Οι ωκεανοί της Γης κρύβουν μια απίστευτη ποσότητα χρυσού.
Οι επιστήμονες εκτιμούν ότι στον Ατλαντικό και τον Βόρειο Ειρηνικό υπάρχει περίπου ένα γραμμάριο χρυσού διαλυμένο σε κάθε 100 εκατομμύρια μετρικούς τόνους θαλασσινού νερού. Σε άλλα σημεία του κόσμου, όπως στην Μεσόγειο, ο χρυσός είναι πιθανόν να βρίσκεται σε οριακά υψηλότερες συγκεντρώσεις.
Ο χρυσός φτάνει στους ωκεανούς μέσα από διάφορες πηγές. Μεγάλο μέρος του προέρχεται από την ξηρά: πετρώματα που περιέχουν ίχνη χρυσού διαβρώνονται σταδιακά από τη βροχή, τα ποτάμια και τις καιρικές συνθήκες. Σταδιακά, ο διαλυμένος χρυσός παρασύρεται προς τη θάλασσα. Ακόμη και ο άνεμος συμβάλλει, μεταφέροντας κυριολεκτικά «χρυσόσκονη» από την ξηρά στο νερό.
Το υποθαλάσσιο κοκτέιλ
Το βυθός αποτελεί μία ακόμη πηγή. Κατά μήκος του θαλάσσιου πυθμένα, ειδικά σε περιοχές όπου συναντώνται τεκτονικές πλάκες, υδροθερμικοί αεραγωγοί εκτοξεύουν υπερθερμασμένα υγρά γεμάτα διαλυμένα ορυκτά. Ο χρυσός αποτελεί μικρό αλλά σημαντικό μέρος αυτού του υποθαλάσσιου «κοκτέιλ», που αναμειγνύεται με τα θαλάσσια ρεύματα.
Η συγκέντρωση χρυσού στο θαλασσινό νερό είναι εξαιρετικά αραιή. Υπολογίζεται ότι κάθε λίτρο θαλασσινού νερού περιέχει μόλις φεμτογραμμομόρια (femtomoles) χρυσού, κάτι σαν να προσπαθεί κανείς να βρει μια βελόνα σε στάδιο γεμάτο άχυρα.
Οι δυσκολίες της εξόρυξης χρυσού από τον ωκεανό
Ωστόσο, επειδή υπάρχει τόσο τεράστιος όγκος θαλασσινού νερού στον πλανήτη, το ποσό τελικά αθροίζεται. Μια παλαιότερη εκτίμηση της Εθνικής Υπηρεσίας Ωκεανών και Ατμόσφαιρας των ΗΠΑ (NOAA) ανέφερε ότι στους ωκεανούς της Γης υπάρχουν περίπου 20 εκατομμύρια τόνοι χρυσού. Πρόκειται για πολύ πρόχειρους υπολογισμούς, αλλά αρκούν για να δώσουν μια εντυπωσιακή εικόνα του μεγέθους.
Η τιμή του χρυσού μεταβάλλεται διαρκώς και είναι δύσκολο να υπολογιστεί με ακρίβεια η αξία τόσο μεγάλων ποσοτήτων. Ωστόσο, εκτίμηση του Σεπτεμβρίου 2025 αναφέρει ότι 1 τόνος χρυσού αποτιμάται περίπου στα 106.322.708 δολάρια (98.833.918,44 ευρώ).
Με βάση αυτήν την εκτίμηση, ο χρυσός στους ωκεανούς του κόσμου θα αξίζει περίπου 2.126.454.160.000.000 δολάρια – αυτό είναι περίπου 2,13 τετράκις εκατομμύρια δολάρια (1,98 τετράκις εκατομμύρια ευρώ). Η αξιοποίηση ωστόσο, αυτού του πλούτου, είναι η μεγαλύτερη πρόκληση.
Η εξαγωγή χρυσού από το θαλασσινό νερό είναι εξαιρετικά δύσκολη και μέχρι σήμερα δεν υπάρχει οικονομικά αποδοτικός τρόπος για να εξορυχθεί χρυσός από τον ωκεανό με κέρδος. Μια μελέτη του 1941 που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Nature περιέγραφε μια «ηλεκτροχημική μέθοδο» για την εξαγωγή χρυσού από το θαλασσινό νερό. Ωστόσο, το κόστος της διαδικασίας αποδείχτηκε πέντε φορές υψηλότερο από την αξία του χρυσού που θα εξορυσσόταν.
Πιο πρόσφατα, το 2018, μελέτη στο Journal of the American Chemical Society παρουσίασε ένα υλικό που λειτουργεί σαν «σφουγγάρι» και μπορεί να απορροφήσει γρήγορα ίχνη χρυσού από θαλασσινό νερό, αλλά και από γλυκό νερό ή ακόμα και από λάσπη αποβλήτων. Το υλικό αυτό μπόρεσε, σύμφωνα με τους ερευνητές, να απορροφήσει 934 χιλιοστόγραμμα χρυσού καλής ποιότητας μέσα σε μόλις δύο λεπτά.
Ο λαμπερός κλειστός «κουμπαράς»
Ωστόσο, το να επεκταθεί η μέθοδος σε βιομηχανική κλίμακα ώστε να γίνει πραγματικά κερδοφόρα είναι εξαιρετικά δύσκολο. Προς το παρόν, η τεχνολογία αναπτύσσεται κυρίως ως τρόπος ανάκτησης μικροσκοπικών ποσοτήτων χρυσού που χάνονται κατά τη βιομηχανική παραγωγή.
Έτσι, οι ωκεανοί παραμένουν ένας λαμπερός «κουμπαράς» που κανείς δεν μπορεί να ανοίξει, και η επόμενη εκδρομή σας στη θάλασσα σίγουρα δεν θα χρηματοδοτηθεί από τον ίδιο τον ωκεανό.
Αν αναζητάτε πραγματικά αστρονομικές ποσότητες πολύτιμων μετάλλων, μάλλον θα πρέπει να κοιτάξετε προς τον ουρανό και όχι προς τη Γη. Κάτι που άλλοτε ανήκε στη σφαίρα της επιστημονικής φαντασίας, η εξόρυξη αστεροειδών φαίνεται πως θα είναι μία από τις επόμενες μεγάλες εξελίξεις στην εξερεύνηση του διαστήματος.
Μάλιστα, οι αστεροειδείς είναι τόσο πλούσιοι σε μέταλλα ώστε ακόμη και οι κρατήρες της Σελήνης θεωρείται ότι περιέχουν δισεκατομμύρια δολάρια σε πλατίνα και άλλα πολύτιμα υλικά, απομεινάρια αρχαίων κοσμικών συγκρούσεων.