μυστικών υπηρεσιών Ουίλιαμ Μπερνς αποκαλεί τον «Ασιατικό Δράκο» αντίπαλο και «αρπακτικό», που αποκτά όλο και μεγαλύτερη επιρροή στις ΗΠΑ, αποτελώντας πια τη μεγαλύτερη πρόκληση!
Η συνάντηση των υψηλόβαθμων αντιπροσωπειών ΗΠΑ – Κίνας, στο Ανκορατζ της Αλάσκας, η οποία κατέληξε σε έναν απίστευτο «καβγά», αποτελεί το κρισιμότερο συμβάν των ημερών. Κι ας κυριάρχησε στην επικαιρότητα το θέμα των σκληρών δηλώσεων Μπάιντεν.
Η έντονη παρουσία της Κίνας σε κρίσιμους τομείς σε κάθε γωνιά του πλανήτη, την αναδεικνύει σε ρυθμιστή των παγκόσμιων ισορροπιών. Ο τεράστιος ορυκτός της πλούτος, σε συνδυασμό με την εκμετάλλευση πλουτοπαραγωγικών πηγών σε όλα τα μήκη και πλάτη του κόσμου, από την Αφρική, όπου επενδύει σε τεράστια προγράμματα, μέχρι την κεντρική Ασία, την Ευρώπη και τη νότια Αμερική, οδηγεί σε αυτήν ακριβώς την προοπτική.
Ο πρωταγωνιστικός της ρόλος στο εμπόριο και τα απίστευτα φιλόδοξα σχέδιά της σε δεκάδες χώρες αυξάνουν το ρόλο της στην παγκόσμια οικονομία και την επιρροή της στις δυτικές κοινωνίες.
Σε αυτή τη νέα πραγματικότητα η όξυνση των σχέσεων ΗΠΑ-Ρωσίας πιθανότατα δεν εξυπηρετεί μακροπρόθεσμα κανέναν. Άλλωστε, η πρωτοκαθεδρία των ΗΠΑ, ως μοναδικής ακόμα υπερδύναμης δεν μπορεί να αμφισβητηθεί. Ούτε, όμως, δύναται να αμφισβητηθεί ο πρωταγωνιστικός ρόλος της Ρωσίας σε Ευρώπη και Ασία.
Οι εξελίξεις στο διεθνές περιβάλλον μπορεί να οδηγήσουν σύντομα και τους δύο σε αναθεώρηση της πολιτικής τους. Δεν θα είναι κάτι που συμβαίνει για πρώτη φορά. Αν γυρίσουμε πίσω, στην περίοδο του ψυχρού πολέμου θα διαπιστώσουμε αντίστοιχη περίπτωση.
Περί τα τέλη της δεκαετίας του 1960, οι ΗΠΑ έχοντας αντιληφθεί τη συγκρουσιακή τάση μεταξύ Ρώσων και Κινέζων – η οποία έχει βαθύτατους γεωπολιτικούς και ιστορικούς λόγους – προσέγγισαν την Κίνα, ώστε να μείνει ένα μέτωπο ανοιχτό. Η πρωτοβουλία και ο συντονισμός της προσπάθειας ανήκουν στον Πρόεδρο Νίξον και τον σύμβουλό του Εθνικής Ασφαλείας Κίσινγκερ, οι οποίοι έδρασαν κάτω από άκρα μυστικότητα, παρακάμπτοντας ακόμα και το Υπουργείο Εξωτερικών. Η θέση των ΗΠΑ ενισχύθηκε επιτυγχάνοντας δραστική αλλαγή στην ισορροπία ισχύος.
Η πολυπλοκότητα της σύγχρονης πλανητικής πολιτικής, σε συνδυασμό με την πρωτοφανή αλληλεξάρτηση όλων των περιοχών του πλανήτη δεν αφήνουν περιθώρια για σταθερές. Ας μην ξεχνάμε αυτό που είχε πει ο Λόρδος Palmerston, ότι στο διεθνές σύστημα δεν υπάρχουν σταθεροί φίλοι και εχθροί, αλλά σταθερά συμφέροντα.
Υ.Γ. Ενώ συμβαίνουν όλα αυτά, ένα ερώτημα πλανάται πάνω από την Ελλάδα..Ενδιαφέρεται κανείς για το ρόλο που πρέπει να διεκδικήσει η χώρα μας στη νέα εποχή ή η προσπάθεια όλων εξαντλείται στην κατάληψη της εξουσίας;