Η υπογραφή από τον πρόεδρο Βολοντίμιρ Ζελένσκι νομοσχεδίου που, όπως καταγγέλλεται, αποδυναμώνει την ανεξαρτησία των βασικών θεσμών κατά της διαφθοράς οδηγεί την ΕΕ να σκληραίνει τον τόνο της απέναντι στο Κίεβο.
Ισχυρούς κραδασμούς προκαλεί το νομοσχέδιο που ψηφίστηκε πρόσφατα από την κυβέρνηση Ζελένσκι και τοποθετεί την Εθνική Υπηρεσία Κατά της Διαφθοράς (NABU) και την Ειδική Αντιδιαφθορά Εισαγγελία (SAPO) υπό τον έλεγχο του Γενικού Εισαγγελέα.
Η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν τηλεφώνησε στον Ουκρανό πρόεδρο για να εκφράσει τις «έντονες ανησυχίες» της και να ζητήσει «εξηγήσεις» σχετικά με έναν νέο νόμο που αποδυναμώνει την ανεξαρτησία δύο εκ των υπηρεσιών καθώς ουσιαστικά οι αρχές τίθενται υπό την εποπτεία της κυβέρνησης.
«Εξηγήσεις» ζητά η Ευρωπαϊκή Επιτροπή από τον πρόεδρο της Ουκρανίας για την αποδυνάμωση της ανεξαρτησίας, δύο εκ των υπηρεσιών καταπολέμησης της διαφθοράς
Ο γενικός εισαγγελέας θα έχει τη δυνατότητα να επιλέγει υποθέσεις που χειρίζονται η NABU και η SAPO και να τις αναθέτει σε άλλους κρατικούς φορείς, γεγονός που σύμφωνα με τους… υποψιασμένους ενέχει τον κίνδυνο η εκτελεστική εξουσία να επηρεάζει τις έρευνες, ιδίως αυτές υψηλού προφίλ.
Η εξάλειψη της διαφθοράς αποτελεί απαραίτητη προϋπόθεση για την ένταξη της Ουκρανίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση.
Έντονη ανησυχία της Ευρώπης
«Η πρόεδρος φον ντερ Λάιεν μετέφερε τις έντονες ανησυχίες της για τις συνέπειες των τροποποιήσεων και ζήτησε από την ουκρανική κυβέρνηση εξηγήσεις», δήλωσε την Τετάρτη (27/07) εκπρόσωπος της Επιτροπής.
«Ο σεβασμός του κράτους δικαίου και η καταπολέμηση της διαφθοράς αποτελούν βασικά στοιχεία της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Ως υποψήφια χώρα, η Ουκρανία αναμένεται να τηρήσει πλήρως αυτά τα πρότυπα. Δεν μπορεί να υπάρξει συμβιβασμός», συμπληρώνει.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή με αυτό τον τρόπο «τραβά το αυτί» του Ουκρανού προέδρου. Είναι η πρώτη φορά από την έναρξη της πλήρους εισβολής της Ρωσίας που η εκτελεστική εξουσία της ΕΕ ασκεί τόσο ρητή κριτική στην κυβέρνηση Ζελένσκι.
Κόσμος στους δρόμους
Η ψηφοφορία της Τρίτης στο ουκρανικό κοινοβούλιο προκάλεσε έντονη κριτική από τους επικεφαλής των δύο οργανισμών και από έναν υψηλόβαθμο αξιωματούχο της ΕΕ, και πυροδότησε τις μεγαλύτερες -εντός των συνόρων- δημόσιες διαμαρτυρίες από την εισβολή της Ρωσίας το 2022.
Εκατοντάδες Ουκρανοί διαδήλωσαν κοντά στην προεδρική διοίκηση στο κέντρο του Κιέβου αργά την Τρίτη, ενώ μικρότερες διαδηλώσεις πραγματοποιήθηκαν σε αρκετές άλλες πόλεις.
Ο επικεφαλής της NABU, Σέμεν Κρυβόνος, είχε παροτρύνει τον Ζελένσκι να μην υπογράψει το νομοσχέδιο που προωθήθηκε με fast track διαδικασίες.
Δοκιμάζοντας τα… όρια
Σε ανάρτησή της στο X, η επίτροπος της ΕΕ για τη διεύρυνση, Μάρτα Κοζ, δήλωσε ότι είναι «σοβαρά ανήσυχη» από την ψηφοφορία. «Η κατάργηση βασικών εγγυήσεων που προστατεύουν την ανεξαρτησία της NABU αποτελεί σοβαρό βήμα πίσω», είπε, προσθέτοντας ότι το κράτος δικαίου βρίσκεται «στο επίκεντρο» των ενταξιακών διαπραγματεύσεων.
Δυτικός διπλωμάτης χαρακτήρισε τις εξελίξεις ως «την πιο επικίνδυνη στιγμή» -μέχρι στιγμής- για την ανεξαρτησία των αρχών καταπολέμησης της διαφθοράς. «Η ουκρανική πλευρά δοκιμάζει όλο και περισσότερο τα όρια», είπε ο διπλωμάτης.