Πανδημία κορωνοϊού, κραχ χρηματιστηρίων, επιβράδυνση της ανάπτυξης. Τι θα μπορούσε να κάνει η επικεφαλής της ΕΚΤ για να ηρεμήσει τις αγορές; Τα χρηματοδοτικά περιθώρια που διαθέτει είναι πολύ περιορισμένα.
Στην μάχη του κορωνοϊού μπαίνει και η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα. Η επικεφαλής Κριστίν Λαγκάρντ που χειρίστηκε την δημοσιονομική κρίση στο πηδάλιο του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου, καλείται να αποδείξει για μια ακόμη φορά ότι διαθέτει σωστά αντανακλαστικά. Τουλάχιστον οι προσδοκίες είναι μεγάλες.
Τα βλέμματα πέφτουν στη σημερινή συνεδρίαση του Διοικητικού Συμβουλίου της Τράπεζας υπό την προεδρία της κυρίας Λαγκάρντ και όλοι περιμένουν ότι θα λάβει έκτακτα μέτρα για την στήριξη της οικονομίας αν και οικονομολόγοι θεωρούν ότι διαθέτει περιορισμένες δυνατότητες.
Χρηματοδοτικά «εμβόλια»
Τι θα μπορούσε όμως να κάνει η ΕΚΤ; Για παράδειγμα θα μπορούσε να αυξήσει το ποσό για την αγορά κρατικών και εταιρικών ομολόγων. Το ποσό των 20 δις ευρώ που προβλέπεται σε μηνιαία βάση είναι σχετικά μικρό. Θα μπορούσε λοιπόν να αυξήσει αυτό το ποσό από 20 σε 30 δις ευρώ.
Αναλυτές θεωρούν ότι υπάρχει σχετικό περιθώριο χειρισμών και σε ό,τι αφορά τα αρνητικά επιτόκια που καλούνται να πληρώσουν οι τράπεζες όταν «παρκάρουν» τα χρήματά τους στην ΕΚΤ. Από τον περασμένο Σεπτέμβριο κυμαίνεται στο μείον 0,5% και θεωρητικά θα μπορούσε να μειωθεί ακόμη περισσότερο. Αυτό θα ενέτεινε τις πιέσεις προς τις τράπεζες να τροφοδοτήσουν την αγορά με χρήματα με τη μορφή δανείων για να βοηθήσουν την οικονομία να ξεπεράσει τις δυσκολίες.
Πόσο πιθανό όμως είναι το σενάριο μείωσης των βασικών επιτοκίων; Για την ώρα στον χώρο του ευρώ είναι μηδενικό εδώ και τέσσερα χρόνια. Οικονομολόγοι θεωρούν απίθανο το σενάριο διολίσθησης κάτω του μηδενός. Σε κάθε περίπτωση δεν είναι και τόσο βέβαιο ότι τα ιστορικά χαμηλά επιτόκια θα αναζωογονήσουν την κατανάλωση και θα δώσουν ώθηση στην οικονομία. «Θα πηγαίνατε άραγε πιο συχνά στο εστιατόριο, εάν πέσουν τα επιτόκια ακόμη περισσότερο; Πολύ αμφιβάλλω» είπε πρόσφατα ο επικεφαλής της Μπούντεσμπανκ Γενς Βάιντμαν.
Κορωνοϊός και χρονοδιαγράμματα
Ένα άλλο πιθανό σενάριο αφορά στο πρόγραμμα TLTR (Targeted Longer-Term Refinancing Operations. Στο παρελθόν η ΕΚΤ διέθεσε σε ευρωπαϊκές τράπεζες μακροπρόθεσμα δάνεια με ιδιαίτερα ευνοϊκούς όρους. Αυτά τα δάνεια είναι έτσι διαμορφωμένα ώστε οι τράπεζες να αποκτούν το δέλεαρ για να χορηγούν δάνεια σε επιχειρηματίες και καταναλωτές. Μέσω αυτού του διαύλου οι εθνικές τράπεζες θα μπορούν να βελτιώσουν τα οικονομικά πακέτα βοήθειας σε επιχειρήσεις ή κλάδους που πλήττονται περισσότερο από τον κορωνοϊό. Βέβαια άγνωστο παραμένει πόσο γρήγορα μπορεί να υλοποιηθεί ένα τέτοιο μέτρο. Η εμπειρία προ κορωνοϊού έχει πάντως δείξει ότι η ζήτηση από τις τράπεζες δεν ήταν μεγάλη.
Απομένουν και τα μέτρα που ενδεχομένως να ληφθούν από τις εθνικές τράπεζες. Η γερμανική κυβέρνηση έχει αποφασίσει να δώσει έκτακτα χρηματοδοτικά πακέτα. Το σκηνικό, έτσι όπως διαμορφώνεται, προφανώς ανακατεύει τον προγραμματισμό της Κρίστιν Λαγκάρντ. Μόλις ανέλαβε τον περασμένο Νοέμβριο, είχε διαβεβαιώσει ότι θα επανεξέταζε ενδελεχώς τις επιπτώσεις από την πολιτική του φθηνού χρήματος που επί χρόνια ισχύει όπως και τη χρηματοδοτική της στρατηγική από το 2003. Μάλιστα τον περασμένο Ιανουάριο είχε διαβεβαιώσει ότι θα κινήσει κάθε πέτρα, όπως είχε πει χαρακτηριστικά για να παρουσιάσει αποτελέσματα μέχρι τέλος του χρόνου. Τώρα βέβαια τα φιλόδοξα χρονοδιαγράμματα της επικεφαλής της ΕΚΤ ανατρέπονται.