Τα φανερά και κρυφά μηνύματα της ομιλίας του
Παρά το γεγονός ότι μιλούσε ενώπιον 192 παγκόσμιων ηγετών στη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ, ο Ντόναλντ Τραμπ απηύθυνε την πιο αιχμηρή του ρητορική κατά της Ευρώπης, την οποία κατηγόρησε ανοιχτά για αυτοκαταστροφή μέσω των πολιτικών της για τη μετανάστευση, την πράσινη ενέργεια και την πολιτική ορθότητα.
Όπως επισημαίνει σε ανάλυσή του ο Guardian, ο Αμερικανός Πρόεδρος αξιοποίησε το βήμα του ΟΗΕ για να εκφράσει μια σκληρή, αντιφιλελεύθερη ρητορική με έντονα εθνικιστικά χαρακτηριστικά, ενισχύοντας ένα μοτίβο σύγκρουσης με την Ευρώπη που χαρακτηρίζει ήδη τη δεύτερη θητεία του.
Σε μια ομιλία διάρκειας περίπου μίας ώρας, ο Τραμπ υποστήριξε ότι οι Ευρωπαίοι ηγέτες «καταστρέφουν τις ίδιες τους τις χώρες» και τους προέτρεψε να «γίνουν περισσότερο σαν τις Ηνωμένες Πολιτείες», με τις επιθέσεις του, σύμφωνα με το βρετανικό Μέσο, κάθε άλλο παρά διακριτικές να είναι.
«Οδηγείτε την Ευρώπη στην κόλαση»
Στο μεταναστευτικό, ο Τραμπ προειδοποίησε ευθέως: «Οι χώρες σας πάνε στην κόλαση!». Για την ενεργειακή πολιτική, κατηγόρησε την ήπειρο ότι βρίσκεται «στο χείλος της καταστροφής εξαιτίας της πράσινης ενεργειακής ατζέντας». Για την Ουκρανία, υποστήριξε ότι η Ευρώπη «χρηματοδοτεί έναν πόλεμο εναντίον της ίδιας της. Ποιος στο καλό έχει ξανακούσει τέτοιο πράγμα;»
Ο Τραμπ επιτέθηκε προσωπικά και σε Ευρωπαίους πολιτικούς, με στόχο κυρίως τον δήμαρχο Λονδίνου Σαντίκ Καν, τον οποίο χαρακτήρισε «απαίσιο, απαίσιο δήμαρχο» και ισχυρίστηκε πως το Λονδίνο «θέλει να περάσει στη Σαρία».
Δεν έλειψαν και οι αναφορές σε «καταιγισμό από εγκληματίες μετανάστες», με αμφισβητήσιμα στατιστικά στοιχεία για τους πληθυσμούς των φυλακών στη Γερμανία και την «όμορφη Ελβετία», όπως την αποκάλεσε. Σύμφωνα με τον Guardian, «κάποιες στιγμές, έμοιαζε σαν να απευθυνόταν σε εκλογικό σώμα που ψήφιζε για το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο».
«Αν δεν σταματήσετε ανθρώπους που δεν έχετε ξαναδεί…»
Ο Ντόναλντ Τραμπ είπε χαρακτηριστικά: «Αν δεν σταματήσετε ανθρώπους που δεν έχετε ξαναδεί ποτέ, με τους οποίους δεν έχετε τίποτα κοινό, οι χώρες σας θα αποτύχουν. Είμαι ο Πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών, αλλά ανησυχώ για την Ευρώπη. Αγαπώ την Ευρώπη, αγαπώ τους ανθρώπους της Ευρώπης. Και με πονά να την βλέπω να καταστρέφεται από την πράσινη ενέργεια και τη μετανάστευση – αυτό το δίδυμο τέρας που ισοπεδώνει τα πάντα στο πέρασμά του».
Η φρασεολογία του Προέδρου, όπως και το συνολικό ύφος της ομιλίας, δεν είχε στόχο να πείσει τους παριστάμενους ηγέτες, αλλά να προσφέρει «πολιτική τροφή» στη δική του συντηρητική βάση στις ΗΠΑ.
Τα πρώτα δέκα λεπτά της ομιλίας του, όπως περιγράφεται, θύμιζαν προεκλογική συγκέντρωση, με τον Τραμπ να υπερηφανεύεται για τη διαχείριση του πληθωρισμού και να δηλώνει: «Μετά από μόλις οκτώ μήνες στη δεύτερη θητεία μου, οι Ηνωμένες Πολιτείες είναι η πιο “καυτή” χώρα στον κόσμο — καμία άλλη δεν πλησιάζει καν».
«MAGA Mad Libs» και πατριωτικός λαϊκισμός
Ο Guardian επισημαίνει ότι στη συνέχεια, ο Τραμπ στράφηκε στις αποτυχίες του ΟΗΕ και της διεθνούς κοινότητας, σε μια ρητορική γραμμή που, σύμφωνα με συνεργάτη του, είχε προγραμματιστεί να περιλαμβάνει επιθέσεις κατά των «υποστηρικτών της παγκοσμιοποίησης», όρος που στην αμερικανική δεξιά χρησιμοποιείται ιδεολογικά, με υποτιμητική χροιά προς τις ελίτ και τη διεθνή τάξη.
Αρκετοί σχολιαστές παρατήρησαν πως η ομιλία του Τραμπ ήταν γεμάτη από επαναλαμβανόμενα συνθήματα της καμπάνιας του, γνωστά στους οπαδούς του.
Ο πρώην αναπληρωτής πρεσβευτής των ΗΠΑ στον ΟΗΕ επί κυβέρνησης Μπάιντεν, Νεντ Πράις, έγραψε χαρακτηριστικά: «Ας μην προσποιούμαστε ότι ήταν ομιλία εξωτερικής πολιτικής ή ότι αξίζει να τη χαρακτηρίσουμε έτσι. Πρόκειται ουσιαστικά για “MAGA Mad Libs”: ο Τραμπ απευθύνεται στη βάση του, τσεκάρει όλα τα σημεία της καμπάνιας του, την ώρα που βρίσκεται μπροστά σε ηγέτες που θα προτιμούσαν να βρίσκονται οπουδήποτε αλλού».
Παράλληλες επιθέσεις από τον Βανς
Η ομιλία του Ντόναλντ Τραμπ έρχεται λίγους μήνες μετά από παρόμοια επίθεση του Αμερικανού αντιπροέδρου Τζέι-Ντι Βανς κατά των Ευρωπαίων ηγετών, κατά τη διάρκεια της Διάσκεψης Ασφαλείας του Μονάχου.
Εκεί, ο Βανς είχε δηλώσει: «Κανένας ψηφοφόρος σε αυτή την ήπειρο δεν πήγε στις κάλπες για να ανοίξει τις πόρτες σε εκατομμύρια ανεξέλεγκτους μετανάστες. Αν φοβάστε τους ίδιους σας τους ψηφοφόρους, τότε η Αμερική δεν μπορεί να σας βοηθήσει».
Η δήλωσή του προκάλεσε την έντονη αντίδραση του επικεφαλής της ευρωπαϊκής διπλωματίας, ο οποίος σχολίασε ότι έμοιαζε σαν «να προσπαθεί να προκαλέσει καβγά».
Ο Τραμπ, αν και δεν αναφέρθηκε ευθέως στους Ευρωπαίους ψηφοφόρους, κατηγόρησε τους ηγέτες της ηπείρου ότι «καταστρέφουν την πολιτιστική τους κληρονομιά».
Σύμφωνα με τον Guardian, πρόκειται για αφήγηση την οποία συμμερίζονται ακροδεξιές και εθνικιστικές πολιτικές ομάδες στην Ευρώπη, με τις οποίες ο Τραμπ και οι σύμμαχοί του έχουν αυξανόμενους δεσμούς.
«Το κάνετε επειδή θέλετε να είστε καλοί, επειδή θέλετε να φαίνεστε πολιτικώς ορθοί», είπε χλευαστικά. Για τον Guardian, ήταν σαφές ότι ο Τραμπ και η κυβέρνησή του «δεν διαφοροποιούνται απλώς από την Ευρώπη. Φαίνεται να επιδιώκουν ανοιχτά τη σύγκρουση».