Οι ΗΠΑ έκαναν λόγο για εκεχειρία, η Τουρκία διαμηνύει όμως πως «δεν πρόκειται για εκεχειρία καθώς εκεχειρίες γίνονται μόνο μεταξύ δύο νόμιμων πλευρών». Χθες οι δύο πλευρές ανακοίνωσαν πως κατέληξαν σε συμφωνία για κατάπαυση του πυρός διάρκειας πέντε ημερών στη βορειοανατολική Συρία, όπου βρίσκεται εδώ και μέρες σε εξέλιξη η στρατιωτική επιχείρηση «Πηγή Ειρήνης», έπειτα από συνάντηση που είχε ο αντιπρόεδρος των ΗΠΑ Μάικ Πενς με τον Τούρκο Πρόεδρο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν. Σύμφωνα με την κοινή ανακοίνωση βασικός όρος είναι να φύγουν οι Κούρδοι από την περιοχή. Αλλά κανείς στα αλήθεια δεν ξέρει τι μέλλει γενέσθαι γιατί άλλα λέει η συμφωνία κι άλλα η Τουρκία…
Άλλωστε σποραδικές συγκρούσεις σημειώνονται σήμερα το πρωί στη Ρας αλ Άιν, μία ημέρα μετά την ανακοίνωση της αναστολής της τουρκικής επιχείρησης στη βορειοανατολική Συρία, ανακοίνωσε το Συριακό Παρατηρητήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων. Δημοσιογράφος του Reuters που βρίσκεται στην τουρκική πόλη Τσεϊλάνπινάρ, απέναντι από τη Ρας αλ Άιν, δήλωσε ότι άκουσε τον ήχο πυροβόλων και βομβαρδισμών από το σημείο όπου βρίσκεται η συριακή πόλη.
Οι Συριακές Δημοκρατικές Δυνάμεις (SDF) γνωστοποίησαν αργά το βράδυ της Πέμπτης ότι η κατάπαυση του πυρός που συμφωνήθηκε ανάμεσα στις ΗΠΑ και την Τουρκία τέθηκε σε εφαρμογή στη βορειοανατολική Συρία. Οι SDF αποδέχονται τη συμφωνία, αλλά όχι την παραμονή των τουρκικών στρατευμάτων στην περιοχή. Ο Μαλούμ Αμπντί, διοικητής των Δημοκρατικών Δυνάμεων της Συρίας (SDF) δήλωσε στα κουρδικά μέσα ενημέρωσης ότι οι δυνάμεις του θα συμμορφωθούν με τη συμφωνία κατάπαυσης του πυρός της Άγκυρας. «Θα κάνουμε ό, τι μπορούμε για την επιτυχία της συμφωνίας κατάπαυσης του πυρός», συμπλήρωσε χαρακτηρίζοντάς την εκεχειρία ως προσωρινή συμφωνία.
Ο γενικός γραμματέας των Ηνωμένων Εθνών, Αντόνιο Γκουτέρες, εξέφρασε την ικανοποίησή του για τις προσπάθειες να τερματιστούν οι εχθροπραξίες στη βορειοανατολική Συρία και να προστατευθούν οι πολίτες. Ενδεικτικό είναι ότι σε μια σύντομη δήλωση, ο ΟΗΕ δήλωσε ότι «ο γενικός γραμματέας αναγνωρίζει ότι υπάρχει ακόμα πολύς δρόμος για μια αποτελεσματική λύση στην κρίση στη Συρία».
Τα 13 σημεία της συμφωνίας ΗΠΑ – Τουρκίας για το Κουρδικό
Στο κοινό ανακοινωθέν που εξέδωσαν ΗΠΑ και Τουρκία μετά τη χθεσινή συνάντηση Πενς – Ερντογάν, και το οποίο εξασφάλισε το αραβικό δίκτυο Al Jazeera, σημειώνονται 13 σημεία. Αυτά είναι τα εξής:
- Τουρκία και ΗΠΑ επαναβεβαιώνουν τις σχέσεις τους ως σύμμαχοι στο ΝΑΤΟ. Οι ΗΠΑ αντιλαμβάνονται τις νόμιμες ανησυχίες της Τουρκίας για την ασφάλεια στα νότια σύνορά της.
- Τουρκία και ΗΠΑ συμφωνούν πως οι συνθήκες, ιδιαίτερα στη βορειοανατολική Συρία, απαιτούν στενότερη συνεργασία στη βάση των αμοιβαίων συμφερόντων.
- Τουρκία και ΗΠΑ εμμένουν στις δεσμεύσεις τους για την προστασία των εδαφών και των πληθυσμών του ΝΑΤΟ ενάντια σε κάθε απειλή, με κοινό αίσθημα «Ένας για όλους και όλοι για έναν».
- Οι δύο χώρες επαναλαμβάνουν τη δέσμευσή τους για σεβασμό στην ανθρώπινη ζωή, στα ανθρώπινα δικαιώματα και στην προστασία των θρησκευτικών και εθνικών κοινοτήτων.
- Τουρκία και ΗΠΑ δεσμεύονται στην μάχη εναντίον του Ισλαμικού Κράτους στη βορειοανατολική Συρία. Αυτό περιλαμβάνει τη συνεργασία αναφορικά με τις εγκαταστάσεις κράτησης των τζιχαντιστών αλλά και των προσφύγων από τις περιοχές που τελούσαν υπό τον έλεγχο του Ισλαμικού Κράτους.
- Τουρκία και ΗΠΑ συμφωνούν πως οι αντιτρομοκρατικές επιχειρήσεις πρέπει να στοχεύουν αποκλειστικά τρομοκράτες και τα κρησφύγετά τους, αλλά και καταφύγια, οχήματα, όπλα και εξοπλισμό που οι τρομοκράτες χρησιμοποιούν.
- Η τουρκική πλευρά εξέφρασε τη δέσμευσή της να διασφαλίσει την ασφάλεια και την ευημερία των κατοίκων όλων των πληθυσμιακών κέντρων που βρίσκονται στην Ασφαλή Ζώνη, η οποία ελέγχεται από τις τουρκικές δυνάμεις. Η Τουρκία επανέλαβε τη δέσμευσή της να λάβει κάθε απαραίτητο μέτρο ώστε να μην υποστούν πλήγματα άμαχοι και οι εγκαταστάσεις τους.
- Και οι δύο χώρες επαναλαμβάνουν τη δέσμευσή τους για πολιτική ενότητα και εδαφική ακεραιότητα της Συρίας και για την πολιτική διαδικασία υπό την ηγεσία του ΟΗΕ, η οποία αποσκοπεί στον τερματισμό της συριακής σύγκρουσης, σύμφωνα με την απόφαση 2254 του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών.
- Οι δύο πλευρές συμφώνησαν για τη σημασία και τη λειτουργικότητα της δημιουργίας Ασφαλούς Ζώνης με στόχο την αντιμετώπιση των ανησυχιών της Τουρκίας για την εθνική της ασφάλεια, τη συλλογή των βαρέων όπλων των YPG και τη διάλυση των οχυρωματικών έργων και των πολεμικών θέσεών τους.
- Η Ασφαλής Ζώνη αρχικά θα ενισχυθεί από τις τουρκικές Ένοπλες Δυνάμεις και οι δύο πλευρές θα συνεργαστούν σε όλες τις πτυχές της εφαρμογής της.
- Η Τουρκία θα παύσει την επιχείρηση «Πηγή Ειρήνης» με στόχο να επιτραπεί η απόσυρση των YPG από την Ασφαλή Ζώνη μέσα σε 120 ώρες. Η επιχείρηση θα σταματήσει μέχρι την ολοκλήρωση της υποχώρησης.
- Μόλις η επιχείρηση «Πηγή Ειρήνης» σταματήσει, οι ΗΠΑ συμφωνούν να μην προχωρήσουν στην περαιτέρω επιβολή κυρώσεων με βάση το Εκτελεστικό Διάταγμα της 14ης Οκτωβρίου 2019 και θα εργαστούν μαζί με το Κογκρέσο ώστε να υπογραμμιστεί η πρόοδος που έχει σημειωθεί στις ειρηνευτικές διαδικασίας στη Συρία, σε συνέχεια της Απόφασης 2254 του ΟΗΕ. Όταν σταματήσει η τουρκική στρατιωτική επιχείρηση, όπως αναφέρεται στην παράγραφο 11, οι κυρώσεις που είναι σε ισχύ, σύμφωνα το προαναφερθέν Εκτελεστικό Διάταγμα, θα αρθούν.
- Οι δύο πλευρές δεσμεύονται να συνεργαστούν για την επίτευξη όλων των στόχων που περιλαμβάνονται στην παρούσα δήλωση.
Άλλα λένε οι ΗΠΑ κι άλλα η Τουρκία
Ο Αμερικανός πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ, πριν καν προβεί ο Πενς στις σχετικές ανακοινώσεις έκανε λόγο για «σπουδαία νέα που προκύπτουν από την Τουρκία» και μάλιστα ευχαρίστησε τον Τούρκο Πρόεδρο. «Εξαιρετικά νέα από την Τουρκία. Ευχαριστώ στον Ερντογάν. Εκατομμύρια ζωές θα σωθούν», έγραψε ο Τραμπ στο Twitter, σχολιάζοντας το αποτέλεσμα της συνάντησης Πενς – Ερντογάν. Μετά τις ανακοινώσεις του Πενς, ο Αμερικανός πρόεδρος επανήλθε με νέα ανάρτηση στο Twitter, στην οποία αναφέρει: «Αυτή η συμφωνία δεν θα μπορούσε με τίποτε να γίνει πριν από τρεις ημέρες. Χρειάστηκε “σκληρή” αγάπη για να επιτευχθεί. Σπουδαία συμφωνία για όλους. Είμαι περήφανος για όλους».
Κι ενώ η διεθνής κοινότητα πήρε μια ανάσα ανακούφισης, ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών Μεβλούτ Τσαβούσογλου ξαναχτύπησε δηλώνοντας ότι «η Τουρκία θα παύσει τις στρατιωτικές της επιχειρήσεις στη βόρεια Συρία, μόνο για να αποχωρήσουν οι τρομοκράτες από τη ζώνη ασφαλείας στη βορειοανατολική Συρία» και διευκρινίζοντας πως η συμφωνία που ανακοινώθηκε μεταξύ Ουάσιγκτον και Άγκυρας «δεν είναι μια εκεχειρία καθώς εκεχειρίες γίνονται μόνο μεταξύ δύο νόμιμων πλευρών».
Σε αντίθεση με τις ανακοινώσεις του Αμερικανού αντιπροέδρου Μάικ Πενς, ο Τούρκος ΥΠΕΞ ανέφερε πως η Άγκυρα δεν έδωσε καμία εγγύηση στις ΗΠΑ αναφορικά με τη συριακή πόλη Κομπάνι. Από την πλευρά του, ο Αμερικανός αντιπρόεδρος Μάικ Πενς έχει δηλώσει προχθές ότι ο πρόεδρος Ερντογάν έχει υποσχεθεί τηλεφωνικά στον πρόεδρο Τραμπ ότι η Τουρκία δεν θα επιτεθεί στο Κομπάνι. «Η δήλωση του προέδρου Τραμπ για το Κομπάνι ήταν ‘Μην βομβαρδίσετε εκεί”», είπε ο ίδιος ο Ερντογάν σε δημοσιογράφους μάλιστα.
Πρόσθεσε επίσης πως υπήρξε συμφωνία με τις ΗΠΑ για τη συλλογή βαρέου οπλισμού από τη συροκουρδική πολιτοφυλακή YPG και την καταστροφή των θέσεων των κουρδικών δυνάμεων, συμπληρώνοντας πως οι τουρκικές δυνάμεις να ελέγχουν τη ζώνη ασφαλείας στη Συρία. Κατέληξε πως η επίσκεψη του Τούρκου προέδρου Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν στην Ουάσιγκτον τον επόμενο μήνα εξακολουθεί να βρίσκεται στο τραπέζι, ενώ υποστήριξε ότι η Τουρκία «πήρε ακριβώς αυτό που ήθελε από τη συνάντηση».
Η στάση της Τουρκίας στη Σύνοδο Κορυφής της ΕΕ
Με τούτα και με εκείνα πάντως η Τουρκία είχε την τιμητική της σήμερα στη Σύνοδο Κορυφής των Ευρωπαίων ηγετών, όχι για έναν αλλά για τρεις λόγους. Οι Ευρωπαίοι ηγέτες συζήτησαν αναφορικά με τις παράνομες εξορύξεις στην κυπριακή ΑΟΖ, για τη στρατιωτική επέμβαση εναντίον των Κούρδων στη βορειοανατολική Συρία αλλά και για το προσφυγικό.
Όσον αφορά την κυπριακή ΑΟΖ η Ευρώπη επικυρώσε τις αποφάσεις των υπουργών της Ε.Ε., αφενός για λήψη περιοριστικών μέτρων κατά ατόμων και εταιριών που εμπλέκονται στις εξορύξεις, εκφράζοντας και την αλληλεγγύη της στην Κύπρο. Επίσης καταδίκασε την «Πηγή Ειρήνης» ενώ σχολιάζοντας την απόφαση για «εκεχειρία» ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Ντόναλντ Τουσκ υπογράμμισε πως «στην πραγματικότητα η απόφαση δεν αφορούσε εκεχειρία, αλλά απαίτηση συνθηκολόγησης». Όσον αφορά το προσφυγικό, δεν υπήρξε κάποια ιδιαίτερη απόφαση με την ΕΕ να αναφέρει πως «εξακολουθεί να συμμετέχει στις προσπάθειες για την αποτελεσματική αντιμετώπιση της σοβαρής ανθρωπιστικής και προσφυγικής κρίσης υπό το πρίσμα των εξελισσόμενων αναγκών, μεταξύ άλλων υποστηρίζοντας εκείνα τα κράτη μέλη που αντιμετωπίζουν τις σοβαρότερες προκλήσεις όσον αφορά τα μεταναστευτικά ρεύματα στην Ανατολική Μεσόγειο».