Στέφανος Μυτιληναίος
Από το 2017, από όταν δηλαδή οι ελληνο-αμερικανικές σχέσεις αναβαθμίστηκαν στις «καλύτερες από ποτέ», κύκλοι των Αθηνών συζητούσαν ότι οι σύμμαχοί μας Αμερικανοί με κάποιο τρόπο πρέπει να «εγγυηθούν» τα σύνορα της Ελλάδας, όπως κάνουν με το Ισραήλ, διότι μόνο έτσι, εκτιμούσαν, θα είχαμε ηρεμία στην περιοχή.
Η Ελλάδα, όπως και το Ισραήλ, είναι ισχυρότατες στρατιωτικές δυνάμεις και μπορούν να συντρίψουν οποιονδήποτε τις απειλήσει στην περιοχή, ωστόσο, εάν η Ουάσιγκτον δήλωνε ότι θα εμπλακόταν και για την Ελλάδα αυτό θα αποτελούσε και τη μεγαλύτερη αποτροπή. Και βεβαίως ένα θρίαμβο της ελληνικής εξωτερικής πολιτικής.
Οπωσδήποτε ο πρώτος αποδέκτης μίας τέτοιας στάσης θα ήταν η Τουρκία, η οποία την τελευταία πενταετία έχει ξεφύγει εντελώς και η κατάστασή της συνεχώς επιδεινώνεται -όχι ότι ήταν και ποτέ στα καλά της, ή ότι σεβάστηκε συνθήκες ή ΝΑΤΟϊκές συμμαχίες- ωστόσο, το μήνυμα θα είχε παραλήπτες και στην υπόλοιπη περιοχή των «κατσικοκλεφτών» που τη λέμε Βαλκάνια.
Αυτά συζητούνταν τότε και όλα αυτά τα χρόνια.
Την Πέμπτη ο Νίκος Δένδιας υπέγραψε στην Ουάσιγκτον την αναθεώρηση της Συμφωνίας Αμοιβαίας Αμυντικής Συνεργασίας Ελλάδας-ΗΠΑ (MDCA).
Και βεβαίως η μεγάλη είδηση δεν ήταν οι πομπώδεις ρητορείες περί ηγετικού ρόλου της Ελλάδας στην περιοχή, από τα Βαλκάνια και την Παρευξείνια Γειτονιά έως την Ανατολική Μεσόγειο, αυτά μας τα έχουν πει εδώ και χρόνια ο Νίκος Κοτζιάς, ο Αλέξης Τσίπρας, ο Ευάγγελος Αποστολάκης και επανειλημμένα οι Αμερικανοί.
Το έχουμε εμπεδώσει (τουλάχιστον ο γράφων) ότι οι ΗΠΑ μας αναγνωρίζουν ως την ηγέτιδα δύναμη στην περιοχή και ότι επιθυμούν τα Βαλκάνια να τελούν υπό ελληνική ευθύνη και ηγεσία. Αυτά είναι παλιά νέα.
Εάν εμείς έχουμε συνειδητοποιήσει τι μας λένε οι Αμερικανοί εδώ και μία πενταετία, αυτό αφορά και την προηγούμενη κυβέρνηση, κι εάν συμπεριφερόμαστε ως περιφερειακή δύναμη είναι άλλο θέμα.
Που βρίσκεται λοιπόν η μεγάλη είδηση;
Σε ένα θρίαμβο της εξωτερικής μας πολιτικής που συντελέστηκε στην Ουάσιγκτον και δεν φαίνεται να το αντιλήφθηκαν ακριβώς οι εγχώριοι.
Οι ΗΠΑ εγγυήθηκαν τα σύνορά μας.
Στη νέα MDCA αναφέρεται ρητά ότι ΗΠΑ και Ελλάδα επαναλαμβάνουν «τη σταθερή απόφασή τους να περιφρουρούν και να προστατεύουν αμοιβαίως την ασφάλεια, την κυριαρχία, την ανεξαρτησία και την εδαφική κυριαρχία των αντίστοιχων χωρών τους κατά ενεργειών οι οποίες απειλούν την ειρήνη, περιλαμβανομένης της ένοπλης επίθεσης ή της απειλής επίθεσης (casus belli) και επιβεβαιώνοντας την απόφασή τους να αντιταχθούν ενεργά και ανεπιφύλακτα σε κάθε τέτοια απόπειρα ή ενέργεια και τη δέσμευσή τους να καταβάλλουν τις κατάλληλες μείζονες προσπάθειες για να αποτρέψουν τέτοια πορεία δράσης».
Προσέξτε καλά. Δεν λένε απλά ότι θα σταθούν και θα πολεμήσουν στο πλευρό της Ελλάδας. Λένε στους Τούρκους να πάρουν το casus belli τους (από το 1995) και να πάνε… πέρα.
Αυτό είναι εθνικός θρίαμβος, τουλάχιστον για όσους παρακολουθούν με συνέπεια και συνέχεια μία οριζόντια εθνική και πατριωτική συζήτηση.
Για άλλους μπορεί ίσως να σημαίνει ότι η Ελλάδα θα εκστρατεύσει ενάντια στους Απάτσι ή τους Σιου. Ό,τι καταλαβαίνει κανείς.
Πάντως οι Τούρκοι φαίνεται να έλαβαν το μήνυμα και ο τουρκικός Τύπος είναι σε υστερία.
Είναι το δεύτερο ράπισμα μετά τη γαλλική πυρηνική ισχύ στο πλευρό μας, έχουν ζαλιστεί.
Η Yeni Safak γράφει ότι «η Ελλάδα είναι έτοιμη για πόλεμο» και προσβάλει τον Έλληνα ΥΠΕΞ γράφοντας στο πρωτοσέλιδό της: «Τι πίνεις Δένδια;».
Η Cumhuriyet γράφει ότι Ελλάδα και ΗΠΑ έβαλαν τις υπογραφές τους σε αμυντική συνεργασία και θα επεκταθεί η αμερικανική παρουσία στην Ελλάδα.
Η Ηurriyet στο ρεπορτάζ της για τη συμφωνία Αθήνας-Ουάσιγκτον επισημαίνει ότι το λιμάνι της Αλεξανδρούπολης βρίσκεται μόλις 40 χλμ από την Τουρκία.
Το CNN Turk υπογραμμίζει ότι εκτός από τις δύο αμυντικές συμφωνίες με Γαλλία και ΗΠΑ, η Ελλάδα υπέγραψε και με την Αίγυπτο συμφωνία ηλεκτρικής διασύνδεσης.
Η επιστολή Μπλίνκεν
1. Η Ελλάδα αναγνωρίζεται ως πυλώνας σταθερότητας και «περιφερειακός ηγέτης».
Στην επιστολή του ο Αμερικανός ΥΠΕΞ επιβεβαιώνει τον ρόλο της Ελλάδας ως «περιφερειακός ηγέτης» καθώς και «πυλώνας σταθερότητας», υποδηλώνοντας έτσι ότι οι ΗΠΑ επιθυμούν η χώρα μας να διαδραματίσει ηγετικό ρόλο στην περιοχή, τόσο με την προώθηση της Ευρωπαϊκής προοπτικής των Δυτικών Βαλκανίων, όσο και ως παράγων σταθερότητας στην ευρύτερη περιοχή της Μέσης Ανατολής.
Παράλληλα η επιστολή επιβεβαιώνει τις άριστες διμερείς σχέσεις, οι οποίες «φτάνουν σε νέα ύψη».
2. Η επιστολή υπογραμμίζει την δέσμευση των ΗΠΑ για την αμοιβαία προστασία της κυριαρχίας και της εδαφικής ακεραιότητας της Ελλάδας από απειλές ή ένοπλη επίθεση.
Η σχετική αναφορά, η οποία περιλαμβάνεται επίσης στην Συμφωνία Αμοιβαίας Αμυντικής Συνεργασίας, επαναλαμβάνεται, αυτή τη φορά σε μονομερές πολιτικό κείμενο που δεσμεύει αποκλειστικά τις ΗΠΑ, υποδηλώνοντας έτσι την δέσμευση της χώρας αυτής για την προστασία της Ελλάδας έναντι κάθε είδους εξωτερικής απειλής.
3. Η επιστολή κάνει ρητή αναφορά στην δυνατότητα ανάπτυξης Αμερικανικών δυνάμεων σε Ελληνικά νησιά πέραν της Κρήτης.
Σε μια πολιτικά δεσμευτική κίνηση, οι ΗΠΑ τονίζουν ότι οι Αμερικανικές δυνάμεις θα μπορούν να επιχειρούν ή να πραγματοποιούν εκπαιδευτικές ασκήσεις τόσο στην ηπειρωτική Ελλάδα, όσο και σε νησιά.
Με τον τρόπο αυτό, οι ΗΠΑ επιβεβαιώνουν de facto την άσκηση πλήρους κυριαρχίας της Ελλάδας στα νησιά της και βεβαίως την δυνατότητα στρατιωτικοποίησης τους.
4. Για πρώτη φορά, οι ΗΠΑ, στην επιστολή Μπλίνκεν, κάνουν ρητή αναφορά στην ανάγκη σεβασμού της κυριαρχίας και εδαφικής ακεραιότητας, καθώς και των κυριαρχικών δικαιωμάτων της Ελλάδας στη βάση του Διεθνούς Δικαίου της Θάλασσας.
Η αναφορά σε κυριαρχικά δικαιώματα αποτελεί ένα εξαιρετικά σημαντικό νέο στοιχείο, καθώς οι ΗΠΑ αναγνωρίζουν και ζητούν τον πλήρη σεβασμό των κυριαρχικών δικαιωμάτων της Ελλάδας στην Αποκλειστική Οικονομική της Ζώνη, καθώς και στην Υφαλοκρηπίδα της.
Επίσης, αν και οι ΗΠΑ δεν έχουν υπογράψει την UNCLOS, υπογραμμίζουν ότι το Διεθνές Δίκαιο της Θάλασσας αποτελεί μέρος του εθιμικού δικαίου, είναι δεσμευτικό για όλες τις χώρες και διέπει την οριοθέτηση των ζωνών αυτών.
5. Αναφορά στο κοινό αξιακό πλαίσιο των δύο κρατών.
Δείτε την επιστολή:
