Την Κυριακή 30 Ιανουαρίου του 2022 ο 21χρονος Θεοφάνης Ερμής Θεοχαρόπουλος είχε ένα ατύχημα στην περιοχή ‘Καταρράκτης’, στα Τζουμέρκα. Γλίστρησε και έπεσε στον γκρεμό.
Αμέσως ειδοποιήθηκε η άμεση δράση και ειδοποιήθηκαν όλες οι υπηρεσίες διάσωσης (αστυνομία, πυροσβεστική και ΕΚΑΒ).
Έφτασαν στο σημείο πέντε ώρες αργότερα.
Ο νεαρός άνδρας είχε καταλήξει στα χέρια του πατέρα του.
Εκείνη την ημέρα η ζωή της οικογένειας του άλλαξε για πάντα.
Την ίδια ημέρα, αυτή η οικογένεια αποφάσισε να αλλάξει -προς το καλύτερο- τη ζωή όλων μας στην Ελλάδα, ώστε να μη ζήσουν άλλοι την τραγική αυτή εμπειρία.
Στη σελίδα Τheofanis Ermis Connecting Us! Για την Εναέρια Προστασία της Ζωής στο Facebook μπορείς να δεις όλη τη δράση.
Αυτοί οι άνθρωποι διεκδικούν την εναέρια διάσωση για τα επείγοντα περιστατικά.
Θα παρατήρησες πως απουσίασαν από τις πλημμύρες της Θεσσαλίας και της Μαγνησίας, όπου εγκλωβισμένοι στα πλημμυρισμένα σπίτια τους, άνθρωποι έμειναν χωρίς βοήθεια για πολλές ώρες -έως και ημέρες.
Τι θεωρείται ‘επείγον περιστατικό’
Κάθε χρόνο στην Ελλάδα σημειώνονται περί τα 5.000.000 «επείγοντα περιστατικά». Εξ αυτών, περισσότερα από 55.000 αφορούν υπερ-επείγοντα περιστατικά. Αυτά δηλαδή, που απαιτούν άμεση ιατρική φροντίδα στον τόπο του συμβάντος και άμεση μεταφορά στο νοσοκομείο.
Στη λίστα ‘επείγον περιστατικό’ υπάρχουν τα ατυχήματα, οι αιφνίδιες περιπτώσεις που απειλούν τη ζωή μας (καρδιαγγειακά, εγκαύματα κ.α.), αλλά και όσα μπορούν να προκύψουν από φυσικούς κινδύνους που εξελίσσονται σε φυσικές καταστροφές, λόγω του ανθρωπογενούς παράγοντα και του τρωτού των υποδομών.
Δηλαδή, πλημμύρες και σεισμούς.
Το ελικόπτερο διάσωσης, με το εξειδικευμένο προσωπικό είναι το μόνο που μπορεί να επέμβει παντού και δη σε δύσβατα μέρη, δεδομένου ότι τα ασθενοφόρα χρειάζονται δρόμους και η πυροσβεστική που μπορεί να φτάσει σε δύσβατα μέρη δεν έχει εκπαιδευτεί για να παράσχει πρώτες βοήθειες.
Δεν υπάρχουν όμως, υποδομές να υποστηρίξουν αυτήν την ανάγκη που έχει η Ελλάδα, μολονότι παγκοσμίως η διάσωση θεωρείται ιερός σκοπός.
Η δέσμευση του Κυριάκου Μητσοτάκη
Τρεις ημέρες μετά το δυστύχημα, ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης επικοινώνησε με την οικογένεια. Όπως λέει η μητέρα του αδικοχαμένου νέου, Μαρίνα Αναστασίου «μάς είπε πως είναι διατεθειμένος να κάνει ό,τι χρειαστεί, ώστε να φτάσει στη ρίζα των δεινών που αφορούν τα θέματα υγείας και να δομήσει μηχανισμό που θα σέβεται την ανθρώπινη ζωή. Μας ρώτησε τι έγινε και τι κάνουμε από εδώ και στο εξής».
Τότε άρχισαν οι συζητήσεις με ειδικούς επί των εναερίων που στήριξαν την οικογένεια και την Πολιτεία για αυτό που σήμερα είναι νόμος και έχει το όνομα «Εθνικός Μηχανισμός Εναέριας Έρευνας και Διάσωσης: Θεοφάνης Ερμής Θεοχαρόπουλος».
Στις αρχές του περασμένου Ιουνίου, ο κύριος Μητσοτάκης δεσμεύτηκε δημοσίωςτην υλοποίηση του στόχου των αεροδιακομιδών «στην ηπειρωτική Ελλάδα, με δημιουργία 6 βάσεων ελικοπτέρων με 6 μικρά και ευέλικτα ελικόπτερα, που θα λειτουργούν 24 ώρες το 24ωρο. Θα κάνουν διασώσεις όχι μόνο στο βουνό, αλλά σε χωριά ή σε ατύχημα στην Εθνική Οδό».
Το πλάνο αφορούσε μίσθωση υπηρεσίας του εξωτερικού (στα πρότυπα αυτών που γίνονται για την πυρόσβεση).
Τώρα καταλήγουμε στην τελική υπουργική απόφαση. Σε 6 μήνες θα λειτουργεί η υπηρεσία που θα δίνει πρόσθετη πρόσβαση.
Δηλαδή, στο τέλος του 2023. Ατυχώς ο Daniel ήλθε νωρίτερα.
Ο πρωθυπουργός ενημέρωσε και ότι υπήρχαν διαθέσιμα και δυο υπερσύγχρονα ελικόπτερα και 2 αεροσκάφη που είχε δωρίσει μεγάλο ίδρυμα.
Ας δούμε τι δεν είπε.
Τα ελικόπτερα που σαπίζουν
Το 2000 το ΕΚΑΒ παρέλαβε 5 ελικόπτερα/ασθενοφόρα, τύπου Αugusta Βell Α109 Power. Έως το Φεβρουάριο του 2003 είχαν μείνει 2. Τα υπόλοιπα είχαν συντριβεί. Δεν διαβάσαμε ποτέ πόρισμα σχετικής έρευνας.
Τα άλλα δύο κατέληξαν κουφάρια μέσα σε λίγα χρόνια, γιατί δεν μπορούσαν να τα συντηρήσουν.
Είχαν αγοραστεί με χρήματα του ελληνικού λαού και της ΕΕ και θα μπορούσαν να ‘κρατήσουν’ άλλα 20 χρόνια, με σχετικές αναβαθμίσεις.
Πρόσφατα, το Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος έδωσε άλλα 2 ελικόπτερα και 2 αεροπλάνα -στο πλαίσιο πρωτοβουλίας για την υγεία, ύψους 438.000.000 ευρώ.
Θα έχουν την ίδια κατάληξη, αν δεν αλλάξει κάτι στον τρόπο που λειτουργεί το σύστημα.
Σε επικοινωνία μας με τον Γιώργο Παπαδάκη, χειριστή Ε/Π ATPL(H), εκπαιδευτή και επαγγελματία στην Ασφάλεια Πτήσεων, πρώην αξιωματικό του Πολεμικού Ναυτικού και εκπρόσωπο της ομάδας που δημιουργήθηκε στη μνήμη του Θεοφάνη Ερμή, μας είπε πως «χρειάζεται ανεξάρτητος Οργανισμός, με διαχρονική ηγεσία και τον επικεφαλής να έχει την ευθύνη όλης της επιχείρησης.
Να είναι υπεύθυνος απέναντι στην αρχή της πολιτικής αεροπορίας και τον νόμο και να λειτουργεί με οργανόγραμμα που θα στηρίζει ο Οργανισμός.
Δεν μπορούν να αλλάζουν αυτοί οι άνθρωποι κάθε τρεις και λίγο. Το εμπόδιο κάποιες φορές, είμαστε εμείς και μετά έρχεται η συντεχνιακή συμπεριφορά ορισμένων που τα κάνει όλα χειρότερα.
Ο Οργανισμός αυτός θα πρέπει να έχει ευέλικτα logistics, ώστε να μπορούν να συντηρούνται τα αεροσκάφη και να είναι διαθέσιμα 24ωρες το 24ωρο – αντί να καθηλώνονται για ημέρες επειδή λείπει ένα ανταλλακτικό.
Δεν μπορείς να το ζητήσεις πριν χαλάσει, αφού τις αποφάσεις τις παίρνουν λογιστές που δεν βλέπουν το αύριο, αλλά το τώρα. Έχεις κινητήρα τώρα; Δεν θα πάρεις άλλον. Ακόμα και αν φαίνεται πως θα τον χρειαστείς αύριο.
Αυτό δεν υπάρχει σε κρατικό μηχανισμό, ούτε στις ένοπλες δυνάμεις. Το κρατικό εφοδιαστικό σύστημα είναι πολύ αργό για να βοηθήσει».
Σε επίπεδο προσωπικού «χρειάζεται ο Οργανισμός να έχει ευελιξία στις προσλήψεις. Ειδικά των χειριστών, που ανανεώνονται τακτικά, για πολλούς διαφορετικούς λόγους.
Αν δούμε πώς προσλαμβάνει προσωπικό η πυροσβεστική, γίνεται αντιληπτό τι πάει λάθος και δεν έχει ποτέ ανθρώπους: είναι ο αδηφάγος και αργοκίνητος γραφειοκρατικός μηχανισμός.
Με τα νυν δεδομένα, τα ελικόπτερα δεν θα μπορούν να συνοδεύονται από διασώστες ΕΚΑΒ, καθώς δεν έχουν το επίπεδο που χρειάζεται.
Όσοι άνθρωποι του ΕΚΑΒ θελήσουν να γίνουν μέλη, θα μπορούν να βρεθούν στα ελικόπτερα, αφού κάνουν τις απαραίτητες σπουδές και την εκπαίδευση των paramedics.
Eίναι οι άνθρωποι που μπορούν να χορηγήσουν φάρμακα και έχουν εκπαιδευτεί για να κάνουν συγκεκριμένες ιατρικές πράξεις, σχετικές με την σταθεροποίηση του ασθενή ή του πολυτραυματία – όπως τραχειοτομία, διασωλήνωση κλπ.
Κάνουν και μίνι διάγνωση, που τη δίνουν μέσω του ασύρματου ή κατευθείαν σε γιατρούς, όταν παραδίδουν τον ασθενή.
Οι διασώστες που είναι πιστοποιημένοι στην Ελλάδα δεν επιτρέπεται να κάνουν πολλά από όσα εκτελούν οι paramedics.
Επίσης, χρειάζεται ειδική εκπαίδευση στα ελικόπτερα.
Όλα αυτά δεν γίνονται μέσα σε μια νύχτα.
Το μοντέλο περιλαμβάνει και την ύπαρξη, όπως είπε ο πρωθυπουργός, εξειδικευμένου γιατρού, που είναι και το μοντέλο που ακολουθείται στο εξωτερικό, κατά προτίμηση επειγοντολόγου ή γιατρού εξειδικευμένου στο τραύμα».
Ό,τι βλέπουμε στα σίριαλ και τις ταινίες, αλλά και στα ντοκιμαντέρ με το πώς λειτουργούν οι first responders στο όποιο περιστατικό χωρών που δεν είναι όσες αδιάφορη αποδεικνύεται η Ελλάδα.
Οι Ένοπλες Δυνάμεις που δεν είναι διασώστες
Μέχρι νεοτέρας, στην Ελλάδα η αεροδιακομιδή στηρίζεται –πλην ελαχίστων ιδιωτικών διακομιδών– στις Ένοπλες Δυνάμεις που δρουν γιατί δεν υπάρχει άλλος φορέας. Όχι γιατί αυτή είναι η δουλειά τους.
- τα πληρώματα δεν έχουν γνώσεις επί της φροντίδας των ασθενών/τραυματιών, καθώς το έργο τους είναι τελείως διαφορετικό (έρευνα, εντοπισμός και προσβολή υποβρυχίων, και έρευνα, εντοπισμός και προσβολή μονάδων επιφάνειας, όπως εχθρικών πλοίων για τα ελικόπτερα του Πολεμικού Ναυτικού ή διάσωση στη θάλασσα για την Πολεμική Αεροπορία).
- τα ελάχιστα αεροσκάφη που έχει το ΕΚΑΒ και η πυροσβεστική επιχειρούν σε δευτερογενείς διακομιδές (από νοσοκομείο σε νοσοκομείο).
- τα μεγάλα σκάφη του στρατού δεν μπορούν να επιχειρήσουν στο πεδίο, αφού δεν μπορούν καν να προσεγγίσουν.
- με τα μέσα που είναι διαθέσιμα σήμερα, ο άνθρωπος που φτάνει στον τραυματία, δεν μπορεί να κάνει τίποτα γιατί δεν έχει τη σχετική εκπαίδευση και εμπειρία.
Όπως λέει ο κύριος Παπαδάκης «σε όσα προτείναμε, δεν ανακαλύψαμε τον τροχό. Έχουν ανακαλυφθεί από άλλους εδώ και δεκαετίες.
Αυτό που θέλουμε είναι να πάρουμε την έτοιμη τεχνογνωσία τους, μέσω της πενταετούς συμφωνίας που θα συνάψουμε, πριν δημιουργήσουμε δική μας υπηρεσία. Κάτι που στην Ελλάδα δεν γίνεται με άλλον τρόπο, πέραν της μίσθωσης από το εξωτερικό.
Στην Ελλάδα δεν υπάρχει εταιρεία ή κρατικός φορέας με εξειδίκευση στο helicopter medical emergency services που καλύπτουν τα δικαιώματα του επιβάτη-ασθενούς.
Ούτε Οργανισμός που να διαθέτει τα κατάλληλα ελικόπτερα για αυτή τη δουλειά.
Αυτό που γίνεται στη χώρα μας με τις Ένοπλες Δυνάμεις είναι μισές δουλειές. Δεν διασφαλίζει τον ασθενή/τραυματία».
Αλλά δεν έχουμε και κάτι άλλο.
Το ένοχο παρελθόν -και η εξοικονόμηση πόρων
«Στα νησιά, τις δευτερογενείς διακομιδές τις έκανε το ναυτικό, αποκλειστικά τις νυχτερινές ώρες έως το 2000-01, οπότε και έγινε η μοναδική προσπάθεια δημιουργίας φορέα αεροδιακομιδών (Helitalia) προς όφελος του ΕΚΑΒ» συνεχίζει ο κύριος Παπαδάκης, προσθέτοντας πως «ήταν μια απόπειρα που απέτυχε, με συνέπειες τρία τραγικά ατυχήματα, την καταστροφή τριών ελικοπτέρων και τελικά, της εταιρείας. Οι λόγοι δεν έχουν γίνει ακόμα γνωστοί, αλλά αποτελεί παγκόσμια πρώτη και είναι θέμα μελέτης.
Δυο δεκαετίες μετά, δεν έχουμε καν paramedics.
Να σημειωθεί δε, πως μέχρι πριν λίγα χρόνια δεν είχαν όλα τα μέλη του ΕΚΑΒ πιστοποιήσεις για την προνοσοκομειακή φροντίδα βαρέων ασθενών και τραυματιών, οι οποίες πρέπει να ανανεώνονται κάθε 3 χρόνια».
Όπως έχει γράψει το OW, όλα αυτά προβλέπονται στην αναβάθμιση του συστήματος της προνοσοκομειακής φροντίδας που επιχειρείται, με πρωτοβουλία της ομάδας Theofanis Ermis Connecting US! Για Την Εναέρια Προστασία της Ζωής μας.
Ο κύριος Παπαδάκης καταλήγει στο ότι «από τον νέο μηχανισμό θα έχει όφελος και το κράτος. Όταν πας όσο πιο γρήγορα γίνεται σε όποιον έχει ανάγκη και του παρέχεις την καλύτερη δυνατή φροντίδα, τόσο καλύτερη και πιο γρήγορα γίνεται η αποκατάσταση.
Τόσο λιγότερη νοσηλεία θα χρειαστεί, τόσες λιγότερες εγχειρήσεις θα χρειαστεί, θα μειωθεί το ρίσκο να προκύψει αναπηρία και άρα θα παραμείνει παραγωγικός άνθρωπος, και βέβαια τόσο λιγότερο πόνο θα περάσει. Καθαρά ψυχρά να το δουν, πρόκειται και για τεράστια εξοικονόμηση πόρων».
Βέβαια, ακόμα και για να αγοραστούν τα ελικόπτερα, θα πρέπει να γίνουν διαγωνισμοί (αυτή η μάστιγα) και παράλληλα να γίνονται οι εκπαιδεύσεις πιλότων, μηχανικών, γιατρών και λοιπών ειδικοτήτων.