Η Ελλάς, ηγέτιδα χώρα των Βαλκανίων. Τον έχουμε ξαναδοκιμάσει αυτόν τον ρόλο του 2003. Πράγματι. Επί πρωθυπουργίας Κώστα Σημίτη. Πρόκειται για εξωτερική πολιτική βενιζελικής εμπνεύσεως: μπαίνουμε μπροστά για να εξυπηρετήσουμε ως περιφερειακοί ατζέντηδες τα συμφέροντα των συμμάχων και δι’ αυτού του τρόπου θεωρούμε ότι εξυπηρετούμε και τα δικά μας συμφέροντα.
Ηταν μία πολιτική που άρεσε πάρα πολύ και στον Γεώργιο Παπανδρέου, αλλά διαφωνούσε με αυτήν, μολονότι λεηλάτησε τη λοιπή βενιζελική πολιτική κληρονομιά στις προεκλογικές περιόδους ο Ανδρέας Παπανδρέου (αυτό προκύπτει από τις διηγήσεις του στον Θανάση Λάλα). Το να ηγείται η Ελλάς όταν μπορεί και να διευρύνει ντε φάκτο τα σύνορά της με όπλο την οικονομική ισχύ και θεμιτό είναι και σκόπιμο. Για τον εαυτό της όμως.
Το ζήτημα που προκύπτει, αν κάνουμε μια πρόχειρη αναδρομή στην εξωτερική μας πολιτική, είναι τι κατάφερε να κερδίσει η Ελλάς κάθε φορά που ηγήθηκε στην ευρύτερη περιοχή μας για λογαριασμό άλλων. Ως λαγός άλλων. Το 2003 πράγματι ο Κώστας Σημίτης με τη σύνοδο της Χαλκιδικής θέλησε να τεθεί επικεφαλής της προσπάθειας διεύρυνσης της Ευρωπαϊκής Ενωσης στα Βαλκάνια. Πρόκειται για μια τεράστια λωρίδα γης που ξεκινά δυτικά από την Αδριατική, καταλήγει ανατολικά στον Βόσπορο και στη Μαύρη Θάλασσα και πάντοτε ενδιαφέρει γεωπολιτικά τόσο την Αμερική όσο και τη Γερμανία.
Την Αμερική επειδή τα Βαλκάνια είναι το προγεφύρωμά της από τον Βορρά προς τον Νότο προς τη Μέση Ανατολή αλλά και ανάποδα, από τον Νότο προς τον Βορρά προς την ανατολική Ευρώπη. Την Ουκρανία και τις λοιπές βαλτικές χώρες που βρίσκονται στην αυλή της Ρωσίας. Τη Γερμανία την ενδιαφέρουν τα Βαλκάνια επειδή αποτελούν ζωτικό οικονομικό χώρο για τη διεύρυνση της κυκλοφορίας του ευρώ και για τις εμπορικές εξαγωγές της. Βεβαίως και την Ιταλία (και το Βατικανό), όπως έδειξαν οι διακοπές που έκανε στον Αυλώνα η πρωθυπουργός της γείτονος Τζόρτζια Μελόνι.
Σε κάθε περίπτωση η περιοχή αυτή είναι στρατηγικής σημασίας για τη Δύση, καθώς σε αυτήν ανακόπτεται παραδοσιακά η επιρροή της Ρωσίας προς τον Νότο. Η Ελλάδα λίγο πριν από την είσοδό της στην ΟΝΕ έπαιξε όλα της τα χαρτιά υπέρ της αμερικανικής και της γερμανικής πολιτικής στα Βαλκάνια. Τα στρατεύματα του ΝΑΤΟ προς τη Γιουγκοσλαβία χρησιμοποίησαν το ελληνικό έδαφος για την εισβολή τους σε αυτήν, κατά παράβαση του ελληνικού Συντάγματος. Χωρίς άδεια της ελληνικής Βουλής. Μετά τους βομβαρδισμούς η Ελλάδα ανέλαβε για λογαριασμό των Αμερικανών να προωθήσει τα συμφέροντα της Δύσης στα Βαλκάνια. Μεγαλοπιανόμασταν τότε ότι εμείς ήμασταν η κυρίαρχη χώρα στην περιοχή.
Και ήμασταν. Αλλά πώς ήμασταν! Φτάσαμε να αναμειχθούμε για λογαριασμό των ΗΠΑ στα εσωτερικά βαλκανικών κρατών και να μετέχουμε ακόμα και σε ανατροπές κυβερνήσεων, όπως στη Σερβία! Να μη θυμηθούμε ποιος συνεργάτης του Γιώργου Παπανδρέου πρωταγωνίστησε σε αυτά.
Στο πλαίσιο αυτό διεξήχθη και η «ιστορική» σύνοδος της Θεσσαλονίκης, τα γενέθλια της οποίας εόρτασε χθες με ηγεσίες γειτονικών χωρών ο Κυριάκος Μητσοτάκης. Το επίμονο ερώτημα που θέτουμε κάθε φορά που πάμε να κάνουμε πάνω στη σκακιέρα τις βρομοδουλειές των άλλων είναι τι ανταλλάγματα κερδίζουμε εμείς. Το τι ανταλλάγματα κερδίσαμε στη Μικρασιατική Εκστρατεία, όταν αναλάβαμε τις βρομοδουλειές των Αγγλων, το γνωρίζουμε. Τα συζητάμε μέχρι τις μέρες μας. Ο πόνος της προσφυγιάς διαρκεί και οι αναμνήσεις δεν φεύγουν. Το να είσαι αυτοφωράκιας στην εξωτερική πολιτική στην αρχή δοξάζεται, αλλά στο τέλος πληρώνεται. Τι ανταλλάγματα κερδίσαμε από την πρωτοβουλία Σημίτη το 2003 επίσης γνωρίζουμε.
Η πρώτη δουλειά που έκαναν οι Γερμανοί και οι Αυστριακοί εκεί αμέσως μετά την υπαγωγή της χώρας μας στα Μνημόνια το 2010 ήταν να μας εξαναγκάσουν να εκποιήσουμε όλο το τραπεζικό δίκτυο του χρηματοπιστωτικού τομέα που είχαν στήσει οι τράπεζες Alpha, Eurobank, Πειραιώς και Εθνική στα Βαλκάνια και σε όλη την ανατολική Ευρώπη. Ακόμη και στην Τουρκία, όπου η κυβέρνηση Καραμανλή είχε επιτύχει το πρωτοφανές, την εξαγορά της τράπεζας Finansbank από την Εθνική Τράπεζα τον καιρό που αυτής ηγείτο ο διοικητής Τάκης Αράπογλου. Και το εκποίησαν για να το αγοράσουν τράπεζες αυστριακών και γερμανικών συμφερόντων.
Η πρώτη δουλειά που έκαναν αμέσως μόλις η χώρα βρέθηκε στα δύσκολα ήταν να επιδιώξουν την πάση θυσία αποβολή μεγάλων ελληνικών κρατικών ομίλων -ιδιαίτερα στις τηλεπικοινωνίες και στην ενέργεια- από τα Βαλκάνια. Ζήτησαν και πέτυχαν αριστοτεχνικά την έξωση τότε του ΟΤΕ από τη Σερβία, τη Ρουμανία, τη Βουλγαρία και αλλού. Αυτή ήταν η ανταμοιβή! Η κατίσχυσή μας στα Βαλκάνια ήταν εικονική.
Θα σας πω και ένα μυστικό: ο βασικός λόγος που παρέμεινε η Ελλάδα στο ευρώ ήταν βασικά γεωπολιτικός και συνδεόταν με τα Βαλκάνια. Οι Γερμανοί κατάλαβαν εγκαίρως πως μια Ελλάδα της δραχμής σπαρασσόμενη, διχασμένη, σε εμφύλια κατάσταση θα γινόταν εύκολα βορά εθνικισμών και αλυτρωτικών εισβολών από γείτονες στα βόρεια σύνορά της. Κυρίως Αλβανούς, Βούλγαρους και υπό προϋποθέσεις ακόμη και Σκοπιανούς.
Η έξοδος της Ελλάδας από το ευρώ θα προκαλούσε βαλκανικό πόλεμο, θα άλλαζε τα σύνορα ξανά στα Βαλκάνια και θα άναβε το φιτίλι στην πυριτιδαποθήκη της Ευρώπης, την οποία έκαναν αμάν Βερολίνο και Ουάσινγκτον για να ελέγξουν και να σταθεροποιήσουν ως προγεφύρωμά τους. Σε περίπτωση που αυτό συνέβαινε το κόστος επιστροφής στην ειρήνη για το Βερολίνο θα ήταν απείρως πολλαπλάσιο από τα 86 δισ. ευρώ που προέβλεπε το τρίτο Μνημόνιο Τσίπρα, τα οποία μάλιστα δεν χρησιμοποιήθηκαν στο σύνολό τους.
Στην πραγματικότητα, λοιπόν, κάθε φορά που παίζουμε παιχνίδια για λογαριασμό άλλων και όχι αυθεντικά για δικό μας λογαριασμό ιστορικά μέχρι στιγμής βγαίνουμε χαμένοι… Και στη Μικρασία βγήκε χαμένος ο Βενιζέλος και στην Κύπρο με το πραξικόπημα Σαμψών βγήκαν χαμένοι οι «όταν λέμε ισόβια, εννοούμε ισόβια» δικτάτορες και στα Βαλκάνια βγήκε χαμένος ο Σημίτης. Ο οποίος έναν χρόνο μετά το 2003, στις αρχές του 2004, όταν ήρθε η ώρα να δρέψει τους καρπούς της ηγεσίας του στα Βαλκάνια (για λογαριασμό των ΗΠΑ) στα Ελληνοτουρκικά και αποδέχθηκε τη γεωγραφική διαφοροποίηση των χωρικών υδάτων, οι Τούρκοι αρνήθηκαν στις διερευνητικές να του δεσμευτούν ότι δεν θα εγείρουν ποτέ ξανά θέμα κυριαρχίας στο Αιγαίο. Και οι σύμμαχοι για χάρη των οποίων «ηγηθήκαμε» σιώπησαν.
Με συνέπεια αυτός ο μέγας Σημίτης, που συνεχώς εγκαλεί τη Νέα Δημοκρατία επειδή δεν συνέχισε την πολιτική του στα Ελληνοτουρκικά, να εγκαταλείψει την προσπάθεια της υπογραφής συνυποσχετικού και παραπομπής της διαφοράς στη Χάγη. Γιατί ήξερε πως, αν υπέγραφε, θα τον κυνηγούσαν για καιρό πολύ οι Ερινύες. Οπως τον κυνηγούν και τώρα, καθώς μετά το ταξίδι του στις Ηνωμένες Πολιτείες την άνοιξη του 1996 (και αφού είχαν προηγηθεί τα Ιμια) υπέγραψε τη Μαδρίτη (1997) και ακολούθως το Ελσίνκι (1999). Κείμενα πάνω στα οποία -κυρίως στη- Μαδρίτη- «πάτησαν» οι Τούρκοι για να αναπτύξουν την πολιτική της «Γαλάζιας Πατρίδας». «Γαλάζια Πατρίδα» χωρίς τη Μαδρίτη, που αναγνώριζε «νόμιμα και ζωτικά συμφέροντα για την Τουρκία στο Αιγαίο», δεν θα μπορούσε ποτέ να υπάρξει. Παρέλκει βεβαίως να επισημάνουμε τι κερδίσαμε που «ηγηθήκαμε» στα Βαλκάνια επί Σημίτη.
Ούτε τα Σκόπια έκαναν υποχωρήσεις για το όνομα ούτε οι Αλβανοί για τους Τσάμηδες και για τις περιουσίες που διεκδικούν στην Ελλάδα. Κατά συνέπεια, ωραίοι οι εντυπωσιασμοί με τον ηγετικό ρόλο που αναλαμβάνει η Ελλάδα στα Βαλκάνια, ωραίες οι φωτογραφίες, ωραία τα φλας, ωραία και η «εμβάθυνση» της συμμετοχής μας στον πόλεμο της Ουκρανίας, κάποια στιγμή όμως θα έρθει η ώρα του λογαριασμού. Και τότε θα δούμε τι κερδίσαμε και τι χάσαμε. Οταν πάντως κάνεις τα θελήματα των άλλων και όχι τη δική σου θέληση, στο τέλος την πληρώνεις. Η ίδια η ζωή μάς το λέει.