Του Λεωνίδα Στεργίου
Είναι πολύ πιθανό μέχρι το τέλος του έτους το 100% όλων των ειδών συναλλαγών να γίνονται ηλεκτρονικά, με τα τραπεζικά καταστήματα να παίζουν το ρόλο της προσωποποιημένης και εξειδικευμένης παροχής υπηρεσιών. Αυτό είναι το συμπέρασμα στο οποίο καταλήγουν στελέχη τραπεζών που είναι υπεύθυνα για τη λιανική και επιχειρηματική τραπεζική, το δίκτυο των καταστημάτων και του τομέα των ηλεκτρονικών συναλλαγών (ebanking και mobile banking). Προσθέτουν την κατακόρυφη πτώση επισκέψεων σε καταστήματα, αλλά και σε ΑΤΜ.
Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις των τραπεζών, στις αρχές του έτους το ποσοστό των συναλλαγών μέσω ηλεκτρονικών δικτύων ξεπερνούσε το 90-95% και σήμερα πλέον τείνει να αγγίξει το 100%. Σε αυτό συνέβαλε σε μεγάλο βαθμό το click away και οι γρήγορες λύσεις ηλεκτρονικού εμπορίου που ανέπτυξαν άμεσα οι τράπεζες προκειμένου να δώσουν την ευκαιρία σε παραδοσιακά καταστήματα να κερδίσουν ένα μέρος των αγορών κατά την εορταστική περίοδο, ύστερα από τη μεγάλη ζήτηση που παρουσιάστηκε στο Black Friday του Δεκεμβρίου.
Για παράδειγμα, η Alpha Bank λάνσαρε το Alpha e-Commerce για επιχειρήσεις για ηλεκτρονικές συναλλαγές με τους πελάτες σας ακόμη και χωρίς e-shop. Μέσω ειδικής φόρμας του Alpha e-Commerce η επιχείρηση συμπληρώνει τα στοιχεία του πελάτη και το ποσό της συναλλαγής, και στη συνέχεια του αποστέλλει έναν ασφαλή σύνδεσμο προκειμένου να ολοκληρώσει την πληρωμή του, πριν επισκεφτεί το κατάστημα για να παραλάβει το προϊόν (click-away). Η Eurobank, με το Payment Link δίνει τη δυνατότητα για online πωλήσεις χωρίς να είναι απαραίτητη η παρουσία στο μαγαζί ούτε του καταστηματάρχη. H Τράπεζα Πειραιώς δημιούργησε μια ηλεκτρονική πλατφόρμα “Ψωνίζω στη Γειτονιά” (psonizostigeitonia.gr) με στόχο την ενίσχυση των μικρών επιχειρήσεων και της οικονομίας της γειτονιάς πανελλαδικά. Όλα αυτά συνδυάζονται με τις υπηρεσίες της ηλεκτρονικής τραπεζικής winbank της Πειραιώς. H Εθνική Τράπεζα, στις επιχειρήσεις που δεν έχουν ηλεκτρονικό κατάστημα παρέχεται η δυνατότητα δημιουργίας (e-shop) χωρίς να απαιτούνται ειδικές γνώσεις προγραμματιστή, μέσω της υπηρεσίας i-bank e-Simplify. Επίσης, η υπηρεσία Key2Pay δίνει τη δυνατότητα για ηλεκτρονικές πωλήσεις και εξ αποστάσεως πληρωμές με κάρτα, χωρίς e-shop.
Τότε διαπιστώθηκε να εγγράφονται πάνω από 3000 χρήστες την ημέρα στην ηλεκτρονική τραπεζική, να ζητούν έτοιμες λύσεις ηλεκτρονικού εμπορίου χιλιάδες μικρομεσαίες επιχειρήσεις και να εκτελούνται παραγγελίες που έφτασαν μέχρι τις 800.000 την ημέρα. Ενδεικτικό είναι το στοιχείο ότι οι αιτήσεις επιχειρήσεων για έτοιμες λύσεις ηλεκτρονικών συναλλαγών ξεπέρασαν εκείνες για POS την περίοδο της μεγάλης ζήτησης, ενώ μόνο μία συστημική τράπεζα τοποθέτησε σύστημα ηλεκτρονικών πληρωμών σε 3000 επιχειρήσεις σε ένα μήνα.
Όπως εξηγούν οι ίδιες πηγές, όλη αυτή η κρίσιμη μάζα που πέρασε από τον παραδοσιακό τρόπο συναλλαγών στο ebanking και mobile banking στο δεύτερο lockdown, παρέμεινε και ενισχύθηκε περαιτέρω στο τρίτο, δηλαδή μέσα στον Φεβρουάριο. Η άνοδος στο τρίτο lockdown κυμαίνεται γύρω στο 30% σε σχέση με την περίοδο πριν από την έναρξη των τελευταίων περιοριστικών μέτρων και περίπου 15-20% σε σχέση με το δεύτερο lockdown.
Κύριες αιτίες θεωρούνται:
1. Η εξοικείωση των καταναλωτών με τις νέες εφαρμογές πληρωμών μέσω υπολογιστών και κινητών. Εδώ, καταλυτικός ήταν ο ρόλος της λεγόμενης διάδοσης “mouth to mouth”, δηλαδή ο νέος χρήστης της ηλεκτρονικής τραπεζικής είχε δει στην πράξη την ευκολία και την ευελιξία (σε πληρωμές, παραγγελίες, κλπ) από φιλικό ή συγγενικό πρόσωπο. Χαρακτηριστικό παράδειγμα ήταν η απότομη αύξηση ανοίγματος νέων λογαριασμών καταθέσεων μέσω mobile app κατά τη διάρκεια Δεκεμβρίου και Ιανουαρίου. Η αύξηση αυτή ξεκίνησε με καμπάνια για τη δυνατότητα ανοίγματος λογαριασμών από το κινητό. Σταδιακά παρατηρήθηκε ότι όταν ένα μέλος της οικογένειας κατάφερνε εύκολα να ανοίξει λογαριασμό, ακολουθούσαν κι άλλα μέλη της οικογένειας.
2. Η ενδοοικογενειακή εκπαίδευση των χρηστών από τα νεότερα μέλη προς τα μεγαλύτερα. Επίσης, πολλές συναλλαγές μεγαλύτερων σε ηλικία πραγματοποιούνται από νεότερης ηλικίας άτομα.
3. Η αναγκαιότητα λόγω των περιοριστικών μέτρων.
4. Η παραδοσιακή άνοδος της καταναλωτικής δαπάνης το δ’ τρίμηνο κάθε έτους και κυρίως κατά τον Δεκέμβριο. Το διάστημα αυτό βρήκε την ελληνική αγορά στο δεύτερο lockdown, αλλά με λύσεις όπως το click away και ηλεκτρονικού εμπορίου που οδήγησαν νέους πελάτες στην ψηφιακή τραπεζική.
5. Η χαμηλή βάση αναφοράς, δηλαδή το μικρό ποσοστό του ηλεκτρονικού εμπορίου στο σύνολο της ελληνικής αγοράς πριν από την κρίση.
6. Η προτίμηση των ανέπαφων συναλλαγών λόγω φόβου για μετάδοση του κορονοϊού από τα μετρητά.
Από τα στοιχεία που έχουν διαθέσιμα οι τέσσερις συστημικές και τα έχουν παρουσιάσει σε επενδυτές προκύπτει ότι άνω του 50% των ηλεκτρονικών συναλλαγών γίνεται μέσω κινητού, ποσοστό που αντιστοιχεί σε περίπου 4 εκατ. χρήστες.