Τον τελευταίο χρόνο, η Ευρώπη παρακολούθησε μια από τις πιο έντονες αγροτικές εξεγέρσεις των τελευταίων δεκαετιών.
Του Γιώργου Αθανασίου
Από τη Γαλλία και τη Γερμανία ως το Βέλγιο και την Ολλανδία, οι αγρότες βγήκαν στους δρόμους με τρακτέρ, απέκλεισαν αυτοκινητοδρόμους, περικύκλωσαν κυβερνητικά κτίρια και διαμόρφωσαν μια νέα πραγματικότητα: η ευρωπαϊκή αγροτιά όχι μόνο δεν σιωπά, αλλά διεκδικεί με θόρυβο, αποφασιστικότητα και οργάνωση.
Σήμερα, οι Έλληνες αγρότες μπαίνουν αποφασιστικά στον ίδιο κύκλο κινητοποιήσεων, με μπλόκα και δυναμισμό που θυμίζει τις περσινές εικόνες από τις κεντρικές αγροτικές χώρες της Ε.Ε. Και το ερώτημα είναι εύλογο: τι κοινό έχουν αυτοί οι αγώνες και τι συμβαίνει συνολικά στη γεωργία της Ευρώπης;
Τα κοινά αιτήματα: μια Ευρώπη που πιέζει χωρίς να στηρίζει
Παρά τις διαφορές κάθε χώρας, τα βασικά προβλήματα των αγροτών είναι τα ίδια σε όλη την Ευρώπη:
1. Ασφυκτικό κόστος παραγωγής
Ακρίβεια σε καύσιμα, ζωοτροφές, λιπάσματα, ανταλλακτικά – κόστος που πολλαπλασιάστηκε μετά τον πόλεμο στην Ουκρανία και τις ανατιμήσεις στην ενέργεια. Οι Ευρωπαίοι αγρότες βλέπουν το κόστος να εκτοξεύεται αλλά τις τιμές παραγωγού να παραμένουν καθηλωμένες.
2. Αθέμιτος ανταγωνισμός από τρίτες χώρες
Προϊόντα εκτός Ε.Ε. εισάγονται με χαμηλότερα πρότυπα ποιότητας και ασφάλειας. Αυτό ρίχνει τις τιμές στην ευρωπαϊκή αγορά, ενώ οι Ευρωπαίοι αγρότες υποχρεώνονται να τηρούν πανάκριβους κανόνες.
3. Υπερβολική γραφειοκρατία και «πράσινοι» κανόνες χωρίς μέτρο
Η νέα Κοινή Αγροτική Πολιτική, οι περιβαλλοντικές υποχρεώσεις, τα συστήματα ελέγχων, τα ψηφιακά μητρώα – όλα φορτώνουν χρόνο και χρήμα.
Οι αγρότες δεν αρνούνται το περιβάλλον· αρνούνται την παράλογη εφαρμογή.
4. Έλλειψη πραγματικού εισοδήματος
Σε όλη την Ευρώπη, το αγροτικό επάγγελμα φθίνει. Οι νέοι δεν μπαίνουν στη γεωργία. Η παραγωγή μειώνεται. Και τα χρέη αυξάνονται.
Η εικόνα στην Ελλάδα: ίδια προβλήματα, πιο οξυμένα
Οι σημερινές ελληνικές κινητοποιήσεις έχουν τα ίδια χαρακτηριστικά με τις ευρωπαϊκές, αλλά η ελληνική πραγματικότητα είναι σκληρότερη:
-
Μικρός και κατακερματισμένος κλήρος
Πολλοί μικροί παραγωγοί δεν μπορούν να επενδύσουν ούτε να ανταγωνιστούν. -
Καθυστερήσεις σε πληρωμές και ενισχύσεις
Όταν ο αγρότης πληρώνεται μήνες μετά, ουσιαστικά δεν μπορεί να επιβιώσει. -
Αδύναμες υποδομές και ελλειμματικό κράτος
Άρδευση, δρόμοι, έλεγχοι αγοράς, όλα υπολειτουργούν.
Παρά ταύτα, η αγροτική κοινωνία δείχνει ξανά τη δύναμή της.
Τα μπλόκα, οι συντονισμένες κινητοποιήσεις, η ενότητα των παραγωγών: όλα θυμίζουν ότι η ύπαιθρος δεν είναι διακοσμητικό στοιχείο, αλλά η καρδιά της εθνικής οικονομίας.
Τι συμβαίνει συνολικά στην ευρωπαϊκή γεωργία;
Η Ευρώπη περνά μια μετάβαση που μοιάζει με «μεγάλη ανατροπή»:
1. Η Ε.Ε. πιέζει για πράσινες πολιτικές, αλλά χωρίς σχέδιο επιβίωσης των παραγωγών
Οι στόχοι για το κλίμα, τα λιπάσματα, τα φυτοφάρμακα και τη γη που πρέπει να αφήνεται ακαλλιέργητη είναι σε πολλές περιπτώσεις ανεφάρμοστοι. Οι αγρότες πληρώνουν τις φιλοδοξίες των Βρυξελλών.
2. Η αγορά “απελευθερώθηκε”, αλλά χωρίς προστασία
Οι εμπορικές συμφωνίες της Ε.Ε. φέρνουν φθηνά προϊόντα από Λατινική Αμερική, Ουκρανία, Ασία.
Ο ευρωπαίος παραγωγός ανταγωνίζεται άνισα.
3. Δημογραφική κατάρρευση του κλάδου
Ο μέσος αγρότης στην Ευρώπη είναι πάνω από 55 ετών. Η παραγωγή μειώνεται χρόνο με τον χρόνο.
Αν δεν αλλάξει κάτι, η Ευρώπη θα χάσει την αυτάρκειά της.
4. Η πραγματική αγωνία: «Θα υπάρχουμε αύριο;»
Πίσω από τα τρακτέρ, τις φωτιές και τα μπλόκα, υπάρχει ένας βαθύς φόβος:
ότι η αγροτική τάξη οδηγείται σε εξαφάνιση.
Αυτός ο φόβος ενώνει Γάλλους, Γερμανούς, Ολλανδούς, Ισπανούς και τώρα Έλληνες αγρότες.
Γιατί οι αγώνες μοιάζουν; Γιατί το πρόβλημα είναι κοινό.
-
Οι ίδιοι κανόνες του ευρωπαϊκού πλαισίου.
-
Οι ίδιες αγορές.
-
Η ίδια πίεση από το παγκόσμιο εμπόριο.
-
Η ίδια ανάγκη για αξιοπρέπεια, σταθερότητα και βιωσιμότητα.
Όταν ο Γάλλος αγρότης ρίχνει κοπριά στις πόρτες του Υπουργείου, όταν ο Γερμανός παραλύει το Βερολίνο, όταν ο Έλληνας στήνει μπλόκο στα Τέμπη, στην ουσία φωνάζουν το ίδιο πράγμα:
«Δώστε μας τη δυνατότητα να παράγουμε και να ζήσουμε από την παραγωγή μας».
Η Ευρώπη βρίσκεται σε σταυροδρόμι
Η γεωργία δεν είναι παρελθόν. Είναι ασφάλεια τροφίμων, οικονομική σταθερότητα και εθνική κυριαρχία.
Αν η Ευρώπη συνεχίσει να αντιμετωπίζει τους αγρότες ως εμπόδιο αντί ως πυλώνα, τότε η κρίση θα βαθύνει και τα μπλόκα θα πολλαπλασιαστούν.
Η Ελλάδα συμμετέχει πλέον στην πανευρωπαϊκή αυτή αγροτική εξέγερση.
Και οφείλουμε – κράτος, κοινωνία, πολιτικό σύστημα – να ακούσουμε καθαρά το μήνυμα:
Χωρίς αγρότες, δεν υπάρχει μέλλον. Με αγρότες που ασφυκτιούν, δεν υπάρχει Ευρώπη.