Μάκης Ανδρονόπουλος
Οι ελληνικές τράπεζες βρίσκονται μπροστά σε μια νέα βίαιη κατάσταση «εξυγίανσης» των δανειακών τους χαρτοφυλακίων, υπό την απειλή νέων τεστ αντοχής (stress test), την υποχρέωση να εφαρμόσουν από 1/1/2018 το νέο λογιστικό πρότυπο IFRS9 που εκτιμάται ότι θα οδηγήσει τις 4 συστημικές τράπεζες σε πρόσθετες προβλέψεις 7,6 δισ. ευρώ και στην προφανή κατάληξη μιας 4ης ανακεφαλαιοποίησης.
Οι ελληνικές τράπεζες βρίσκονται μπροστά σε μια νέα βίαιη κατάσταση «εξυγίανσης» των δανειακών τους χαρτοφυλακίων, υπό την απειλή νέων τεστ αντοχής (stress test), την υποχρέωση να εφαρμόσουν από 1/1/2018 το νέο λογιστικό πρότυπο IFRS9 που εκτιμάται ότι θα οδηγήσει τις 4 συστημικές τράπεζες σε πρόσθετες προβλέψεις 7,6 δισ. ευρώ και στην προφανή κατάληξη μιας 4ης ανακεφαλαιοποίησης.
Η πίεση που δέχονται οι ελληνικές τράπεζες για τον δραστικό περιορισμό των «κόκκινων» δανείων, αλλά και το ασφυκτικό περιβάλλον που έχει δημιουργήσει το υφεσιακό καθεστώς λιτότητας των δανειστών της χώρας, αποδεικνύονται δραματικά μη παραγωγικά και κοινωνικο-πολιτικά επικίνδυνα.
Οι ρυθμίσεις που προτείνουν οι τράπεζες είναι ανεδαφικές και υποκριτικές.
Για παράδειγμα, η Eurobank πριν πουλήσει σε ένα distress fund χαρτοφυλάκιο 220.000 καταναλωτικών δανείων χωρίς εξασφαλίσεις, συνολικού οφειλόμενου κεφαλαίου 1,52 δισ. ευρώ που βαρύνουν 114.000 δανειολήπτες, πρότεινε σε αυτούς μεσοσταθμικά κουρέματα άνω του 80%, αλλά τελικά μόνο το 2% ανταποκρίθηκε.
Οι τραπεζίτες θεωρούν πως φταίνε οι δανειολήπτες που έχουν εθιστεί στην ατιμωρησία και χρειάζονται οι πλειστηριασμοί για να ξυπνήσουν.
Οι ηλεκτρονικοί πλειστηριασμοί εκτιμούν ότι θα συμβάλουν καθοριστικά στην αντιμετώπιση των μη εξυπηρετούμενων δανείων.
Αυτό όμως μόνο εάν είναι δίκαιοι, δηλαδή αφορούν τους κακοπληρωτές.
Αν ξεπεράσουν τα όρια, τότε οι κοινωνικές αντιδράσεις θα καταστούν ανεξέλεγκτες, καθώς το «κεραμίδι» αποτέλεσε τα 100 τελευταία χρόνια το αντίβαρο στην ελλειμματική παρουσία του κοινωνικού κράτους στην Ελλάδα.
Πρόκειται για μια υποκριτική στάση, καθώς οι τραπεζίτες που έδιναν τα μεγάλα δάνεια, καταναλωτικά και στεγαστικά, ήξεραν τι καταθέσεις είχαν οι δανειολήπτες και αισθάνονταν ασφαλείς.
Άρα ξέρουν ποιοι είναι οι κακοπληρωτές, που προφανώς μόλις δόθηκε το σύνθημα από ορισμένα πολιτικά πρόσωπα, τον Δεκέμβριο του 2014 μετέφεραν τις καταθέσεις τους στις θυρίδες, στα στρώματα και στο εξωτερικό (40 δισ. συνολικά).
Στην εν λόγω περίπτωση, τα δάνεια που πουλήθηκαν είχαν καθυστέρηση που άρχιζε πριν την κρίση του 2009 και έκτοτε δεν εξυπηρετήθηκαν και αυτό κάτι σημαίνει.
Γενικά, οι ρυθμίσεις που προσφέρουν οι τράπεζες είναι τυχοδιωκτικές και μονομερείς, με στόχο να τσιμπίσει ο δανειολήπτης που είναι υπό συνεχή απειλή από τις ορδές των call center, και να πληρώσει χαμηλές δόσεις για ένα χρόνο και μετά αβάσταχτες δόσεις για πολλά χρόνια.
Έτσι κερδίζουν ένα χρόνο ενημερότητα έναντι της ευρω-εποπτείας.
Με αυτόν τον τρόπο, ο ρυθμός δημιουργίας νέων ληξιπρόθεσμων δανείων (90 ημερών) στο 9μηνο εμφανίζει ισχυρή κάμψη.
Είναι το περίφημο window dressing, δηλαδή, το ξαναφτιάξιμο της βιτρίνας.
Τον επόμενο όμως χρόνο, θα δούμε εάν η αποκλιμάκωση θα συνεχιστεί ή θα έχουμε έξαρση καθυστερήσεων.
Στα στεγαστικά το πάγωμα του 20% του δανείου (split and freeze) που αρχίζουν να προτείνουν οι τράπεζες διαμορφώνει υπέρογκες, εκτός σημερινής πραγματικότητας δόσεις, για το υπόλοιπο 80%.
Ακόμη και στο κοινωνικο-οικονομικά εύλογο 50-50% οι δόσεις δεν βγαίνουν για τα σημερινά μεσαία νοικοκυριά.
Άρα, χρειάζεται μια πιο γενναία και ρεαλιστική αντιμετώπιση τόσο στο split and freeze, όσο και στις δόεσεις. Οι τράπεζες γνωρίζουν ποιοι είναι οι στρατηγικοί κακοπληρωτές, ας ξεχωρίσουν την ήρα από το στάρι.
Κι αυτό γιατί πέρα από το νέο λογιστικό πρότυπο, η ΕΚΤ προειδοποιεί εμφατικά ότι η αντιμετώπιση των ελληνικών τραπεζών θα γίνει με τρόπο που θα απαντά στις ανησυχίες του ΔΝΤ.
Αν βάλουμε στην εξίσωση και την από ετών αναμενόμενη μείωση των αντικειμενικών τιμών που θα επηρεάσει τους ισολογισμούς, τότε έχουμε μια ενεργοποιημένη βόμβα στα χέρια μας.