Η Σύνοδος Κορυφής της επόμενης εβδομάδας έχει μία “δύσκολη” δεδομένης της πολιτικής συγκυρίας “ατζέντα”, με πρώτο και σημαντικότερο – όπως αποδεικνύεται – θέμα την αμφισβητούμενη διεύρυνση του ρόλου του ESM, του πλουσιότερου αυτή την στιγμή “Ταμείου” στον πλανήτη, με περισσότερα από 410 δισ. ευρώ στην …άκρη.
Μετά την διευθέτηση της κρίσης στην Ελλάδα και την ολοκλήρωση του τελευταίου μνημονίου τον Αύγουστο του 2018, δρομολογήθηκε η από καιρό “εγγυμονούμενη” αλλαγή στον ρόλο του ESM.
Τα δύο στοιχεία της εν δυνάμη “αλλαγής” είναι τα ακόλουθα ::
· διεύρυνση του ρόλου του ESM με την δυνατότητα να χρηματοδοτεί, αν χρειασθεί το Ενιαίο Ταμείο Αναδιάρθρωσης Τραπεζών, αλλά ταυτόχρονα “δυσκολεύει” την διαδικασία δανειοδότησης χωρών μελών αν προηγουμένως δεν προχωρήσουν σε αναδιάρθρωση του χρέους τους (κάτι σαν το ελληνικό PSI του 2012).
· την δρομολόγηση της συμφωνίας για την δημιουργία Ενιαίου Ταμείου Εγγύησης Καταθέσεων με την υιοθέτηση μιας μεταβατικής διαδικασίας ολοκλήρωσης, που προϋποθέτει αφ’ ενός σημαντική απομείωση των ποσοστών κόκκινων δανείων και αφ’ εταίρου συρρίκνωση των όγκων κρατικού χρέους στα τραπεζικά χαρτοφυλάκια…
Η αρχική απόφαση προέβλεπε ότι το θέμα θα έκλεινε την επόμενη εβδομάδα στην Σύνοδο Κορυφής. Και θα ήταν το “αποκορύφωμα” των προσπαθειών για την ενίσχυση της “άμυνας” της Ευρωζώνης απέναντι στο ενδεχόμενο μιας νέας κρίσης.
Οι υπουργοί Οικονομικών στο τελευταίο Eurogroup όμως δεν τα κατάφεραν, παρ’ ότι “ΟΛΟΙ” έχουν υπογράψει από τον περασμένο Ιούνη για το περιεχόμενο των “αλλαγών” αυτών.
Στην μεταμεσονύκτια συνεδρίαση του Eurogroup της περασμένης Τετάρτης έγινε σαφές, ότι είναι αδύνατο για την ιταλική κυβέρνηση να οδηγήσει μια τέτοια συμφωνία στην Βουλή. Έτσι μετά από αλλεπάλληλες προσπάθειες για συμβιβασμό οι ΥΠΟΙΚ κατέληξαν να αναθέσουν σε μία Επιτροπή για περαιτέρω τεχνική επεξεργασία τα προβλεπόμενα και να επανέλθει το θέμα κατά πάσα πιθανότητα τον Μάρτιο, αφού προηγηθούν κάποιες σημαντικές περιφερειακές εκλογές στην Β. Ιταλία…
Ποια είναι η πέτρα του σκανδάλου; Αφορά κυρίως το πως και με ποιες προϋποθέσεις μία χώρα μέλος της Ευρωζώνης θα μπορεί να απευθυνθεί για “βοήθεια” στο ESM που αυτή την στιγμή διαθέτει περισσότερα από 410 δισ. ευρώ, αν προκύψει ανάγκη. Βασική προϋπόθεση για την βοήθεια είναι να διαθέτει “βιώσιμο” χρέος.
Διαφορετικά θα πρέπει να προχωρήσει “οικειοθελώς” σε αναδιάρθρωση του χρέους της (κάτι σαν το ελληνικό PSI). Κάτι τέτοιο όμως θα σήμαινε ότι η χώρα που θα ζητήσει βοήθεια από τον ESM, αν δεν έχει χρέος που να χαρακτηρίζεται “βιώσιμο” θα πρέπει να περάσει από ένα “κούρεμα” χρέους, δηλαδή από τα “φαντάσματα” του ελληνικού 2012… Και αυτό καμία χώρα μέλος δεν είναι έτοιμη να το δεχθεί, ειδικά η Ιταλία της οποίας το χρέος είναι το δεύτερο μεγαλύτερο μετά το ελληνικό και του οποίου το 70% είναι στα χέρια Ιταλών, που θα πρέπει να υποστούν “κούρεμα” σε περίπτωση αναδιάρθρωσης του.
Οι αλλαγές που έχουν δρομολογηθεί για τον ESM προβλέπουν επίσης σε διαφορά με το παρελθόν ότι θα έχει ρόλο στην εκτίμηση της βιωσιμότητας μαζί με την Κομισιόν και όχι με το ΔΝΤ ή την ΕΚΤ.
Αυτή είναι ουσιώδης διαφορά καθώς η “είσοδος” του ESM σε ένα τέτοιο ρόλο προϋποθέτει την απόκτηση μηχανισμών εποπτείας σε συνεργασία με την Κομισιόν…
Με άλλα λόγια η Κομισιόν, η οποία είναι ένας ευρωπαϊκός Θεσμός από το Σύμφωνο του Μάαστριχτ, υποχρεούται πλέον να συνεργάζεται με έναν Οργανισμό όπως ο ESM ο οποίος δεν είναι “ευρωπαϊκός”, αλλά αποτελεί το αποτέλεσμα της διακρατικής Συμφωνίας των χωρών μελών της Ευρωζώνης.
Άλλωστε είναι οι υπουργοί οικονομικών της Ευρωζώνης που συναποτελούν το Διοικητικό του Συμβούλιο…
Η πέτρα του σκανδάλου βέβαια παραμένει η πρόβλεψη της ανάγκης οικειοθελούς αναδιάρθρωσης του χρέους, δηλαδή “κουρέματος” τύπου PSI.
Το δεύτερο κρίσιμο σημείο βέβαια είναι η παροχή στον ESM του δικαιώματος να “δανείζει” το Ενιαίο Ταμείο Αναδιάρθρωσης Τραπεζών, που αποτελεί τον δεύτερο πυλώνα της τραπεζικής ενοποίησης, μέχρι αυτό να αποκτήσει επάρκεια κεφαλαίων μέσα στα επόμενα χρόνια για να μπορεί να ανταποκριθεί στις απαιτήσεις μίας τραπεζικής αναταραχής.
Παρ’ όλα αυτά οι προϋποθέσεις με τις οποίες ο ESM αναλαμβάνει επιπλέον καθήκοντα δεν βρίσκει όλες τις χώρες μέλη της Ευρωζώνης σύμφωνες προς το παρόν.
Η ιταλική κυβέρνηση για παράδειγμα έχει δεχθεί πολύ μεγάλες πιέσεις να απορρίψει τις αλλαγές αυτές στον ESM καθώς οι “ιδεολόγοι” της άρνησης αυτής θεωρούν ότι η αποδοχή τους περιορίζει τις “εθνικές” αρμοδιότητες τόσο στο θέμα του χρέους όσο και στις σχέσεις τραπεζών – κρατικού χρέους.