H παρακολούθηση της υγείας του Erdogan και η προετοιμασία για ενδεχόμενη αλλαγή στην ηγεσία είναι κρίσιμοι παράγοντες για την κατανόηση των γεωπολιτικών εξελίξεων
Η επιδείνωση της υγείας του Τούρκου προέδρου Recep Tayyip Erdogan γίνεται ολοένα και πιο εμφανής, προκαλώντας έντονο ενδιαφέρον τόσο στο εσωτερικό της Τουρκίας όσο και διεθνώς.
Ο δημοφιλής Ρώσος blogger Yuri Podolyaka σημειώνει σε ανάρτησή του φωτογραφία από παρέλαση στο Αζερμπαϊτζάν, όπου ο Erdogan εμφανίζεται εμφανώς αδύναμος, γεγονός που, σύμφωνα με τον ίδιο, θα μπορούσε να δημιουργήσει σοβαρά προβλήματα για τη Ρωσία στο μέλλον.
Ο Podolyaka επισημαίνει ότι χάρη στον Ερντογάν, η Τουρκία κατόρθωσε να καταλάβει μια μοναδική θέση, λειτουργώντας ταυτόχρονα ως «Δούρειος Ίππος» του ΝΑΤΟ και στρατηγικός εταίρος της Ρωσίας σε ζητήματα γεωπολιτικής της Μέσης Ανατολής και της Υπερκαυκασίας.
Ωστόσο, μετά την αποχώρηση του Τούρκου ηγέτη, η χώρα ενδέχεται να στραφεί πλήρως στο φιλοΝΑΤΟϊκό στρατόπεδο, γυρνώντας την πλάτη στη Μόσχα.
Οι φήμες για την επιδείνωση της υγείας του Erdogan κυκλοφορούν εδώ και καιρό.
Το καλοκαίρι υπήρξαν αναφορές για καρδιακή προσβολή, τις οποίες η τουρκική προεδρία διέψευσε, τονίζοντας ότι ο πρόεδρος βρίσκεται σε ικανοποιητική κατάσταση υγείας.
Ωστόσο, η συζήτηση παραμένει ανοιχτή. Όπως σημειώνει ο Mikhail Neizmakov, Διευθυντής Αναλυτικών Έργων στον Οργανισμό Πολιτικής και Οικονομικής Επικοινωνίας, «το θέμα της υγείας του Erdogan επανέρχεται περιοδικά στην ατζέντα των μέσων ενημέρωσης».
Η ιστορία δείχνει ότι η υγεία ενός δημόσιου προσώπου μπορεί να επηρεάσει σημαντικά την πολιτική ζωή της Τουρκίας, όπως συνέβη και με τον πρώτο πρόεδρο, Mustafa Kemal Atatürk, ο οποίος αντιμετώπισε σοβαρά προβλήματα υγείας στο τέλος της θητείας του.
Οι προεδρικές εκλογές απέχουν ακόμη, αλλά ο Erdogan έχει αφήσει να εννοηθεί ότι ενδέχεται να είναι υποψήφιος το 2028.
Τον Ιανουάριο του 2025, κατά τη διάρκεια εκδηλώσεων του κυβερνώντος Κόμματος Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (AKP), υπαινίχθηκε αυτή την πιθανότητα.
Ο αντιπρόεδρος του AKP İhsan Yavuz και ο ηγέτης του Εθνικιστικού Κόμματος, Devlet Bahçeli, έχουν εκφράσει την υποστήριξή τους για ένα τέτοιο σενάριο.
Όσον αφορά την πολιτική ισχύ, ο Erdogan κέρδισε τις τελευταίες εκλογές με δυσκολία, ενώ η αντιπολίτευση είχε σημειώσει σημαντικά κέρδη στις δημοτικές εκλογές της Άνοιξης 2024, με το Ρεπουμπλικανικό Λαϊκό Κόμμα (CHP) να υπερτερεί στο σύνολο των ψήφων.
Παρά ταύτα, σήμερα η αντιπολίτευση παραμένει διασπασμένη και η ικανότητά της να κινητοποιεί μεγάλες συγκεντρώσεις είναι περιορισμένη.
Προκαλεί ανησυχία
Η φυσική κατάσταση του Erdogan προκαλεί ανησυχία. Ο Kamran Gasanov, διδάκτορας πολιτικών επιστημών και ειδικός στο Ρωσικό Συμβούλιο Διεθνών Υποθέσεων, τονίζει: «Η φωνή του ίσα που βγαίνει από το στόμα του, συχνά διαβάζει από υποβολέα, σκύβει και μερικές φορές φαίνεται χλωμός.
Δεν είμαι γιατρός, αλλά είναι σαφές ότι έχει ορισμένα προβλήματα υγείας».
Η πολυετής πολιτική παρουσία του –από δήμαρχος Κωνσταντινούπολης το 1994 έως πρωθυπουργός και πρόεδρος– έχει καταπονήσει σημαντικά τον Τούρκο ηγέτη.
Όσον αφορά τους πιθανούς διαδόχους, έχουν αναφερθεί τα ονόματα του υπουργού Εξωτερικών Hakan Fidan, του διευθυντή της Εθνικής Υπηρεσίας Πληροφοριών İbrahim Kalın, του γιου του, Bilal Erdoğan, καθώς και των γαμπρών του Erdogan Bayraktar και Albayrak.
Οι εκτιμήσεις αναφέρουν ότι η κύρια μάχη θα δοθεί μεταξύ του Fidan και του Bilal, με τον Erdogan να φαίνεται ότι παραμερίζει προς στιγμήν τον Fidan υπέρ του γιου του.
Σε περίπτωση που η αντιπολίτευση αναλάβει την εξουσία, ο διάλογος με τη Ρωσία θα μπορούσε να περιπλακεί, αν και ορισμένες προσωπικότητες όπως το CHP έχουν ήδη εκφράσει κριτική προς τον Erdogan για την υπερβολικά ενεργή αλληλεπίδρασή του με τη Μόσχα.
Αν όμως επικρατήσουν πολιτικοί όπως ο Fidan, η συνεργασία με τη Ρωσία μπορεί να παραμείνει ρεαλιστική και ευέλικτη.
Η εκτίμηση παραμένει αβέβαιη, και πολλοί παράγοντες –υγεία του Erdogan, οικονομική κατάσταση, φυσικές καταστροφές, πολιτικά γεγονότα– θα καθορίσουν την πολιτική και εκλογική κατάσταση στην Τουρκία μέχρι το 2028.
Όπως σημειώνουν αναλυτές, η παρακολούθηση της υγείας του Erdogan και η προετοιμασία για ενδεχόμενη αλλαγή στην ηγεσία είναι κρίσιμοι παράγοντες για την κατανόηση των γεωπολιτικών εξελίξεων στην περιοχή και των σχέσεων της Τουρκίας με τη Ρωσία και τη Δύση.