Η ελληνική εξωτερική πολιτική γνώρισε ζωηρή έκπληξη την προηγούμενη εβδομάδα, όταν διαπίστωσε ότι η πολιτική του κατευνασμού και των διαβεβαιώσεων προς την Αγκυρα δεν επαρκεί για τη διακοπή των τουρκικών προκλήσεων στο Αιγαίο.
Από τον Μανώλη Κοττάκη
Οι μαζικές παραβάσεις και παραβιάσεις του εθνικού εναέριου χώρου μας και οι υπερπτήσεις μαχητικών της Αγκυρας πάνω από το έδαφος ελληνικών νησιών διέλυσε τις αυταπάτες και τις ψευδαισθήσεις μας για ήρεμα νερά, ήρεμο καλοκαίρι και Μέτρα Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης.
Οι διαβεβαιώσεις που έδωσε στην ελληνική διπλωματία η υφυπουργός Βικτόρια Νούλαντ ότι τα Ελληνοτουρκικά θα περιέλθουν σε ύφεση εξαιτίας της βούλησης του προέδρου Ερντογάν να βελτιώσει τις σχέσεις Τουρκίας – Δύσεως απεδείχθησαν έωλες και σωστά είχαμε διατυπώσει τις επιφυλάξεις μας από την πρώτη στιγμή για την ανεδαφικότητά τους. Ακόμα πιο ζωηρή όμως υπήρξε η έκπληξη της ελληνικής εξωτερικής πολιτικής, όταν διάβασε την ανακοίνωση του αμερικανικού υπουργείου Εξωτερικών για την υπόθεση των μαζικών παραβιάσεων του εναέριου χώρου μας.
Και τούτο διότι οι σύμμαχοί μας, η… σωστή πλευρά της Ιστορίας, αντί να καταδικάσουν ρητά τουλάχιστον το γεγονός ότι τα μαχητικά των Τούρκων πέταξαν χαμηλά πάνω από το έδαφος ελληνικών νησιών και από τα σπίτια Ελλήνων πολιτών, εκείνοι στάθηκαν στη μέση και μας υπέδειξαν να τα βρούμε με τους Τούρκους με διάλογο! Μας κάλεσαν συγκεκριμένα για πρώτη φορά «όπου υπάρχουν διάφορες για τον εναέριο χώρο σε συντονισμό και συζήτηση»!
Αυτό ήταν το «ευχαριστώ» για το γεγονός ότι η ελληνική εξωτερική πολιτική στάθηκε από την πρώτη στιγμή δίπλα τους στον πόλεμο της Ουκρανίας, έστειλε όπλα όταν οι Τούρκοι την ίδια στιγμή παραβιάζουν προκλητικά τις κυρώσεις, και διέθεσε την Αλεξανδρούπολη για την προώθηση των νατοϊκών – αμερικανικών δυνάμεων προς τη Ρουμανία και τη Βουλγαρία. Μολονότι δεν είχε εγκριθεί μάλιστα από το ελληνικό Κοινοβούλιο η νέα συμφωνία για τις αμερικανικές βάσεις και δεν καλυπτόταν η Αλεξανδρούπολη από αυτήν. Το «ευχαριστώ» ήταν… ο συντονισμός και η συνεννόηση. Βεβαίως, για όλους όσοι γνωρίζουμε καλά την πάγια αμερικανική θέση αυτό δεν ήταν έκπληξη.
Αμέσως μετά την επίσκεψη του Αμερικανού υπουργού Εξωτερικών Μάικ Πομπέο στην Ελλάδα το 2019 και τη συνάντησή του με τον πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη δόθηκε στη δημοσιότητα έκθεση του Στέιτ Ντιπάρτμεντ που δεν αναγνώριζε στην Ελλάδα εναέριο χώρο 10 μιλίων. Περιμέναμε, ωστόσο, ότι ο πόλεμος θα άλλαζε τα πράγματα. Ότι η έντιμος και η φρόνιμος στάση αυτή τη φορά θα απέδιδε. Ότι η επένδυση της κυβέρνησης στη φράση του Ελευθερίου Βενιζέλου ότι η Ελλάς είναι πολύ μικρή χώρα για να κάνει τόσο μεγάλες ατιμίες θα είχε αντίκρισμα στην Ουκρανία. Φευ! Οποία πλάνη. Φαίνεται πως, αντιθέτως, η στάση μας, η δεδομένη στάση μας στο πλευρό των συμμάχων στον πόλεμο της Ουκρανίας, φαίνεται να παρεξηγείται και να χρησιμοποιείται από τους Αμερικανούς ως μέσο πίεσης για την έναρξη ενός ελληνοτουρκικού διαλόγου εφ’ όλης της ύλης, αλλά όχι επ’ όφελος των ελληνικών θέσεων. Έχουμε υποστηρίξει από αυτήν εδώ τη θέση στο παρελθόν ότι οι προβλέψιμοι σύμμαχοι δεν έχουν τύχη στον 21ο αιώνα. Ότι τα καλά παιδιά δεν κερδίζουν.
Ότι η απρόβλεπτοι σύμμαχοι νικούν. Στην παρέμβαση ερώτησή μας προς τον πρωθυπουργό στη Διεθνή Έκθεση Θεσσαλονίκης του 2020 θέσαμε ανοιχτά αυτό το ζήτημα. Κάποιοι φαίνεται πως δεν πίστευαν ότι η ανένδοτος στάση μπορεί να έχει αποτέλεσμα. Ίσως υπό το πρίσμα των τελευταίων αρνητικών για τα εθνικά μας συμφέροντα εξελίξεων πρέπει να αναθεωρήσουν.
Ο πρωθυπουργός έχει μία χρυσή ευκαιρία. Κατά τη διάρκεια του προγραμματιζόμενου πολυήμερου ταξιδιού του στις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής θα απευθυνθεί προς το Κογκρέσο, το οποίο είναι περισσότερο φιλικό προς τις ελληνικές θέσεις απ’ ό,τι το Στέιτ Ντιπάρτμεντ. Εκεί πρέπει να ειπωθούν όλα. Δεν είναι δυνατόν να είναι οι Τούρκοι τα κακά παιδιά της Ιστορίας στον πόλεμο της Ουκρανίας, αλλά να χάνουν τα καλά παιδιά της Ιστορίας. Εμείς. Να μεροληπτούν μάλιστα εις βάρος μας οι ίδιοι οι σύμμαχοι. Εάν αυτό σημαίνει ότι η Ελλάδα θα αξιοποιήσει το μομέντουμ και θα θέσει βέτο ή θα απειλήσει και με βέτο την ένταξη της Φινλανδίας το ΝΑΤΟ ωσότου η αμερικανική εξωτερική πολιτική δικαιώσει τα εθνικά μας συμφέροντα, ας γίνει κι αυτό. Ας μην υπάρξει ο παραμικρός δισταγμός.
Η θέση που εξέφρασε στην τελευταία συνέντευξή του ο απερχόμενος Αμερικανός πρεσβευτής στο αίτημα της παροχής εγγυήσεων ασφαλείας προς την Ελλάδα από τις ΗΠΑ -ότι η πατρίδα μας καλύπτεται από το άρθρο 5 του ΝΑΤΟ- είναι τουλάχιστον αστεία. Δεν φτάνουν αυτά.
Ο πήχης λοιπόν προσεχώς είναι ψηλά. Και για τον πρωθυπουργό και για τον υπουργό Εξωτερικών και για τον υπουργό Αμυνας, ο οποίος πίστευε ότι θα κατευνάσει τον ομόλογό του με γραπτά μηνύματα στο κινητό τηλέφωνο. Και για την αντιπολίτευση, μείζονα και ελάσσονα, που λέει γενικότητες και δεν υπεισέρχεται στην ουσία. Η περίοδος που ακολουθεί έχει αυξημένες απαιτήσεις. Πάντοτε είχε, αλλά λόγω της δεδομένης στάσης μας τώρα ακόμη περισσότερο. Αν δεν χαραχθούν σωστά οι κόκκινες γραμμές μας από το σύνολο του πολιτικού κόσμου, τότε η πίεση για συμβιβασμό υπέρ των Τούρκων στο Αιγαίο ή και στη Μεσόγειο θα είναι αφόρητη και επώδυνη.