Από την Ζωή Χαλίδια
Τρεις υπόνομοι, κι όχι απορροφητικοί, λειτουργούν στην πολιτική και κοινωνική ζωή της χώρας με μεγάλη ένταση τα τελευταία χρόνια.
Η ακροδεξιά ΝΔ, η εντεταλμένη δημοσιογραφία και τα fake news απ΄ όπου κι αν προέρχονται. Αυτά τα τρία συστήματα λειτουργώντας ως αγωγοί ακάθαρτων απόψεων, ειδήσεων και σχολιασμών, προκαλούν με την υπερχείλισή τους, ανεπανόρθωτες μολύνεις στον κοινωνικό ιστό. Πως συμβαίνει αυτό; Λιγότερο ποιητικά απ΄ ότι το φαινόμενο της πεταλούδας που φτερουγίζει στον Αμαζόνιο προκαλώντας βροχή στην Κίνα.
Είμαστε μία χώρα που ιστορικά, για κακή μας τύχη, ουδέποτε συναντηθήκαμε με το διαφωτισμό. Συνάμα, ζούμε σε μία εποχή που ενώ ο άνθρωπος οδηγείται προς τον πλανήτη Άρη, την ίδια ώρα οπισθοδρομεί στο σκοταδισμό και το φασισμό. Είναι εύκολο λοιπόν, στη χώρα όπου κυριαρχεί το θυμικό και όχι η λογική, πολίτες, ετερόκλητοι μεταξύ τους, να συνδέονται με έναν αμοιβαίο εκρηκτικό παραλήρημα, με κυρίαρχο τον φθόνο και να μετατρέπονται σε ζόμπι. Και το ηθικό σύστημα που τους διέπει, να εξαπλώνεται και να επηρεάζει κι άλλους. Ούτε η αριστερά δεν μένει αμόλυντη κι οι ακόμη πάρα πέρα από αυτήν. Διότι κανείς μας δεν ζει σε γυάλα, όλοι κομμάτι της κοινωνίας είμαστε και δεν θέλει πολύ ο άνθρωπος να του σπάσουν τα λούκια.
Μια ματιά στα social media είναι αρκετή για να διαπιστώσουμε ότι πρυτανεύει ένα θολωμένο θυμικό. Είτε ο διάλογος αφορά σχολιασμό εγκλήματος, είτε αφορά πολιτικό ζήτημα, είτε κουβέντα να γίνεται, αυτό που κυριαρχεί πάνω πάνω, σαν την πέτσα στο γιαούρτι, είναι κακία, ειρωνεία, ζήλεια, ψέμα και ποικίλες διαταραχές. Απουσιάζει δηλαδή η επιχειρηματολογία, η νηφαλιότητα, η αλήθεια κι η λογική. Σε τέτοιο βαθμό ώστε μπορούμε να μιλάμε για τερατοποίηση συναισθημάτων και νου.
Ας επανέλθουμε στους υπονόμους.
Αυτός της ΝΔ αρκεί και περισσεύει για να μολύνει το νοητικό υπέδαφος μεγάλου πληθυσμού. Η ΝΔ έχει συμφιλιωθεί πλήρως με τις επιθυμίες της και δεν ντρέπεται γι’ αυτές. Γιατί να το κρύψομεν άλλωστε. Γουστάρει εξουσία, Πινοσέτ, ΕΠΕΝ, Όρμπαν, παρακράτος, υπολήψεις παλουκωμένες. Γουστάρει και βαθύ εθνικισμό, τον φερετζέ του κάθε «πατριώτη». Οι δηλώσεις των εκπροσώπων της εκστομίζονται πλέον ακατέργαστες. Σοκαριστική αγραμματοσύνη, αντιεπιστημονικές θέσεις, χλεύη. Δεν τους νοιάζει πια να δείξουν κάτι άλλο από αυτό που είναι. Η ΝΔ κάνει την ακροδεξιά ιδεολογία, το μίσος, τον εθνικισμό μία κανονικότητα. Δηλητηριάζει το φυλλοκάρδι του ανθρώπου επιδιώκοντας μία κοινωνία που θα εχθρεύεται τυφλά, μπας και μπορέσει να τη χειραγωγήσει. Άλλον τρόπο δεν έχει.
Ο έτερος υπόνομος, αυτός της εντεταλμένης δημοσιογραφίας, είναι ένα τραγικό καθεστώς. Η ακατάσχετη διαρροή του ρυπασμένου λόγου της, οι μεγάλοι όγκοι ενημερωτικών και σχολιαστικών αποβλήτων, εξοντώνει την αντίληψη και την κρίση του ανθρώπου. Εκεί σημαδεύουν, στο μυαλό. Ζόμπι που δεν διαθέτουν κρίση και καταπίνουν όσα τους σερβίρουν, είναι η επιδίωξή τους. Κι ευδαιμονία τους είναι ποιος θα εκστομίσει τη μεγαλύτερη χοντροκοπιά, ποια θα γράψει την πλέον παράφρονα αράδα.
Το τρίτο σύστημα ρύπανσης είναι τα fake news. Ο ψεύτης είναι άνθρωπος της δράσης. Η εντύπωσή του γίνεται είδηση, το αναληθές του γίνεται είδηση, το φαντασιακό του γίνεται είδηση. Φτιάξε κι εσύ μια είδηση, μπορείς! Αυτή είναι η σύγχρονη δημοσιογραφία των μαζών. Όταν στην social media κοινωνική ομάδα «Eλληνίδες Μανούλες», κάποια ισχυρίζεται ότι το συζυγικό sex πριν την εκκλησιαστική ευλογία του νεογέννητου βρέφους, είναι βλαβερό, αυτό θα αναμεταδοθεί ως είδηση από την επόμενη μανούλα, κι όχι ως θρησκευτική αρχή. Ο αστεϊσμός «μας ψεκάζουν» αναφέρεται λοιπόν όταν έχουμε περάσει τη θολή διαχωριστική γραμμή ανάμεσα στο γεγονός και τη γνώμη.
Τα «έγκριτα ενημερωτικά και πολιτικά» fake news δεν είναι όμως μόνο παραγωγή αυτόνομου ψεύδους. Είναι δυσφήμηση της πραγματικότητας ως διαμόρφωση πολιτικής ατζέντας. Σε ένα θολωμένο πολιτικά ακροατήριο, η σύγχυση που ακολουθεί είναι σημαντική και επιθυμητή. Υπάρχει πιο ευάλωτος δέκτης από ένα συνταξιούχο που τα έχει δει όλα; Θα τα πιστέψει όλα, θα τα αναπαραγάγει με ένταση στον καφενέ, ακόμα κι αν διαψευστεί. Στο μυαλό του τα fake news είναι πιο δυνατά από το πραγματικό. Και βεβαίως, επισήμως, η ακροδεξιά ΝΔ, θα κάνει χρήση των fake. Τώρα μάλιστα που αγάπησε τους δικτάτορες, στα αχνάρια τους θα βαδίσει. Κι ο Φράνκο ως fake new απέρριψε τον βομβαρδισμό της Γκερνίκα, δήθεν ως έργο των μπολσεβίκων.
Το δια ταύτα; Θα φανεί στο χειροκρότημα.