Δεν ήταν δίπλα του, αλλά τον καθοδηγούσε σε κάθε βήμα. Από τις 4.43 τα ξημερώματα της 14ης Ιουλίου 2021 έως και τις 8.15 το πρωί, σε διαδοχικές τηλεφωνικές κλήσεις ο «συνοδός» τού υπαγόρευε πώς να κινηθεί μέσα στο αεροδρόμιο «Ελευθέριος Βενιζέλος». Αφού περνούσε από τον αρχικό έλεγχο έπρεπε να μπει στις τουαλέτες, να αλλάξει πουκάμισο, να σκίσει τα εισιτήρια που είχε εκδόσει με προορισμό ένα νησί στο Αιγαίο και να κρατήσει την άλλη κάρτα επιβίβασης που είχε μαζί του, εκείνη για την πτήση στο εξωτερικό. Επρεπε να φοράει μάσκα και γυαλιά ηλίου και στον τελικό έλεγχο να μην τρέμουν τα χέρια του. «Μην κοιτάξεις τον αστυνομικό στα μάτια», ήταν μια από τις συμβουλές. Επρεπε να περάσει απαρατήρητος.
«Ο άνθρωπος που κάνει έλεγχο τι φοράει;», τον ρώτησε όσο πλησίαζε στην πύλη εξόδου. «Φοράει κοστούμι, χρώμα γκρι και πουκάμισο ίδιο χρώμα», απάντησε ο άντρας στο τηλέφωνο. «Μήπως χρώμα του ουρανού;», ξαναρώτησε ο «συνοδός», για να βεβαιωθεί ότι ο ελεγκτής δεν ήταν κάποιος αστυνομικός, αλλά υπάλληλος του αεροδρομίου.
Αυτό είναι ένα δείγμα των συνομιλιών που κατέγραψαν αστυνομικοί της Διεύθυνσης Ασφάλειας Αττικής ερευνώντας ένα πολυπλόκαμο κύκλωμα διακινητών μεταναστών στην Αθήνα. Η τηλεφωνική παρακολούθηση ξεκίνησε τον Δεκέμβριο του 2020 και κράτησε εννέα μήνες, ώσπου συνελήφθησαν και προφυλακίστηκαν τον περασμένο Σεπτέμβριο 15 μέλη της οργάνωσης, ενώ ταυτοποιήθηκαν και αναζητούνται άλλα έξι. Οι κατηγορούμενοι, σύμφωνα με την αστυνομία, είχαν ιδρύσει ένα «ταξιδιωτικό πρακτορείο» διακινητών. Προσπαθούσαν να παρακάμψουν ελέγχους σε αεροδρόμια, λιμάνια αλλά και χερσαία σύνορα, υποσχόμενοι σίγουρη πρόσβαση στη Δυτική Ευρώπη. Ανάλογα με τη διαδρομή, το αντίτιμο που ζητούσαν μπορεί να έφτανε έως και τις 10.000 ευρώ για κάθε διακινούμενο. Συνολικά εκτιμάται ότι κατάφεραν να διευκολύνουν την έξοδο τουλάχιστον 652 ατόμων από τη χώρα.
Οπως προκύπτει από τη δικογραφία, για τα αεροπορικά ταξίδια το κύκλωμα έκλεινε δύο εισιτήρια για κάθε ενδιαφερόμενο. Το ένα για τη χώρα επιλογής του στην Ευρώπη και το άλλο είχε συνήθως ως προορισμό κάποιο νησιωτικό αεροδρόμιο στην Ελλάδα. Αρχικά χρησιμοποιούσαν στον πρώτο έλεγχο την κάρτα επιβίβασης για την εγχώρια πτήση, ώστε να μην κινήσουν υποψίες. Εχοντας εισέλθει στη ζώνη των πτήσεων εντός Σένγκεν μπορούσαν να μεταβούν πιο άνετα σε άλλη πύλη εξόδου για τον ευρωπαϊκό προορισμό.
Τηλεφωνική καθοδήγηση
Σε κάποιες περιπτώσεις μέλος της οργάνωσης που εκτελούσε χρέη «συνοδού», τους συναντούσε στις τουαλέτες του αεροδρομίου για να τους δώσει το ευρωπαϊκό boarding pass ή τους καθοδηγούσε τηλεφωνικά. Εφόσον η απόπειρα ήταν επιτυχής, ζητούσαν από τον διακινούμενο να βγάλει μια φωτογραφία selfie μέσα στο αεροπλάνο και να την αναρτήσει στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, ώστε να διαφημίσουν αργότερα τις υπηρεσίες τους σε άλλους ενδιαφερομένους. Στα κινητά ορισμένων εκ των συλληφθέντων βρέθηκαν αντίστοιχες φωτογραφίες που τους είχαν στείλει μετανάστες μέσα από το αεροπλάνο. Αρκετές από τις συνομιλίες τους γίνονταν στην εφαρμογή IMO, πέρα από το WhatsApp και το Viber.
«Αδελφέ, έχεις κάνει θαυμάσια μεταφορά με το σκάφος από την Κωνσταντινούπολη μέχρι Ιταλία. Μόνο σε τρεις μέρες φτάσαμε. Είναι ρεκόρ».
Οι προσπάθειές τους δεν ήταν πάντοτε επιτυχημένες. Στις 29 Απριλίου 2021, στην «intra Schengen» ζώνη, στην πύλη εξόδου Β11 του «Ελευθέριος Βενιζέλος», ένας άντρας παρέδωσε σε μια γυναίκα έγγραφα και παρέλαβε από εκείνη έναν φάκελο. Η συναλλαγή έγινε αντιληπτή από μια υπάλληλο εταιρείας καθαρισμού του αεροδρομίου, η οποία ενημέρωσε διερχόμενους αστυνομικούς. Από τον έλεγχο διαπιστώθηκε ότι στην κατοχή τους οι συλληφθέντες είχαν μία κάρτα επιβίβασης με προορισμό την Πάρο και άλλη μία για τη Γενεύη.
Εναν μήνα νωρίτερα με παρόμοιο τρόπο ένας άντρας είχε κατορθώσει να φύγει από την Αθήνα και να φτάσει στη Ρώμη, κάνοντας χρήση πλαστού διαβατηρίου Πακιστάν. Ωστόσο, οι ιταλικές αρχές διαπίστωσαν ότι το έγγραφο που έφερε ήταν παραποιημένο και έπειτα από έξι ημέρες απέλασαν τον διακινούμενο προς την Ελλάδα με άλλη επιβατική πτήση. Αστυνομικοί της Ασφάλειας Αθηνών εντόπισαν ότι ένα από τα μέλη του κυκλώματος των διακινητών είχε στείλει λίγες εβδομάδες νωρίτερα μια φωτογραφία του συγκεκριμένου διαβατηρίου στον διακινούμενο, ώστε να τον δελεάσει και να τον πείσει να το αγοράσει.
Οι άλλοι δρόμοι
Το ίδιο κύκλωμα, σύμφωνα με την αστυνομική έρευνα, επιχειρούσε να διακινήσει ανθρώπους και διά θαλάσσης, κρυμμένους συνήθως σε φορτηγά στο λιμάνι της Πάτρας. «Οταν το φορτηγό μπει μέσα στο καράβι τότε ηρεμώ, μου φεύγει η ένταση», εμφανίζεται να λέει ένας από τους εμπλεκομένους στις καταγεγραμμένες συνομιλίες. «Βάζουμε μέσα στο φορτηγό, κάτω από το φορτηγό, πάνω από το φορτηγό, όπου βρούμε ευκαιρία. Και φορτηγό πάει στο καράβι και το καράβι φεύγει. Πόσες προσπάθειες χρειάζεται; Οσο χρειάζεται, μια, δυο, τρεις φορές την ημέρα». Το κόστος αυτού του περάσματος έφτανε τις 3.000 ευρώ ανά άτομο, ενώ ο βοηθός του διακινητή, ο οποίος αναλάμβανε να δείξει στους διακινούμενους πώς να γαντζωθούν κάτω από τον άξονα των φορτηγών, φέρεται να λάμβανε 150 ευρώ ως προκαταβολή και 450 ευρώ εφόσον το όχημα έμπαινε στο πλοίο.
Οι εμπλεκόμενοι φέρονται να οργάνωναν και άλλες διακινήσεις, χωρίς να αποτελεί η Ελλάδα απαραίτητα ενδιάμεσο σταθμό. «Αδελφέ, έχεις κάνει θαυμάσια μεταφορά με το σκάφος από την Κωνσταντινούπολη μέχρι Ιταλία. Μόνο σε τρεις μέρες φτάσαμε. Είναι ρεκόρ. Ακουσα ότι τέτοια μεταφορά δεν έχει γίνει», αναγράφεται σε ένα μήνυμα που εντόπισαν οι διωκτικές αρχές σε συλληφθέντα.
Εάν δεν απέδιδαν οι άλλες δύο οδοί, το κύκλωμα είχε ως τελευταία επιλογή το χερσαίο πέρασμα. Εκεί το κόστος έφτανε έως τις 4.000 ευρώ. «Δεν υπάρχει μόνο ένα σημείο στα σύνορα. Εχω τρία, τέσσερα σημεία. Εχω Ηγουμενίτσα, Καστοριά, Κακαβιά και πεζός από βουνό», λέει ένας από τους εμπλεκομένους σε μια καταγεγραμμένη συνομιλία.