Το μαύρο σενάριο για τη Γηραιά Ήπειρο επιβεβαιώθηκε. Με έναν πληθωρισμό που καλπάζει από το τέλος της κρίσης του Covid, η ευρωζώνη ετοιμάζεται να εισέλθει σε ύφεση στο τέλος του έτους, προειδοποίησε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Επιπλέον, αναμένει υψηλότερο από το αναμενόμενο πληθωρισμό λόγω της αύξησης των τιμών της ενέργειας που συνδέεται με τον πόλεμο στην Ουκρανία.

«Έχουμε δύσκολους μήνες μπροστά μας », παραδέχτηκε ο Ευρωπαίος Επίτροπος για την Οικονομία, Πάολο Τζεντιλόνι.

Όχι ότι εκπλαγήκαμε δηλαδή! Τα προειδοποιητικά σημάδια έδειχναν καιρό τώρα ότι αυτό θα ήταν το επικρατέστερο σενάριο για την ΕΕ. Στη Γερμανία, τη μεγαλύτερη οικονομία της ευρωζώνης, ο πληθωρισμός κατέγραψε νέο ρεκόρ τον Οκτώβριο, στο 10,4%-το υψηλότερο επίπεδο των τελευταίων 70 ετών.
Απλά , η αλήθεια για την κρίση της ΕΕ αρχίζει να βγαίνει στην επιφάνεια. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή παραδέχεται την ύφεση και η ΕΚΤ επισημαίνει ότι ο πληθωρισμός είναι πιθανό να αυξηθεί περαιτέρω.

Πίσω από τους αριθμούς που αράδιασε η Κομισιόν, στο κείμενο διαβάζουμε: «Σε ένα πλαίσιο που χαρακτηρίζεται από υψηλή αβεβαιότητα, αναμένεται ότι οι πιέσεις λόγω των τιμών της ενέργειας, η διάβρωση της αγοραστικής δύναμης των νοικοκυριών, το ασθενέστερο εξωτερικό πλαίσιο και η αυστηροποίηση των συνθηκών χρηματοδότησης θα οδηγήσουν σε ύφεσητην ΕΕ, τη ζώνη του ευρώ και τα περισσότερα κράτη μέλη το τελευταίο τρίμηνο του έτους».

Το τελευταίο τρίμηνο του έτους είναι τώρα. Η Ευρώπη λοιπόν βρίσκεται σε ύφεση και η πρώτη αιτία, σύμφωνα με την ανάλυση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, είναι η αύξηση των τιμών της ενέργειας. Συνέπειά της είναι η διάβρωση της αγοραστικής δύναμης. Το ίδιο ισχύει, τουλάχιστον εν μέρει, για την αυστηροποίηση των συνθηκών χρηματοδότησης από την ΕΚΤ. Γιατί η αύξηση των επιτοκίων γίνεται για να εξουδετερώσει τον πληθωρισμό -που έχει όμως κύρια αιτία , τις τιμές της ενέργειας.Φαύλος κύκλος…

Η Ευρώπη βρίσκεται σε ύφεση αλλά η ΕΚΤ, σύμφωνα με τους περισσότερους αναλυτές, ετοιμάζεται να αυξήσει τα επιτόκια. «Πρέπει» να το κάνει γιατί διαφορετικά θα έπρεπε να επιλέξει την υποτίμηση του ευρώ και ακόμη περισσότερο τον πληθωρισμό. Η κουβέρτα αποδεικνύεται όμως πολύ κοντή.

Ο αντιπρόεδρος της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας , Λουίς ντε Γκίντος, δήλωσε ότι «η αγορά να υποτιμά την επιμονή του πληθωρισμού». Με άλλα λόγια, η αγορά πιστεύει λάθος ότι ο πληθωρισμός θα μειωθεί νωρίτερα . Αντίθετα , η ΕΚΤ προειδοποιεί ότι πρέπει να αποδεχτούμε υψηλότερες εκτιμήσεις για τον πληθωρισμό στο λογαριασμό. Ο πληθωρισμός συσσωρεύεται. Αν αυξηθεί το 2023 μέσο όρο στο 6% αντί για 10%, όπως το 2022, ο τελικός λογαριασμός λέει ότι στη διετία ο πληθωρισμός θα είναι κάτι περισσότερο από 16%. Αυτό για όσους αρέσκονται στην αισιόδοξη αφήγηση.

Πόσο βαθιά ύφεση

Και το χειρότερο: Ουδείς ξέρει πόσο βαθιά είναι η ύφεση. Η ενεργειακή κρίση και η αναταραχή στις παγκόσμιες αλυσίδες εφοδιασμού είναι δύο «εξωγενή» στοιχεία που δεν θα εξαφανιστούν σε δύο τρίμηνα.
Φαίνεται ότι η ΕΕ ξεκίνησε από χθες μια επιχείρηση αλήθειας. Ισως έχει αρχίσει να προετοιμάζει το έδαφος για αλλαγή του σεναρίου . Η οικονομική επιβράδυνση αναμένεται, αλλά οι αριθμοί ,οι επίσημες προβλέψεις δεν φαίνονται συνεπείς με τις επιπτώσεις μιας «ύφεσης».

Η Ευρώπη επηρεάζεται ιδιαίτερα από τις συνέπειες της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία. « Είναι μια από τις πιο επηρεασμένες προηγμένες οικονομίες, λόγω της γεωγραφικής εγγύτητάς της με την εμπόλεμη ζώνη και της μεγάλης εξάρτησής της από τις εισαγωγές φυσικού αερίου από τη Ρωσία », ανέφερε η Κομισιόν .«Το σοκ του πολέμου κυριαρχεί», σημείωσε ο Τζεντιλόνι. « Η αβεβαιότητα παραμένει εξαιρετικά υψηλή λόγω του πολέμου και θα μπορούσε να οδηγήσει σε ακόμη χειρότερα στοιχεία», προειδοποίησε ο Ιταλός Επίτροπος.

Τα αποθέματα φυσικού αερίου φαίνονται επαρκή προς το παρόν, αλλά η σχεδόν πλήρης διακοπή των ρωσικών παραδόσεων και η δυσκολία αντιστάθμισης αυτής της έλλειψης με εισαγωγές από άλλες χώρες θα καταστήσει πιο δύσκολη την αναπλήρωση των αποθεμάτων για το χειμώνα του 2023/2024.Ολα αυτά δημιουργούν και έναν κίνδυνο «αποβιομηχάνισης », αναγνώρισε ο Τζεντιλόνι.

Αυτόματος πιλότος επιδείνωσης

Και όμως! Η Κομισιόν δεν φαίνεται να κάνει κάτι για να σταματήσει τον κατήφορο. Η ανακοινωθείσα μεταρρύθμιση του Συμφώνου Σταθερότητας βάζει απλά την ΕΕ σε έναν «αυτόματο πιλότο» που τα τελευταία χρόνια συνέχισε να επιδεινώνει την ευρωπαϊκή οικονομία.

Οι Επίτροποι ξέχασαν ότι στα χρόνια της κρίσης πρώτα και μετά της πανδημίας μετά, πολλοί μολύνθηκαν από σοβαρά δεινά, άλλοι πέθαναν και άλλοι έχασαν θέσεις εργασίας: χιλιάδες ευρωπαίοι πολίτες, νοικοκυριά και μικρομεσαίες επιχειρήσεις έχουν υποστεί τις συνέπειες μιας νεοφιλελεύθερης πολιτικής που συνεχίζεται στην Ευρώπη με αυξανόμενη ένταση για περισσότερα από τριάντα χρόνια. Οι ανακοινώσεις της Κομισιόν έδειξαν ότι τίποτα ουσιαστικό δεν άλλαξε: Παραμένει ο ζουρλομανδύας του 60% του χρέους έναντι του ΑΕΠ και του 3% του ελλείματος. Γιατί έτσι θέλουν οι «φειδωλοί» Βόρειοι.Οι νέοι κανόνες δεν χρησιμεύουν για να βοηθήσουν αλλά για να κάνουν πιο αυστηρό τον έλεγχο των χωρών μελών.

Ο κανόνας του χρέους, σύμφωνα με την οποία τα κράτη με αναλογία δημόσιου χρέους προς ΑΕΠ άνω του 60% έπρεπε να μειώνουν το χρέος τους κάθε χρόνο κατά 1/20 σε σύγκριση με την ποσόστωση που ξεπερνούσε το 60%, θα αντικατασταθεί από αυστηρή εποπτεία των δημοσίων προϋπολογισμών που θα επικεντρώνεται μόνο σε έναν δείκτη: ο «συμφωνημένος» δρόμος που υποχρεώνει το κράτος μέλος να μειώσει τις καθαρές δαπάνες, με καταστροφικές συνέπειες που θα βαθύνουν τη ζημιά που έχει ήδη προκληθεί από μη ορθολογικές περικοπές δαπανών. Αντίθετα , θα λειτουργούν σύμφωνα με τις σχέσεις εξουσίας που θα συνεχίσουν να υπάρχουν μεταξύ των «εταίρων».

Αλλά ο δρόμος προς τη λεγόμενη «κατάσταση εξυγίανσης» γίνεται όλο και πιο δύσκολος.Σε συνθήκες χαμηλής ανάπτυξης, η λιτότητα προκαλεί μόνο περαιτέρω οικονομική συρρίκνωση. Ο διάσημος Αμερικανός οικονομολόγος Λάρι Σάμερς, στο περίφημο δοκίμιό του του Νοεμβρίου 2015 ( Demand Side Secular Stagnation) τόνισε ότι «η λιτότητα καταστρέφει τη μελλοντική ανάπτυξη, μέσω της καταστροφής των επενδύσεων». Οπως έλεγε προφητικά ο μεγάλος Σεφέρης μετά από έναν πόλεμο:
«Τόσος πόνος, τόση ζωή πήγαν στην άβυσσο για ένα πουκάμισο αδειανό, για μιαν Ελένη»…