Σε ένα ιδιαιτέρως φορτισμένο γεωπολιτικό κλίμα, η προγραμματισμένη συνάντηση του Έλληνα Πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη με τον Πρόεδρο της Τουρκίας Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν στο περιθώριο της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ στη Νέα Υόρκη αναβλήθηκε αιφνιδίως το απόγευμα της Τρίτης 23 Σεπτεμβρίου, προκαλώντας αντιδράσεις.
Η τουρκική πλευρά, σύμφωνα με τις επίσημες ανακοινώσεις, επικαλέστηκε το επιβαρυμένο πρόγραμμα του Προέδρου Ερντογάν, λόγω της συμμετοχής του σε έκτακτη συνάντηση αραβικών και μουσουλμανικών κρατών που συγκάλεσε ο Αμερικανός Πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ.
Η εν λόγω διάσκεψη, που είχε ως στόχο την κατάθεση προτάσεων για την επόμενη ημέρα στη Γάζα, συνέπεσε χρονικά με τη συνάντηση Μητσοτάκη – Ερντογάν, η οποία είχε προγραμματιστεί να πραγματοποιηθεί στο «Σπίτι της Τουρκίας», απέναντι από την έδρα των Ηνωμένων Εθνών.
Προς το παρόν, τα επιτελεία των δύο ηγετών βρίσκονται σε επαφές για να βρεθεί νέα ημερομηνία και ώρα για τη συνάντηση, στο πλαίσιο της παραμονής τους στη Νέα Υόρκη για τη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ.
Την ίδια ώρα, ο Κυριάκος Μητσοτάκης συνεχίζει τις διμερείς επαφές του, συναντώντας μεταξύ άλλων τον Πρόεδρο της Κυπριακής Δημοκρατίας, Νίκο Χριστοδουλίδη, με επίκεντρο το έργο της ηλεκτρικής διασύνδεσης Ελλάδας – Κύπρου – Ισραήλ.
Από την πλευρά της η κυβέρνηση δείχνει να επιχειρεί ψύχραιμη διαχείριση, ενώ η αντιπολίτευση καταγγέλλει διεθνή περιθωριοποίηση
Το χρονικό της αναβολής και το διπλωματικό παρασκήνιο
Η ελληνική πλευρά είχε προχωρήσει από τη Δευτέρα στην ανακοίνωση της συνάντησης, με την τουρκική διπλωματία ωστόσο να κρατά χαμηλούς τόνους και να αποφεύγει επιβεβαιώσεις.
Η συνάντηση ήταν προγραμματισμένη να πραγματοποιηθεί στο «Σπίτι της Τουρκίας» στη Νέα Υόρκη. Πρόκειται για τον ίδιο χώρο που επέλεξε φέτος η τουρκική πλευρά, σε αντίθεση με την περσινή συνάντηση, η οποία είχε γίνει σε αίθουσα του ΟΗΕ που είχε υποδείξει η Αθήνα.
Στη συνάντηση επρόκειτο να συμμετέχουν ο Υπουργός Εξωτερικών Γιώργος Γεραπετρίτης και ο διπλωματικός σύμβουλος Μίλτων Νικολαΐδης. Από την τουρκική αντιπροσωπεία επρόκειτο να δώσουν το «παρών» ο υπουργός Εξωτερικών Χακάν Φιντάν και ο σύμβουλος του Τούρκου προέδρου Τσαγκατάι Κίλιτς.
Σημειώνεται πως τα σημεία «αιχμής» μεταξύ των δύο ηγετών είναι τρία: η στάση της Ελλάδας στο πρόγραμμα SAFE, η ηλεκτρική διασύνδεση Κύπρου – Κρήτης και το πεδίο της Λιβύης, ενώ το κλίμα στις ελληνοτουρκικές σχέσεις χαρακτηρίζεται πιο επιβαρυμένο σε σχέση με πέρυσι, με την Άγκυρα να αντιδρά στις κινήσεις της Αθήνας για την προάσπιση των κυριαρχικών της δικαιωμάτων.
Σύμφωνα με διαρροές από την Άγκυρα, η τουρκική Προεδρία θεωρούσε πρόωρη την ανακοίνωση από την Αθήνα, τονίζοντας ότι το πρόγραμμα του Προέδρου Ερντογάν βρισκόταν ακόμα σε διαμόρφωση.
Τελικώς, λίγο μετά τις 16:00 ώρα Ελλάδος την Τρίτη, ήρθε η επίσημη ενημέρωση προς την ελληνική αποστολή: η συνάντηση αναβάλλεται κατόπιν τουρκικού αιτήματος και εξετάζεται νέα ημερομηνία εντός της εβδομάδας, ανάλογα με τη διαθεσιμότητα των δύο ηγετών.
Πηγές, πάντως, από την τουρκική Προεδρία, όπως μεταδόθηκαν από τον τηλεοπτικό σταθμό ΑΝΤ1, χαρακτήρισαν «σχεδόν απίθανο» να πραγματοποιηθεί τελικά η συνάντηση, λόγω του «φορτωμένου προγράμματος» του Ερντογάν, ενώ επέρριψαν ευθύνες στην Αθήνα για την πρόωρη ανακοίνωση.
Ωστόσο, το βασικό πρωτοσέλιδο της εφημερίδας Χουριέτ την Τρίτη προμήνυε την αναβολή της συνάντησης Μητσοτάκη Ερντογάν.
Συγκεκριμένα, η Χουριέτ με τίτλο «Πρόσωπο με πρόσωπο στο ίδιο τραπέζι», έγραφε ότι «οργανώνεται» η συνάντηση Τραμπ με μουσουλμανικά κράτη για το Παλαιστινιακό, δηλαδή δεν είχε ακόμη «κλειδώσει».
Την ίδια ώρα, ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν επανέλαβε από το βήμα του ΟΗΕ, την προκλητική ρητορική περί ύπαρξης δύο κρατών στην Κύπρο. Κάλεσε μάλιστα τη διεθνή κοινότητα να αναγνωρίσει το ψευδοκράτος, λέγοντας ότι «η λύση του δεν μπορεί να βασιστεί στο μοντέλο της Oμοσπονδίας, το οποίο έχει δοκιμαστεί επανειλημμένα στο παρελθόν, αλλά έχει εξαντληθεί λόγω της αδιάλλακτης στάσης της ελληνoκυπριακής πλευράς».
Μαρινάκης: «Δεν θα απολογηθούμε εμείς – Αναμένουμε να βρεθεί μια κοινή ώρα»
Η Αθήνα επιχείρησε να κρατήσει χαμηλούς τόνους. Ο Υφυπουργός παρά τω Πρωθυπουργώ και Κυβερνητικός Εκπρόσωπος, Παύλος Μαρινάκης, επιβεβαίωσε την αναβολή, εξηγώντας ότι η τουρκική πλευρά αιτήθηκε αλλαγή ημέρας και ώρας, προτείνοντας αναπρογραμματισμό για την Τετάρτη 24 Σεπτεμβρίου (ώρα ΗΠΑ).
«Προηγήθηκε προφανώς η συνεννόηση μεταξύ των δύο πλευρών, δηλαδή της ελληνικής και της τουρκικής πλευράς – μεταξύ άλλων συναντήσεων που έχει και ο Έλληνας πρωθυπουργός – και κλείστηκε συνάντηση με τον Τούρκο Πρόεδρο για τις 2 ώρα Νέας Υόρκης, άρα 9 ώρα Ελλάδος σήμερα. Χθες ανακοινώθηκε ότι θα γίνει αυτή η διάσκεψη του του Αμερικανού Προέδρου με τις αραβικές χώρες – μεταξύ των οποίων και τις μουσουλμανικές χώρες – μεταξύ των οποίων και η Τουρκία. Συνέπεσε και ζητήθηκε από την τουρκική πλευρά να αλλάξει η ημέρα και η ώρα συνάντησης σε μία αυριανή συνάντηση, δηλαδή μια συνάντηση αύριο κάποια ώρα», ανέφερε χαρακτηριστικά.
Ο κ. Μαρινάκης σημείωσε ακόμη: «Αναμένουμε αυτή τη στιγμή ενημέρωση από τη Νέα Υόρκη και από τους συνεργάτες του πρωθυπουργού, γιατί ο πρωθυπουργός βρίσκεται σε συναντήσεις, να βρεθεί μία κοινή ώρα».
Απαντώντας στις επικρίσεις της αντιπολίτευσης και του Κυριάκου Βελόπουλου, ο Παύλος Μαρινάκης απάντησε: «Να πάρουμε το ενδεχόμενο ότι είναι παρελκυστική η αναβολή για τα μάτια του κόσμου, ότι έψαχνε να βρει δικαιολογία, να το δεχθούμε και δεν είναι αναβολή αλλά ακύρωση. Τι σημαίνει αυτό; Σημαίνει ότι τα κόμματα της αντιπολίτευσης, σε μια κίνηση που θα συνιστά απρεπέστατη ενέργεια, πρέπει να πάρουν μέρος κατά της χώρας και να επιτεθούν πριν καλά–καλά μάθουν τι συνέβη;».
Παράλληλα, επανέλαβε τα επιτεύγματα της κυβέρνησης σε ζητήματα εξωτερικής πολιτικής, όπως η επέκταση χωρικών υδάτων στο Ιόνιο, οι συμφωνίες ΑΟΖ με Αίγυπτο και Ιταλία, και ο θαλάσσιος χωροταξικός σχεδιασμός που «κατοχυρώνει τα απώτατα δυνητικά όρια της χώρας με τη σφραγίδα της Ε.Ε.».
Σφοδρές αντιδράσεις από την αντιπολίτευση
«Βολές» κατά της κυβέρνησης για την ακύρωση της συνάντησης του Κυριάκου Μητσοτάκη με τον Τούρκο Πρόεδρο εξαπέλυσαν τα κόμματα της Αντιπολίτευσης, τα οποία κάνουν λόγο για διπλωματική ήττα και απαξίωση της χώρας.
«Η αναβολή της συνάντησης του Έλληνα Πρωθυπουργού με τον Τούρκο Πρόεδρο με αίτημα της τουρκικής πλευράς στέλνει λάθος μηνύματα σε μια κρίσιμη γεωπολιτική συγκυρία για τις διμερείς σχέσεις, αλλά και την ευρύτερη κατάσταση στην Ανατολική Μεσόγειο», αναφέρει σε δήλωση του ο υπεύθυνος του Κ.Τ.Ε. Εξωτερικών του ΠΑΣΟΚ, Δημήτρης Μάντζος.
«Η αναβολή, λίγες μόλις ώρες πριν από την πραγματοποίηση της συνάντησης του Έλληνα Πρωθυπουργού με τον Τούρκο Πρόεδρο, “ύστερα από αίτημα της τουρκικής πλευράς”, φέρνει στο προσκήνιο ξανά, την περιθωριοποίηση της Ελλάδας στην οποία έχει οδηγήσει η τυχοδιωκτική, χωρίς συνεκτική εθνική στρατηγική, εξωτερική πολιτική της κυβέρνησης» τονίζει η τομεάρχης Εξωτερικών του ΣΥΡΙΖΑ, Ρένα Δούρου.
Ο Πρόεδρος της Ελληνικής Λύσης Κυριάκος Βελόπουλος δήλωσε: «Δραματικές οι εξελίξεις στις ΗΠΑ. Ανεπιθύμητος ο πρωθυπουργός και η ηγεσία της χώρας από τον Τραμπ, ανεπιθύμητος και από τον Ερντογάν. Πλήρης απαξία. Στο πρόσωπο όμως του Πρωθυπουργού τελείωσε η Ελλάδα μας».
«Η αναβολή της προγραμματισμένης συνάντησης Μητσοτάκη-Ερντογάν, την τελευταία στιγμή δεν είναι άσχετη με τα παζάρια Τραμπ – Ερντογάν για τη μοιρασιά της λείας στη Μ. Ανατολή. Εκτίθενται όσοι καλλιεργούν τον εφησυχασμό των “ήρεμων νερών” με πρωτοβουλία της τουρκικής πλευράς, παραπέμπει σε διπλωματική επίδειξη δύναμης εκ μέρους της τουρκικής κυβέρνησης, η οποία προφανώς και δεν είναι άσχετη με τα παζάρια Τραμπ-Ερντογάν, που είναι σε εξέλιξη και αφορούν, μεταξύ άλλων, και τα νέα εξοπλιστικά προγράμματα, αλλά κυρίως τη συμμετοχή της Τουρκίας στη μοιρασιά της λείας στη Μέση Ανατολή» αναφέρει σε σχόλιό του το ΚΚΕ.