Οι Ηνωμένες Πολιτείες φαίνεται να είναι έτοιμες για πόλεμο με τη Βενεζουέλα, μια προοπτική που ο Πρόεδρος της Βενεζουέλας, Νικολάς Μαδούρο, απέδωσε αυτό το Σαββατοκύριακο στην επιθυμία της Αμερικής να ελέγξει τα τεράστια πετρελαϊκά αποθέματα της χώρας.
Το αμερικανικό υπουργείο Εξωτερικών αρνήθηκε ότι το πετρέλαιο είναι πίσω από την αποστολή άνω των 12 αμερικανικών πολεμικών πλοίων και 15.000 στρατιωτών στην περιοχή. Αρνείται επίσης ότι το πετρέλαιο βρίσκεται πίσω από τις προειδοποιήσεις του Προέδρου Ντόναλντ Τραμπ ότι θα γίνουν επίγειες επιθέσεις και ότι τα αεροσκάφη πρέπει να αποφεύγουν τον εναέριο χώρο της Βενεζουέλας. Η κυβέρνηση Τραμπ δηλώνει ότι οι στρατιωτικές απειλές της και οι επιχειρήσεις γίνονται για να σταματήσουν τη ροή των μεταναστών χωρίς χαρτιά και των ναρκωτικών από τη Βενεζουέλα.
Όποια και αν είναι η λογική πίσω από την ταχέως επιδεινούμενη κατάσταση στην Καραϊβική, εάν επέλθει αλλαγή καθεστώτος στη Βενεζουέλα, τα μεγαλύτερα αποδεδειγμένα αποθέματα πετρελαίου στον πλανήτη θα διαδραματίσουν κεντρικό ρόλο στο μέλλον της χώρας, σημειώνει το CNN.
Το σενάριο της «εσωτερικής κατανάλωσης»
Διαφορετική είναι η άποψη του Έντουαρντ Λους, στους Financial Times. Η φαινομενικά τυχαία εμμονή του Τραμπ με τη χώρα αποτελεί απόσταγμα της εξωτερικής πολιτικής του. Την στοχεύει για εσωτερικούς λόγους των ΗΠΑ, χτίζοντας το αφήγημά του μέσω των social media και επιδεικνύοντας περιφρόνηση προς τον νόμο και την ηθική. Δεδομένου ότι η Βενεζουέλα βρίσκεται στην «πίσω αυλή» της Αμερικής, η αλλαγή καθεστώτος θα είχε λίγους κινδύνους κλιμάκωσης σε παγκόσμιο επίπεδο, σημειώνει ο Λους στους F.T.
Το ερώτημα είναι αν μπορεί να πετύχει την αλλαγή καθεστώτος χωρίς να βάλει αμερικανικές μπότες στο έδαφος. Οι περίπου 15.000 Αμερικανοί στρατιώτες που ο Τραμπ έχει τοποθετήσει σε απόσταση βολής από τη Βενεζουέλα αποτελούν μέτρο της αμφιταλάντευσής του. Μπορεί να έχει στείλει πολύ μεγάλη δύναμη για πόλεμο με λαθρεμπόρους ναρκωτικών, αλλά είναι πολύ μικρή για εισβολή από ξηράς. Αυτό αφήνει τον Τραμπ σε μια νεκρή ζώνη μεταξύ υπερβολής και ανεπαρκούς προετοιμασίας.
Η ελπίδα του, επομένως, φαίνεται να είναι η απομάκρυνση του Προέδρου της Βενεζουέλας, Νικολάς Μαδούρο, μέσω εκφοβισμού. Στην εξωτερική του μορφή, μια αλλαγή καθεστώτος από τον Τραμπ δεν θα αποκλίνει από την παράδοση των ΗΠΑ.
Η παράδοση στα πραξικοπήματα
Αν και οι εκτιμήσεις είναι αμφιλεγόμενες, η Αμερική έχει πιθανότατα ανατρέψει περισσότερα ξένα καθεστώτα από οποιαδήποτε άλλη δύναμη στην ιστορία. Τα περισσότερα από αυτά βρίσκονται στο δυτικό ημισφαίριο, κυρίως στην Κεντρική Αμερική. Η Ουάσιγκτον παραδοσιακά το επιτυγχάνει οργανώνοντας πραξικοπήματα. Πλήρους κλίμακας εισβολή από ξηράς είναι σπάνια.
Το φιάσκο του Κόλπου των Χοίρων το 1961 στην Κούβα έδειξε τους κινδύνους του να υπολογίζεις στη ντόπια υποστήριξη. Η εισβολή στον Παναμά το 1989–90 για την ανατροπή του βαρόνου ναρκωτικών Μανουέλ Νοριέγα εκτελέστηκε γρήγορα. Ωστόσο, ο Παναμάς είναι μικρός και τα αμερικανικά στρατεύματα ήταν ήδη εκεί. Με 30 εκατομμύρια πληθυσμό και μια τεράστια ζούγκλα, η Βενεζουέλα θα ήταν πολύ πιο δύσκολη υπόθεση.
Ωστόσο, ο Τραμπ κλείνει τις εξόδους του. Αν με κάποιον τρόπο πείσει τον Μαδούρο να φύγει — ένα μεγάλο χρηματικό ποσό, άνετη εξορία και νομική ασυλία για τον ίδιο και τους συνεργάτες του ίσως να δούλευαν — η Βενεζουέλα θα μπορούσε να γίνει μια επιτυχία του Τραμπ. Αυτό είναι απίθανο, αλλά όχι αδύνατο.
Οι κίνδυνοι επικής γκάφας
Αν, όμως, ο ισχυρός άνδρας της Βενεζουέλας επιμείνει, ο Τραμπ θα δυσκολευτεί πολύ να κάνει πίσω. Το ένστικτό του για φθηνές στρατιωτικές επιχειρήσεις είναι ολοφάνερο. Οι κίνδυνοι μιας επικής γκάφας αυξάνονται, σχολιάζει ο Λους στους FT.
Ο «αναβαπτισμένος» υπουργός πολέμου, Πιτ Χέγκσεθ, εστιάζει στην υποτιθέμενη εντολή του να «σκοτώνουν τους πάντες» στο πρώτο από τα χτυπήματα σε ύποπτα σκάφη διακίνησης ναρκωτικών της Βενεζουέλας. Πάντως σχεδόν κανένας Αμερικανός στρατιώτης — πόσο μάλλον πολιτικός ηγέτης — δεν έχει ποτέ διωχθεί για εγκλήματα πολέμου. Ακόμη και ο αξιωματικός που ηγήθηκε της σφαγής εκατοντάδων αμάχων στο Μι Λάι το 1968 τη γλίτωσε με μόλις τρία χρόνια κατ’ οίκον περιορισμό.
Η εκστρατεία του Χέγκσεθ να εξαϋλώνει μικρά σκάφη χωρίς να παρέχει σαφείς αποδείξεις ότι οι επιβαίνοντες είναι «ναρκο-τρομοκράτες» — πόσο μάλλον νόμιμοι μαχητές — είναι σύμφωνα με πολλούς παράνομη. Αλλά σχεδόν σίγουρα θα τη γλιτώσει.
Ακόμη πιο σοβαρή είναι η διαβρωτική του επίδραση στον επαγγελματισμό των αμερικανικών ενόπλων δυνάμεων. Ο Χέγκσεθ έχτισε την καριέρα του και προσέλκυσε την προσοχή του Τραμπ διαμαρτυρόμενος για τα «woke» όρια στους κανόνες εμπλοκής. Έφτασε ακόμη και να δώσει διάλεξη στους 800 κορυφαίους στρατιωτικούς ηγέτες της Αμερικής για το πώς να είναι πιο «αρρενωποί».
Το Πεντάγωνο είναι πιστό
Αφού αντικατέστησαν δύο αρχηγούς όπλων και τον πρόεδρο και αντιπρόεδρο του μικτού επιτελείου, ο Τραμπ και ο Χέγκσεθ έχουν εξασφαλίσει την πίστη στην κορυφή του Πενταγώνου. Όσοι εκφράζουν αμφιβολίες παραμερίζονται ή παραιτούνται. Οι νομικοί σύμβουλοι έχουν εκκαθαριστεί.
Η περιφρόνηση που δείχνουν για την επίπονα καλλιεργημένη ποικιλομορφία του αμερικανικού στρατού έχει κλονίσει ακόμη περισσότερο το ηθικό. Ένα esprit de corps που χρειάστηκε δεκαετίες για να οικοδομηθεί καταστρέφεται σε σύντομο χρονικό διάστημα. Η αποπομπή του Χέγκσεθ δεν θα το αναιρούσε.
Η ζημιά στην αποτελεσματικότητα των αμερικανικών ενόπλων δυνάμεων είναι πραγματική. Υπάρχει επίσης άμεσος κίνδυνος. Η Αμερική καθοδηγείται από έναν πρόεδρο και από έναν διορισμένο πολιτικό που χαίρουν ελάχιστου σεβασμού μεταξύ των ανώτερων αξιωματικών.
Το μήνυμα προς τους Αμερικανούς στρατηγούς είναι ότι ο νόμος είναι για τους αδύναμους. Ο Ντουάιτ Αϊζενχάουερ, ο στρατηγός που έγινε πρόεδρος, είχε πει ότι «τα σχέδια είναι άχρηστα, αλλά ο σχεδιασμός είναι το παν». Αν ο Τραμπ επιχειρήσει αλλαγή καθεστώτος στη Βενεζουέλα, θα το κάνει με βάση τον σχεδιασμό του Χέγκσεθ. Οι αναρτήσεις του στα social media θα είναι αναμφίβολα καυστικές.