Η Ελλάδα, πατρίδα της Δημοκρατίας κυβερνήθηκε, στη νεώτερη και σύγχρονη ιστορία της από το 1821 έως το 1974 διαδοχικά από:
1.Τον Καποδίστρια (1827-1831) ο οποίος δολοφονήθηκε από τους Μαυρομιχαλέους και επικρίνεται από τους αναθεωρητές ενδοτικούς ιστορικούς μας ως «δικτάτωρ/αυταρχικός» κ.ά.
2.Τους Βασιλείς με πρώτο τον Βαυαρό Όθωνα και την Αμαλία όταν το 1833 εγκαθιδρύθηκε ως πολίτευμα η μοναρχία.
3. Μια σειρά Προέδρων και Πρωθυπουργών από το 1974 και μετά (με την εποπτεία των αντι-Νταβατζήδων της Μεταπολίτευσης).
4. Από τους δημοσκόπους (από το 2010 και μετά) (αντικείμενο του part 3).
O Καποδίστριας «έκανε του κεφαλιού του», ευτυχώς, γιατί αλλιώς δεν θα είχαμε γίνει ποτέ κράτος και, δυστυχώς, το πλήρωσε με αίμα, γιατί δεν έκανε τα χατίρια των κοτζαμπάσηδων.
Ο Όθωνας έκανε ό,τι του έλεγε η Αμαλία και του υπαγόρευαν οι Βαυαροί αυλοκόλακες.
Υπήρχε μια εξαίρεση κοινωνικής συλλογικότητας και λαϊκής αναφοράς στην επιρροή της αυλής.
Ενδιαφέρον αστερίσκος στην ιστορία το καφενείο η «Ωραία Ελλάς» και λόγω της επετείου της 25ης Μαρτίου αξίζει μια ξεχωριστή αναφορά.
Βρισκόταν στη διασταύρωση Αιόλου και Ερμού, κοντά στο Μοναστηράκι. Οι θαμώνες ήταν ένα αμάλγαμα των opinion makers της μετεπαναστατικής εποχής: διπλωμάτες, αριστοκράτες, παλατιανοί και παλιοί αγωνιστές. Αποτέλεσε για 45 χρόνια το κέντρο της πολιτικής ζωής του νεοσύστατου κράτους (Τάσος Κ. Κοντογιαννίδης, Real News, 3.1.21, σελ. 26).
Από δημοσίευμα της εφημερίδας «Παλιγγενεσία» μαθαίνουμε ότι εκεί «συνήρχοντο, έμποροι, δικηγόροι, δικασταί, καθηγηταί, φοιτηταί, βουλευταί, γερουσιασταί, δημοσιογράφοι και υπάλληλοι στρατιωτικοί τε και πολιτικοί». Εκεί, λοιπόν συνέρρεαν για να μάθουν τα νέα της ημέρας. Μάλιστα, μετά από κάθε κρίσιμη συζήτηση στη Βουλή, οι άνθρωποι που παρακολουθούσαν από τα θεωρεία τις συζητήσεις κατηφόριζαν τη σημερινή οδό Κολοκοτρώνη και δια της οδού Μητροπόλεως κατέληγαν στο καφενείο και ενημέρωναν τους άλλους θαμώνες για το τί συζητήθηκε, ποιός φώναζε περισσότερο και ποιός τσακώθηκε. Και άρχιζαν κατόπιν οι συζητήσεις μεταξύ τους, σχόλια, προτάσεις για λύση προβλημάτων και υποδείξεις προς τους πολιτικούς για το δέον γενέσθαι. Οι πολιτικοί που παρευρίσκοντο στο καφενείο πολλές φορές αδυνατούσαν να πάρουν το λόγο, γιατί οι θερμόαιμοι θαμώνες τους αφόπλιζαν με τη φράση «εσείς έχετε βήμα τη Βουλή να τα πείτε. Πείτε τα εκεί και όχι εδώ». Πράγματι, εκεί διαμορφωνόταν η κοινή γνώμη και οι άνθρωποι του παλατιού άκουγαν και μετέφεραν στο βασιλιά της απόψεις».
Δημοσκοπικές εταιρίες δεν υπήρχαν, ούτε σύμβουλοι δημοσίων σχέσεων. Οι καλοθελητές μετέφεραν τις απόψεις του κόσμου στον Βασιλιά, ο οποίος όμως, σπάνια μάθαινε τις αντιδράσεις στις αποφάσεις του και στα μέτρα που ελάμβανε με την κυβέρνησή του.
Κάποτε αποφάσισε να μάθει από πρώτο χέρι τις αντιδράσεις και τις απόψεις των υπηκόων του. Έπαιρνε, λοιπόν, ο Όθων την άμαξά του και περνούσε επιδεικτικά έξω από το καφενείο «Η Ωραία Ελλάς», μετά από κάθε υπουργική μεταβολή ή μετά από διάλυση της Βουλής ή λήψη κάποιων μέτρων. Από την αντίδραση των θαμώνων καταλάβαινε και τις προθέσεις των υπηκόων του. Δηλαδή την επιδοκιμασία ή την αποδοκιμασία των βασιλικών πράξεων. Εάν οι θαμώνες έβγαζαν τα καπέλα του και τον επευφημούσαν, τότε όλα πήγαιναν μια χαρά. Αν, όμως, ήταν παγερά αδιάφοροι ή του γύριζαν την πλάτη, τότε οι πράξεις είχαν δυσαρεστήσει το κοινό και η εικόνα αυτή διαδιδόταν σε όλη την Αθήνα. Τη θεωρούσαν, με άλλα λόγια, κακό οιωνό για το θρόνο. Η δυσαρέσκεια αυτή του κοινού ανάγκαζε τον Όθωνα να αλλάξει τις αποφάσεις του.
Η «Ωραία Ελλάς» εξελίχθηκε στην πορεία σε άντρο αντιβασιλικών και γι’ αυτό Βαυαροί στρατιώτες και «αγανακτισμένοι πολίτες» ή τραμπούκοι, όπως λέγονταν, εισέβαλαν συχνά και ξυλοκοπούσαν απροειδοποίητα τους θαμώνες, ειδικά όσους φορούσαν ψάθινα καπέλα (σκιάδια), τους λεγόμενους σκιαδιστές. Τα τελευταία χρόνια της βασιλείας του, ο Όθων περνούσε ακόμη πιο συχνά από την Αιόλου. Την τελευταία φορά, μάλιστα, οι παρευρισκόμενοι του γύρισαν την πλάτη, όπως και οι αριστοκράτες που μπαινόβγαιναν στο παλάτι. Μετά από λίγες ημέρες, έγινε η επανάσταση του 1862, που είχε ως αποτέλεσμα την έξωση του Όθωνα.
Η «Ωραία Ελλάς» λοιπόν ήταν το πρώτο καφενείο δημοσκοπήσεων. Μια μετεξέλιξη των ιστορικών Δελφών. Έκτοτε δεν υπήρξε ένας αντίστοιχος ή άτυπος θεσμός για να μετράει ο εκάστοτε μονάρχης την κοινή γνώμη και τις αντιδράσεις της.
Εκεί ακόμη και οι απόψεις του καφετζή και των σερβιτόρων επηρέαζαν τους decision makers και αυτοί με τη στάση τους, ή το γύρισμα της πλάτης τους- περνούσαν τα μηνύματα!
Σήμερα;
(Συνέχεια στο part 2)
Νίκος Καραχάλιος
FORUM2020.GR