Ο αφοπλισμός της Χαμάς και η αποστρατιωτικοποίηση της Γάζας — βασικές προϋποθέσεις για την πλήρη αποχώρηση του Ισραήλ από την περιοχή, βάσει του σχεδίου ειρήνης που υπογράφηκε- είναι η δεύτερη φάση των διαπραγματεύσεων και μπορεί να αποδειχθεί πολύ πιο δύσκολη υπόθεση, σχολιάζουν οι New York Times.
Έπειτα υπάρχουν και τα υπόλοιπα ζητήματα στο 20-σημείων σχέδιο του Τραμπ. Μεταξύ άλλων, προβλέπει μια διεθνή δύναμη για τη διατήρηση της ασφάλειας στην περιοχή, μια φιλόδοξη προσπάθεια ανασυγκρότησης της οικονομίας και των υποδομών της Γάζας, καθώς και τη σύσταση μιας προσωρινής παλαιστινιακής διοικούσας επιτροπής, της οποίας το έργο θα εποπτευόταν από διεθνές συμβούλιο.
Στις συνομιλίες πριν από την υπογραφή της συμφωνίας οι διατάξεις σχετικά με το ποιος θα διοικούσε τον θύλακα «την επόμενη μέρα» μετά τον πόλεμο αποδείχθηκαν από τα πιο περίπλοκα και ακανθώδη ζητήματα — σε τέτοιο βαθμό ώστε τελικά αποσυνδέθηκαν από τις συνομιλίες για την εκεχειρία και μετατέθηκαν στην δεύτερη φάση διαπραγματεύσεων.
Η παλαιστινιακή ανάλυση
Ο Τραμπ και τη Δευτέρα και την Τρίτη επέμεινε ότι «Η Φάση 2 ξεκίνησε». Ωστόσο παραμένει ασαφές πότε θα αρχίσουν επίσημα οι συνομιλίες της Φάσης 2 και πού θα πραγματοποιηθούν. Αναλυτές, Ισραηλινοί Παλαιστίνιοι, είπαν ότι είναι ευκολότερο να φανταστεί κανείς το σχέδιο να εκτροχιάζεται, παρά να υλοποιείται πλήρως.
«Το βασικό ζήτημα δεν έχει λυθεί: τα όπλα της Χαμάς», δήλωσε ο Άκραμ Ατάλα, Παλαιστίνιος αρθρογράφος με έδρα το Λονδίνο, καταγόμενος από την Τζαμπαλίγια, στη βόρεια Λωρίδα της Γάζας.
«Οι Ισραηλινοί απαιτούν τον αφοπλισμό της Χαμάς, κάτι που δεν είναι μια απλή διοικητική πράξη. Η Χαμάς ιδρύθηκε στη βάση της ένοπλης δράσης.» Η Χαμάς, πρόσθεσε, ουσιαστικά καλείται να «αποκηρύξει την ίδια της την ιδεολογία», δήλωσε. Όπως είπε, με τη διακοπή του πολέμου η τρέχουσα ατμόσφαιρα είναι πιο αισιόδοξη, αλλά παραμένει αβέβαιο πόσο θα διαρκέσει. «Αυτή τη στιγμή νιώθουμε καλά», είπε, «αλλά βλέπω σκοτεινά σύννεφα στον ορίζοντα και δεν ξέρω τι κουβαλούν.»
Η ισραηλινή ανάλυση
Ισραηλινοί αναλυτές και αξιωματούχοι προέβλεψαν ότι η Φάση 2 των συνομιλιών πιθανότατα θα κολλήσει. Φαντάζονται ότι το υπάρχον καθεστώς θα παραταθεί τόσο πολύ ώστε να εδραιωθεί, με τη Χαμάς να παραμένει οπλισμένη και τον ισραηλινό στρατό να αρνείται να αποσυρθεί πλήρως από τη Γάζα.
Σε αυτό το σενάριο, βλέπουν επίσης το Ισραήλ να αντιμετωπίζει τη Χαμάς όπως αντιμετωπίζει σήμερα τη Χεζμπολάχ στον Λίβανο: πραγματοποιώντας περιστασιακά πλήγματα σε μαχητές ή αποθήκες όπλων από απόσταση.
Παρά τις επανειλημμένες, κατηγορηματικές δηλώσεις του κ. Τραμπ ότι ο πόλεμος έχει τελειώσει, η παραβίαση των όρων από οποιαδήποτε πλευρά θα μπορούσε να οδηγήσει σε αναζωπύρωση των εχθροπραξιών, σύμφωνα με αναλυτές.
«Αν υπάρξει τώρα τρομοκρατική επίθεση εναντίον μιας από τις θέσεις μας, ο μη γένοιτο, και έχουμε απώλειες, σε ένα λεπτό όλα τελείωσαν», είπε ο Ζοχάρ Πάλτι, πρώην ανώτερος αξιωματούχος της Μοσάντ και του Υπουργείου Άμυνας.
Ο Νιμρόντ Νοβίκ, πρώην Ισραηλινός απεσταλμένος και διακεκριμένος συνεργάτης του Israel Policy Forum, προειδοποίησε για την επιρροή της εσωτερικής πολιτικής. «Αν αποδειχθεί σε τέσσερις ή πέντε εβδομάδες ότι η γενική αίσθηση στη χώρα είναι πως αυτός ο πόλεμος ήταν απλώς ένας ακόμα γύρος, και η Χαμάς επιστρέφει, μπορώ να δω τον Νετανιάχου να προσπαθεί να το “διορθώσει”», είπε, υπονοώντας το ενδεχόμενο επανέναρξης των εχθροπραξιών. «Το μόνο που χρειάζεται είναι μια πρόκληση από τη Χαμάς και μια δυσανάλογη ισραηλινή αντίδραση, και ο φαύλος κύκλος ξεκινά.»
Να την πείσουν οι μεσολαβητές
Σύμφωνα με τον κ. Νοβίκ, είναι καθήκον του Κατάρ, της Τουρκίας και της Αιγύπτου — των τριών μουσουλμανικών χωρών που διαδραμάτισαν καθοριστικό ρόλο στη μεσολάβηση για την εκεχειρία — «να πιέσουν τη Χαμάς να μην προκαλέσει».
Για την κυβέρνηση του Ισραήλ, η ευθύνη βαραίνει αποκλειστικά τη Χαμάς. Πολλοί αξιωματούχοι περιέγραψαν τη μέχρι τώρα συμφωνία εκεχειρίας ως μια απλή ανταλλαγή, κατά την οποία το Ισραήλ έδωσε περίπου τη μισή Γάζα με αντάλλαγμα τους ομήρους του. Για να αποχωρήσει από το υπόλοιπο έδαφος, είπαν, η Χαμάς θα πρέπει να παραδώσει τα όπλα της και να επιτρέψει σε έναν άλλον φορέα να αναλάβει τη διοίκηση του θύλακα.
«Τα πράγματα είναι πολύ απλά», είπε ο Μποάζ Μπισμούθ, σύμμαχος του Νετανιάχου και πρόεδρος της κοινοβουλευτικής επιτροπής εξωτερικών υποθέσεων και άμυνας. «Αν δεν θέλεις το Ισραήλ να είναι εκεί, ξέρεις ακριβώς τι πρέπει να κάνεις. Είναι εύκολο.»
Άλλο να το λες κι άλλο να το κάνεις
Ειδικοί που βρίσκονται κοντά στη Χαμάς είπαν ότι η οργάνωση είναι πρόθυμη να κάνει ορισμένες παραχωρήσεις για να καταστεί δυνατή η ανοικοδόμηση της Γάζας, αλλά εξακολουθεί να θέλει να διατηρήσει κάποια επιρροή στο μέλλον της περιοχής.
«Η Χαμάς είναι διατεθειμένη να προσφέρει κάποιες υποχωρήσεις για την ανασυγκρότηση της Γάζας, αλλά δεν πρόκειται να εξαφανιστεί», είπε ο Ιμπραχίμ αλ-Μαντούν, Παλαιστίνιος αναλυτής κοντά στη Χαμάς. «Επικεντρώνεται στην ηρεμία. Θέλει να αποτελέσει μέρος της λύσης και δεν θα σταθεί εμπόδιο στη σταθερότητα».
Ο Πάλτι εξέφρασε σκεπτικισμό σχετικά με την πρόβλεψη του σχεδίου Τραμπ που αποκλείει τη Χαμάς από οποιονδήποτε στρατιωτικό ή πολιτικό ρόλο στη διακυβέρνηση της Γάζας. «Ποιος θα το κάνει αυτό;» είπε. «Αν κάποιος νομίζει ότι με ένα μαγικό ραβδί μπορείς να πετύχεις αυτή την “επανάσταση” μέσα σε ώρες ή μέρες, να το ξεχάσει. Δεν πρόκειται να συμβεί. Όχι επειδή είμαι απαισιόδοξος, αλλά επειδή είμαι ρεαλιστής.»
Η ανάπτυξη μιας διεθνούς δύναμης σταθεροποίησης, όπως προβλέπει το σχέδιο, θα μπορούσε να οδηγήσει σε περαιτέρω αποχώρηση του ισραηλινού στρατού. Ωστόσο, παραμένει σε μεγάλο βαθμό άγνωστο ποιες χώρες θα συμμετάσχουν στη δύναμη, πώς θα χρηματοδοτηθεί και θα εκπαιδευτεί και πότε θα αναπτυχθεί.
Το αισιόδοξο σενάριο
Η Παλαιστινιακή Αρχή, η οποία στο παρελθόν κυβερνούσε τη Γάζα και εξακολουθεί να διατηρεί υπαλλήλους επί τόπου, φαίνεται να έχει αποκλειστεί σε μεγάλο βαθμό από την πρωτοβουλία του Προέδρου Τραμπ, εκτός αν ολοκληρώσει κάποιες αδιευκρίνιστες μεταρρυθμίσεις.
Όλα αυτά, ωστόσο, δεν σημαίνουν ότι η Φάση 2 είναι καταδικασμένη εξ αρχής. Ο κ. Μπισμούθ, ο βουλευτής από το κόμμα του κ. Νετανιάχου, δήλωσε ιδιαίτερα ενθαρρυμένος από τη συμμετοχή αραβικών χωρών στις ειρηνευτικές συνομιλίες και ακόμη περισσότερο από την απελευθέρωση των 20 Ισραηλινών που κρατούνταν στη Γάζα από τις επιθέσεις της 7ης Οκτωβρίου 2023.
«Πιστεύω πραγματικά ότι όσοι πρέπει να κάνουν τα συγκεκριμένα βήματα που αναμένονται από αυτούς, θα τα κάνουν», είπε. «Όταν έχεις αποτελέσματα όπως τα σημερινά, μπορείς να πιστέψεις στο αισιόδοξο σενάριο».