Στο συμπέρασμα ότι ενώ η ελληνική οικονομία παρουσιάστηκε ανθεκτική στην κρίση πληθωρισμού, οι συνθήκες για τους πολίτες της χώρας ολοένα και χειροτερεύουν, καταλήγει η ετήσια έκθεση του Ινστιτούτου Εργασίας της ΓΣΕΕ που παρουσιάστηκε στο πλαίσιο της Διεθνούς Έκθεσης Θεσσαλονίκης.
Οπως υπογραμμίζουν οι επιστήμονες, κύριος μοχλός της οικονομικής μεγέθυνσης ήταν η ιδιωτική κατανάλωση, ενώ η αύξηση των εισαγωγών υπερκάλυψε όποια οφέλη από την ενίσχυση των επενδύσεων και των εξαγωγών. Ωστόσο, η δυναμική της κατανάλωσης είναι φθίνουσα και οι επενδύσεις, μολονότι αυξήθηκαν, παραμένουν σχεδόν εννέα ποσοστιαίες μονάδες χαμηλότερα από τον μέσο όρο της ευρωζώνης σε όρους ΑΕΠ.
Επιπλέον, παρά την ανάκαμψη της ελληνικής οικονομίας, το κατά κεφαλήν ΑΕΠ σε μονάδες αγοραστικής δύναμης στην Ελλάδα είναι το μόνο ανάμεσα στα κράτη-μέλη της Ε.Ε. που βρίσκεται περίπου στο ίδιο επίπεδο με το 2009, όταν σε όλα τα άλλα κράτη-μέλη παρατηρείται σημαντική άνοδος. Το 2009 η Ελλάδα διατηρούσε τη 14η θέση στην κατάταξη των κρατών-μελών, ενώ το 2022 είναι προτελευταία, μεταξύ των 27.
Μειώθηκε ο μέσος μισθός
Η ποιότητα της εργασίας στη χώρα μας είναι η χαμηλότερη μεταξύ των χωρών-μελών της Ε.Ε.-27. Η Ελλάδα σημειώνει τη χειρότερη επίδοση σε χαρακτηριστικά όπως ο χρόνος εργασίας και η ισορροπία μεταξύ επαγγελματικής και προσωπικής ζωής, και από τις χαμηλότερες επιδόσεις στη συλλογική εκπροσώπηση, στην επαγγελματική εξέλιξη και την ποιότητα του εισοδήματος, σημειώνει το ΙΝΕ- ΓΣΕΕ.
Τα τελευταία δύο χρόνια οι ονομαστικοί μισθοί στην Ελλάδα είχαν το περιθώριο να αυξηθούν σημαντικά, κατά 6,9% και 10,1%, αντίστοιχα, ανά έτος, χωρίς να μεταβάλουν τη διανομή εισοδήματος. Ωστόσο, ο πραγματικός μέσος μισθός παρουσίασε σημαντική μείωση, η οποία το 2022 έφτασε το 8,7% σε σχέση με το 2021. Αυτή η εξέλιξη οδήγησε σε διανεμητικό κενό σε βάρος του κόσμου της εργασίας, της τάξης του 8,4% το 2021 και 9,5% το 2022, και σε μείωση του εισοδηματικού μεριδίου των μισθών στο ΑΕΠ στο 47,5% το 2022.
Ολα τα ευρήματα των δεικτών κοινωνικής βιωσιμότητας στην Ελλάδα δείχνουν ότι η ανισότητα αποκλιμακώνεται αλλά εξακολουθεί να είναι υψηλή. Και τα υψηλά επίπεδα εισοδηματικής ανισότητας επιβραδύνουν τη μείωση της φτώχειας. Συγκεκριμένα, το 2021 σχεδόν το 1/5 (19,6%) των ατόμων στην Ελλάδα ζούσε με διαθέσιμο εισόδημα κάτω από το όριο της σχετικής φτώχειας, ενώ το 2022 το ποσοστό μειώθηκε λιγότερο από μία ποσοστιαία μονάδα (18,8%). Το ποσοστό των ατόμων σε κίνδυνο φτώχειας στην Ε.Ε.-27 ήταν 16,8% και 16,5%, αντίστοιχα. Το 2021 στην Ελλάδα σε συνθήκες επίμονης φτώχειας βρέθηκε το 15,8% των νοικοκυριών με εξαρτώμενα παιδιά.
Ετι περαιτέρω, το 2021-2022 πολύ μεγάλη δυσκολία να αντεπεξέλθει στις δαπάνες για την κάλυψη βασικών αναγκών αντιμετώπισε το 36% των νοικοκυριών χωρίς εξαρτώμενα παιδιά, ενώ την ίδια περίοδο στην Ε.Ε.-27 το αντίστοιχο ποσοστό νοικοκυριών ήταν μόλις 6,1%. Το 2021 το 46,3% των νοικοκυριών στην Ελλάδα δήλωσε την αδυναμία του να αντεπεξέλθει σε μια έκτακτη δαπάνη, ενώ λίγο πιο χαμηλό (43,6%) ήταν το ποσοστό το 2022.
Εφιάλτης οι διαρκείς ανατιμήσεις στα τρόφιμα
Συνεχίζει να «καίει» ο πληθωρισμός στα τρόφιμα, καθώς για ακόμα έναν μήνα συνεχίζει να κινείται με διψήφιο ποσοστό ανόδου. Σύμφωνα με τα στοιχεία της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής (ΕΛ.ΣΤΑΤ.), ο δείκτης τιμών στα τρόφιμα αυξήθηκε τον Αύγουστο κατά 10,7% σε ετήσια βάση, χαμηλότερα από το 12,3% του περασμένου Ιουλίου.
Οι καταναλωτές συνεχίζουν να βιώνουν έναν πραγματικό εφιάλτη στην τσέπη τους, αφού οι τιμές αυξάνονται με «σπασμένα φρένα», ενώ την ίδια ώρα η κυβέρνηση φαίνεται πως αποσύρει ακόμα και τα λιγοστά μέτρα στήριξης που υπολόγιζε να ανακοινώσει για την αντιμετώπιση της ακρίβειας, λόγω του αυξημένου κόστους που θα έχουν στον Προϋπολογισμό οι επιπτώσεις από τις πρόσφατες φυσικές καταστροφές.
Οι μεγαλύτερες αυξήσεις στα τρόφιμα σημειώθηκαν σε λαχανικά (17,6%), νερά – αναψυκτικά και χυμούς (14,4%), έλαια – λίπη (12%), γαλακτοκομικά (11,9%), φρούτα (10,7%) και κρέατα 9,7%.
Στο πλαίσιο αυτό, οι τρέχουσες τιμές στα τρόφιμα, συγκρινόμενες με τις τιμές προ διετίας, προκαλούν ίλιγγο. Μόνο τις τιμές των εποχικών ειδών να δει κανείς διαπιστώνει το μέγεθος της επιβάρυνσης των νοικοκυριών. Η ντομάτα εξακολουθεί να πωλείται στα 2-2,5 ευρώ το κιλό, η ελάχιστη τιμή. Το καρπούζι παραμένει πανάκριβο, καθώς η τιμή του βρίσκεται σταθερά στα επίπεδα των 0,80-1 ευρώ το κιλό. Το ελαιόλαδο κατέστη ξαφνικά πανάκριβο, με την τιμή του να εκτοξεύεται στα 12 ευρώ το λίτρο.
Εκτός των τροφίμων, σημαντικές αυξήσεις καταγράφηκαν σε μία σειρά άλλων προϊόντων και υπηρεσιών, όπως στα φαρμακευτικά προϊόντα (12,4%) και τα είδη ένδυσης – υπόδησης (6,9%), ενώ τα ενοίκια αυξήθηκαν 6%.
Στον αντίποδα, οι τιμές του ρεύματος και του φυσικού αερίου μειώθηκαν σε ετήσια βάση κατά 6,5% και 78,8% και σε μηνιαία βάση κατά 0,7% και 2,9%, αντίστοιχα. Οι τιμές καυσίμων και λιπαντικών ήταν μειωμένες 4,2% σε ετήσια βάση, αλλά αυξήθηκαν 4,6% σε σχέση με τον Ιούλιο. Με βάση τα στοιχεία της ΕΛ.ΣΤΑΤ., ο πληθωρισμός τον Αύγουστο αυξήθηκε στο 2,7% από το 2,5% τον Ιούλιο του 2023, με τον τιμάριθμο να παραμένει στη ζωή των Ελλήνων επί σχεδόν δύο χρόνια.
Πρόγραμμα κατάρτισης και απασχόλησης ανέργων
Την κατάρτιση και απασχόληση 15.000 ανέργων ηλικίας 25-45 ετών προωθεί μέσω ενός νέου προγράμματος η Δημόσια Υπηρεσία Απασχόλησης.
Ειδικότερα, σε ό,τι αφορά την κατάρτιση και πιστοποίηση πρόκειται να εστιάσει στην αναβάθμιση των δεξιοτήτων των ωφελουμένων (upskilling) ή/και στην επανακατάρτισή τους (reskilling) με τη μέθοδο της σύγχρονης και ασύγχρονης εξ αποστάσεως εκπαίδευσης και της διά ζώσης εκπαίδευσης διάρκειας 80 ωρών. Το κόστος ανά ώρα κατάρτισης ανά καταρτιζόμενο για τους παρόχους κατάρτισης ορίζεται σε 4,5 ευρώ, στο οποίο περιλαμβάνεται το κόστος για την κάλυψη των ασφαλιστικών εισφορών των καταρτιζομένων, ενώ για τους καταρτιζομένους ορίζεται σε 5 ευρώ. Το κόστος πιστοποίησης ορίζεται σε 80 ευρώ ανά καταρτιζόμενο και παρέχεται μέσω επιταγής πιστοποίησης (certification voucher) μετά την ολοκλήρωση της παρακολούθησης του προγράμματος επαγγελματικής κατάρτισης.
Σε ό,τι αφορά την απασχόληση των ωφελουμένων, ως ποσό επιχορήγησης ορίζεται το 50% του μηνιαίου μισθολογικού και μη μισθολογικού κόστους του ωφελουμένου με ανώτατο όριο τα 1.000 ευρώ και 800 ευρώ μηνιαίως και αφορά προσλήψεις ωφελουμένων ηλικίας 25-30 ετών και 31-45 ετών, αντίστοιχα. Οι αποζημιώσεις του δώρου Χριστουγέννων, του δώρου Πάσχα και του επιδόματος αδείας αποτελούν επιλέξιμη δαπάνη της δράσης, και συμπεριλαμβάνονται στο συνολικό ανώτατο ποσό επιχορήγησης (ήτοι 1.000 ευρώ ή 800 ευρώ αντίστοιχα) των μηνών που αυτά καταβάλλονται. Η επιχορήγηση υπολογίζεται για κάθε μήνα πλήρους απασχόλησης για τους μισθωτούς και για τους ημερομισθίους το ανώτερο μέχρι 25 ημέρες ασφάλισης.
Αλλαγή ενεργειακού μείγματος και μείωση τιμών τον Αύγουστο
Μείωση τιμών ηλεκτρισμού και φυσικού αερίου και αλλαγές στο ενεργειακό καταναλωτικό προφίλ της χώρας για τον μήνα Αύγουστο, σε σχέση με την ίδια περίοδο πέρυσι, είναι τα βασικά συμπεράσματα του μηνιαίου δελτίου ενεργειακής ανάλυσης του Ινστιτούτου Ενέργειας ΝΑ Ευρώπης (ΙΕΝΕ).
Ειδικότερα, η μέση Τιμή Εκκαθάρισης της Αγοράς (ΤΕΑ) τον Αύγουστο του 2023 εμφανίστηκε μειωμένη κατά 3% σε σύγκριση με τον περασμένο Ιούλιο και διαμορφώθηκε στα 109,33 €/MWh, ενώ μειώθηκε κατά 75% σε σχέση με τον Αύγουστο του 2022. Σε τροχιά αποκλιμάκωσης βρίσκονται και οι τιμές στο Βάθρο Εμπορίας Φυσικού Αερίου του Ελληνικού Χρηματιστηρίου Ενέργειας, με τη μέση τιμή για τον Αύγουστο να διαμορφώνεται στα 28,1 €/MWh από 30,6 €/MWh τον Ιούλιο του 2023 και μειωμένη κατά 85% σε σύγκριση με τον Αύγουστο του 2022. Μειωμένη, επίσης, εμφανίζεται η χρήση φυσικού αερίου στην ηλεκτροπαραγωγή τον Αύγουστο του 2023, καλύπτοντας το 39% του μείγματος καυσίμου, σε σύγκριση με τον προηγούμενο μήνα που ανήλθε στο 41%. Επίσης, η παραγωγή ενέργειας από ΑΠΕ και φυσικό αέριο ανήλθε σε 1,926,532 MWh και 1,889,188 MWh, αντίστοιχα, ενώ από τα νερά έφτασε τις 376,199 MWh.
Δημιουργείται μητρώο POS των επιχειρήσεων
Στην πλήρη καταγραφή των τερματικών POS που λειτουργούν στην ελληνική επικράτεια προχωρά η Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Εσόδων. Με απόφαση του διοικητή Γιώργου Πιτσιλή συστήνεται και τηρείται στην ψηφιακή πύλη myAADE Μητρώο Μέσων Πληρωμών (POS) και ορίζεται η διαδικασία της συνεχούς επικαιροποίησής του. Στόχος της ΑΑΔΕ είναι το μητρώο POS να συσταθεί αυτοματοποιημένα, με βάση τις πληροφορίες που θα λάβει από τους παρόχους POS, και οι επιχειρήσεις να διορθώνουν και να συμπληρώνουν την εικόνα τους, δηλώνοντας τα POS που τυχόν δεν περιλαμβάνονται στα στοιχεία που θα έχουν αποσταλεί από τους παρόχους.
Ειδικότερα, τα ενεργά POS των επιχειρήσεων θα δηλώνονται αυτοματοποιημένα ανά δεκαήμερο:
- από τους Παρόχους Υπηρεσιών Πληρωμών (Acquirers) που εκκαθαρίζουν συναλλαγές που εξοφλούνται με τη χρήση καρτών πληρωμής και
- από τους Παρόχους Μέσων Πληρωμών (NSPs) που παρέχουν, εγκαθιστούν και διαχειρίζονται τερματικά μηχανήματα POS.
Από την πλευρά τους οι επιχειρήσεις που χρησιμοποιούν POS:
- Από τις 29 Σεπτεμβρίου λαμβάνουν γνώση των ενεργών POS τους, που έχουν δηλωθεί γι’ αυτές στο Μητρώο POS από τους παρόχους. Η είσοδος στο μητρώο γίνεται στην ψηφιακή πύλη myAADE (myaade.gov.gr).
- Υποχρεούνται από τις 11 έως τις 30 Οκτωβρίου να υποβάλουν δήλωση για την τυχόν διόρθωση της εικόνας των ενεργών POS που διαθέτουν κατά την 30ή Σεπτεμβρίου.
- Εφεξής, υποχρεούνται από την 11η έως την τελευταία ημέρα κάθε μήνα να υποβάλλουν δήλωση για τις μεταβολές του προηγούμενου μήνα, εφόσον αυτές δεν έχουν δηλωθεί από τους παρόχους, καθώς και για την επικαιροποίηση ή τυχόν διόρθωση των δηλωθέντων στοιχείων.