Η Αλήθεια για NAVTEX/NOTAM και τα ψεκασμένα «αμυντικα site»
Μια ετησίως επαναλαμβανομενη κατάπληξη…
Επειδη λίγα περιοδικά έχουν μεινει στο χώρο του ειδικού τύπου που να διατηρούν υψηλά την ποιότητα και την φερεγγυότητα της ενημέρωσης (ΠΤΗΣΗ, ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΑΜΥΝΑ & ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ, Δουρειος Ιππος) έχουν καταλάβει το χώρο σαλταδόροι που κάνουν τους ειδικούς, απλά φορώντας μια παραλλαγή ή βγάζοντας μια φωτογραφία.
Στο χώρο του διαδικτύου εκεί ειναι που γίνεται η απόλυτη παραπληροφόρηση με πρώτα τα διάφορα ακροδεξιά blog που απο τα νεφελίμ απέκτησαν εν μια νυκτι γνώσεις γεωπολιτικής, αλλά δυστυχώς και πολλά «σοβαρα» site που έπεσαν στην παγίδα του click bate αναπαράγοντας την κάθε ανοησία
Γράφει | Ευάγγελος Α. Παγώτσης («ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΑΜΥΝΑ & ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ»)
Καθώς έδυε το 2015 και ανέτειλε το 2016, ορισμένα μέσα ενημέρωσης ανακάλυψαν με… κατάπληξη (!) τις ετήσια επαναλαμβανόμενες ειδοποιήσεις ΝΑVΤΕΧ και ΝΟΤΑΜμε τις οποίες η Άγκυρα επιχειρεί να δεσμεύσει για ολόκληρο το έτος εκτεταμένες περιοχές στα διεθνή ύδατα και στον διεθνή εναέριο χώρο του Αιγαίου, για στρατιωτικές ασκήσεις.
Οι εκτάσεις αυτές βρίσκονται εντός της Περιοχής Πληροφοριών Πτήσης (FIR) Αθηνών
και, σε ορισμένες περιπτώσεις, τα εξωτερικά τους όρια παραβιάζουν τον ελληνικό εναέριο χώρο των 10 ναυτικών μιλίων σύμφωνα με την ερμηνεία της χώρας μας, με την οποία ασχολήθηκε η στήλη στο προηγούμενο τεύχος. Η Άγκυρα επιχειρεί επίσης να δεσμεύσει περιοχές για συντομότερα χρονικά διαστήματα, ενώ παράλληλα αμφισβητεί την
ταύτιση των ορίων του FIR Αθηνών με την Περιοχή Έρευνας και Διάσωσης ελληνικής
αρμοδιότητας, όπως αναλύεται σε σχετικό άρθρο του τεύχους αυτού της «ΕΑ&Τ».
Όταν οι τουρκικές ειδοποιήσεις περιέχουν τέτοια ή πρόσθετα προβληματικά χαρακτηριστικά, όπως ενδεικτικά η παραβίαση τερματικής περιοχής αεροδρομίων του FIR Αθηνών, οι αρμόδιες ελληνικές αρχές αντιδρούν εκδίδοντας ΝΑνΤΕΧ και ΝΟΤΑΜ με τις οποίες τρο-
ποποιούνται ή ακυρώνονται οι τουρκικές, για να ακολουθήσει συχνά και δεύτερος γύρος ανταλλαγής αντικρουόμενων ειδοποιήσεων. Επίσης οι ελληνικές αρχές δεσμεύουν αντίστοιχα περιοχές ασκήσεων και ενεργοποιούν πεδία βολής. Αντίστροφα η Τουρκία εκδίδει
ΝΟΤΑΜ ακύρωσης των ελληνικών όταν αναφέρονται σε ασκήσεις επάνω από νησιά του ανατολικού Αιγαίου, τα οποία εκείνη θεωρεί αποστρατικοποιημένα.
Όλα αυτά είναι γνωστά και ανιαρά πλέον, αλλά επειδή διάφορα «μαργαριτάρια» εμφανίζονται κατά καιρούς στο διαδίκτυο κυρίως, ας διευκρινίσουμε πως με τις προηγούμενες πρακτικές η Άγκυρα δεν αμφισβητεί ελληνικά κυριαρχικά δικαιώματα -όπως η υφαλοκρηπίδα και η δυνητική Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη- αλλά την κυριαρχία σχετικά με το εύρος του εθνικού εναέριου χώρου, καθώς και τις διεθνείς αρμοδιότητες σχετικά με τον έλεγχο εναέριας κυκλοφορίας και την ασφάλεια πτήσεων, καθώς και με την Ερευνα και Διάσωση.
Γιατί συμβαίνουν όλα αυτά; Και κυρίως, ποιο είναι το αποτέλεσμα;
Η παραδοσιακή ελληνική θέση είναι πως η Τουρκία επιχειρεί να αξιοποιήσει τα διεθνή ύδατα και τον διεθνή εναέριο χώρο για να απο-κόψει τα νησιά του ανατολικού Αιγαίου από τον ηπειρωτικό κορμό της χώρας μας, σε καιρό ειρήνης. Αν πιστέψει κανείς ορισμένους εθνολαίκιστικούς ιστότοπους, αυτό συμβαίνει σχεδόν αδιαλείπτως, μιας και η Τουρκία πότε «κλειδώνει» το Αιγαίο και πότε «πολιορκεί» το Καστελόριζο. Στην πράξη, η μόνη απειλή απομόνωσης των ελληνικών νη¬σιών προέρχεται από τις απεργίες των πληρωμάτων στα πλοία της ακτοπλοΐας. Ουδείς ενδιαφέρεται για τις δεσμεύσεις περιοχών από την Άγκυρα στο Αιγαίο και ουδείς τις αντιλαμβάνεται, εκτός εάν βρίσκεται σε εξέλιξη συγκεκριμένη τουρκική άσκηση.
Η τουρκική θέση είναι πως η Ελλάδα επιχειρεί να μετατρέψει το FIR Αθηνών σε περιοχή εθνικής κυριαρχίας. Η Τουρκία επικαλείται την ελληνική απαίτηση να καταθέτουν σχέδια πτήσης τα ξένα κρατικά αεροσκάφη, προτού εισέλθουν στο FIR Αθηνών, όπως ακριβώς προ¬βλέπει για τα πολιτικά αεροσκάφη η Σύμβαση Διεθνούς Πολιτικής Αεροπορίας, που υπεγράφη στο Σικάγο το 1944, Η σύμβαση αυτή όμως στο Άρθρο 3 μετίτλο «Πολιτικά και Κρατικά αεροσκάφη» προβλέπει:
«(α) Η παρούσα Σύμβαση εφαρμόζεται αποκλειστικά επί Πολιτικών αεροσκαφών και δεν εφαρμόζεται επί των Κρατικών.
(β) Αεροσκάφη που χρησιμοποιούνται για στρατιωτικές, τελωνειακές και αστυνομικές υπηρεσίες θεωρούνται ως Κρατικά αεροσκάφη.
(γ) Δεν επιτρέπεται σε Κρατικό αεροσκάφος συμβαλλόμενου Κράτους να υπερίπταται του εδά-φους άλλου συμβαλλόμενου Κράτους ή να προ-σγειώνεται σ’αυτό, χωρίς την με ειδική συμφω¬νία ή με άλλο τρόπο χορηγηθείσα άδεια και κατά τους όρους αυτής.
(δ) Τα συμβαλλόμενα Κράτη αναλαμβάνουν την υποχρέωση όπως, κατά την έκδοση Κανονισμών αναφορικά με τα Κρατικά τους αεροσκάφη, λαμβάνουν υπόψη την ασφάλεια της αεροπλοΐας των Πολιτικών αεροσκαφών».
Η Ελλάδα επικαλείται απόφαση του Συμβουλίου του Διεθνούς Οργανισμού Πολιτικής Αεροπορίας (ΙCΑΟ) των Ηνωμένων Εθνών, σύμφωνα με την οποία τα κρατικά αεροσκάφη «στην έκταση που αυτό είναι πρακτικά δυνατό» θα συμμορφώνονται με τις απαιτήσεις για τα πολιτικά αεροσκάφη, όπως αναλύθηκε σε σχετικό άρθρο του προηγούμενου τεύχους της «ΕΑ&Τ».
Είναι ηλίου φαεινότερο πως η ελληνική θέση είναι ασθενέστατη. Η εξαίρεση των κρατικών αεροσκαφών στο Άρθρο 3 είναι ρητή και απόλυτη, ενώ η σύμβαση έχει υπογραφεί από κυρίαρχα κράτη και τροποποιείται μόνον από αυτά.
Οι αρμοδιότητεςτου ΙCΑΟ και του Συμβουλίου του είναι κανονιστικές και διαχειριστικές στο πλαίσιο της σύμβασης. Οι αποφάσεις του δεν μπορούν να εξομοιώσουν κρατικά και πολιτικά αεροσκάφη, αφού η σύμβαση τα διακρίνει. Μάλιστα η πα-ράγραφος (δ) του Άρθρου 3 αναθέτει στα ίδια τα κρατικά αεροσκάφη την ευθύνη ασφάλειας της αεροπλοίας των πολιτικών αεροσκαφών.
Το μεγαλύτερο πρόβλημα όμως δεν είναι η νομική ισχύς της ελληνικής θέσης, αλλά το γεγονός πως είναι αντιπαραγωγική και αδιέξοδη.
Απαιτώντας σχέδια πτήσης από κρατικά αεροσκάφη, η Ελλάδα επιχειρεί να διευρύνει τα όρια που θέτει το διεθνές δίκαιο στις αρμοδιότητεςτου FIR Αθηνών, με αποτέλεσμα ακόμη και οι νόμιμες ρυθμίσεις να σχετικοποιούνται επίσης, με την Τουρκία να δεσμεύει περιοχές στο διηνεκές και να αμφισβητεί τα αναμφισβήτητα.
Επιπλέον η Άγκυρα αντιμετωπίζει τις επιμέρους διαμάχες μεταξύ των δύο κρατών ενιαία, οπότε δεν είναι καθόλου βέβαιο πως η επαναφορά της Ελλάδας σε νομικά ορθές θέσεις σχετικά με το εύρος του εθνικού εναέριου χώρου και την απαίτηση σχεδίων πτήσης από κρατικά αεροσκάφη, θα ανταποδιδόταν από την Τουρκία στουςσυγκεκριμένουςτομείς,
Η κατάσταση είναι υπερβολικά σύνθετη για να αναλυθεί στην έκταση της στήλης, αλλά αυτό δεν σημαίνει πως πρέπει να τρέφουμε αυταπάτες για το νομικό βάρος των ελληνικών θέσεων.