λοι οι μεγάλοι αγώνες, όλες οι ιστορικές στιγμές σε παγκόσμιο επίπεδο, έχουν τους ήρωές τους και τα σύμβολά τους. Η τρομερή εκείνη στιγμή της σύγχρονης ελληνικής ιστορίας, αυτές οι δραματικές ώρες στο Πολυτεχνείο που σημαδεύτηκαν από την εισβολή του τανκ της Χούντας, είχε και συνεχίζει να έχει ένα σύμβολο. Την αιματοβαμμένη σημαία, η οποία βγήκε από το Πολυτεχνείο εκείνη τη νύχτα, πέρασε από αρκετά χέρια για να καταλήξει στους φοιτητές και… στη Νεολαία του ΠΑΣΟΚ, και να βρίσκεται μπροστά στην πορεία που γίνεται κάθε χρόνο.
Πολλές οι ιστορίες για το που και πώς κατέληξε η σημαία και σε ποιους πραγματικά ανήκει.
Διαβάζουμε σε παλαιότερο άρθρο των «Νέων» και του δημοσιογράφου Δημήτρη Μανιάτη:
«Η ελληνική σημαία του Πολυτεχνείου είναι αυτή που δέσποζε στην κεντρική πύλη του ιδρύματος και που κατέπεσε μετά την εισβολή του τανκ. Το αίμα πάνω της ήταν εκ των τραυματισμένων διαδηλωτών. Αναμφισβήτητα υπήρξε το πιο εμβληματικό σύμβολο μιας εξέγερσης. Μεταπολιτευτικά, την ευθύνη της είχε πάντα το ΚΣ της ΕΦΕΕ – αρχικά βέβαια είχε φτάσει στην εφημερίδα «Βραδυνή» μυστηριωδώς.
Στέφανος Τζουμάκας, Χρύσανθος Λαζαρίδης και άλλοι που κρατούν τη σημαία
Το τελευταίο κορυφαίο όργανο του φοιτητικού κινήματος είναι τις τελευταίες δεκαετίες εν υπνώσει. Δεν έχει κατορθωθεί να συγκληθεί, έχουν γίνει ανεπιτυχείς προσπάθειες να συγκροτηθεί σε σώμα και να εκλέξει νέο ΚΣ αλλά τζίφος.
Στα χέρια της ΠΑΣΠ
Με αυτό το δεδομένο, η σημαία της Εξέγερσης πέρασε στα χέρια της άλλοτε κραταιάς ΠΑΣΠ από την εποχή της προεδρίας του Χρήστου Παπουτσή.
Το 1980 η σημαία πέρασε από τον Παπουτσή στα χέρια του Φώτη Χατζημιχάλη, ο οποίος με τη σειρά του την παρέδωσε το 1982 στα χέρια του Γιάννη Τσαμουργκέλη.
Ο Γιάννης Τσαμουργκέλης είχε πει:
«Όλα αυτά τα χρόνια τόλμησα μόνο μία φορά να την ξεδιπλώσω πάνω στο κρεβάτι μου για να ελέγξω μήπως και έχει φθορές από την υγρασία.»
Χρήστος Παπουτσής και ο δημοσιογράφος Τριαντάφυλλος Δραβαλιάρης, ο οποίος έχει φύγει από τη ζωή
Από το 1982 η σημαία έπαψε να βρίσκεται στα γραφεία της ΕΦΕΕ στην οδό Ιπποκράτους και άρχισε να φυλάσσεται στα σπίτια στελεχών της ΠΑΣΠ. Το 1987 ο Τσαμουργκέλης παρέδωσε τη σημαία στον Βασίλη Τόγια. Το 1996 η σημαία φυγαδεύεται μετά την πορεία.
Υπήρξε χρονιά που κυκλοφόρησε η φήμη πως κατά λάθος η μάνα ενός πασπίτη που είχε κρατήσει τη σημαία σπίτι του για την επόμενη επέτειο την έβαλε στο πλυντήριο λόγω του «λεκέ» που εντόπισε και που δεν ήταν άλλο από το αίμα των εξεγερμένων! Ποτέ δεν επιβεβαιώθηκε κάτι τέτοιο».
Από διηγήσεις πρωταγωνιστών εκείνης της περιόδου, αλλά και στελεχών του φοιτητικού κινήματος, μαθαίνουμε ότι μετά το Πολυτεχνείο η σημαία όντως, για άγνωστο λόγο, πέρασε στα χέρια του ιδιοκτήτη της «Βραδυνής», Τζώρτζη Αθανασιάδη. Η εφημερίδα τότε στεγαζόταν σε κοντινή απόσταση από το Πολυτεχνείο. Ο Αθανασιάδης δεν αποκάλυψε ποτέ πώς την απέκτησε.
Στη συνέχεια φυλάχτηκε όντως από την Εθνική Φοιτητική Ενωση Ελλάδος (ΕΦΕΕ).
Σταύρος Κοντονής και Παύλος Πολάκης
Στην πρώτη πορεία που έγινε το 1975 την κρατούσαν ο Στέφανος Τζουμάκας, ο Γιώργος Σταματάκης, ο γενικός γραμματέας Χρύσανθος Λαζαρίδης (ΚΚΕ Εσωτερικού) και ο πρόεδρος της τότε ΕΣΕΕ. Παλαιότερα ο Χρήστος Παπουτσής, πρώην υπουργός του ΠΑΣΟΚ, που διαδέχθηκε τον Στέφανο Τζουμάκα στην ΕΦΕΕ είχε πει ότι πολλά χρόνια την έκρυβαν σε σπίτια.
«Και στο δικό μου σπίτι την κράτησα τη σημαία. Υποχρεωτικά, κάποιος έπρεπε να τη χρεωθεί. Επιλέγαμε επίσης και σπίτια φίλων υπεράνω πάσης υποψίας».
Αργότερα η σημαία, όταν η ΕΦΕΕ έπαψε να υπάρχει, πέρασε στα χέρια της ΠΑΣΠ και φυλασσόταν και στα γραφεία του κόμματος. Το 2008 ο γραμματέας τότε του ΠΑΣΟΚ, Γιάννης Ραγκούσης, την παρέδωσε και πάλι στην ΠΑΣΠ και από τότε φυλάσσεται σε άγνωστο σημείο.
Η Μάγδα Φύσσα κρατά τη σημαία το 2020
Λοκατζήδες κρατούν τη σημαία