Η ιστορία της απόκτησης πυρηνικών όπλων από το Ισραήλ είναι ένα σενάριο τόλμης, αποφασιστικότητας, κατασκοπείας, παραπλάνησης και τεχνολογικής καινοτομίας — η ιστορία μιας μικρής χώρας που έθεσε την επιβίωσή της πάνω από κάθε διεθνή νόμο ή συμβατική λογική
Από τον βομβαρδισμό του ιρακινού αντιδραστήρα Oshirak το 1981, μέχρι την καταστροφή του συριακού πυρηνικού εργοστασίου το 2007, και τις πρόσφατες αεροπορικές επιδρομές στο Ιράν, το Ισραήλ παραμένει σταθερό στην αποστολή του.
Ωστόσο, πίσω από αυτή την επιθετική πολιτική βρίσκεται ένα κρυφό μυστικό: το ίδιο το Ισραήλ είναι εδώ και πέντε δεκαετίες μια μυστική πυρηνική δύναμη με εκτιμώμενο οπλοστάσιο 90 βομβών, σύμφωνα με το SIPRI.
Και η ιστορία του πώς κατασκευάστηκε αυτή η αποτρεπτική ισχύς μοιάζει με σενάριο θρίλερ – ιδανικό για παραγωγή από τον Arnon Milchan, τον άνθρωπο που συνδύασε την κινηματογραφική επιτυχία με τον ρόλο του κατασκόπου του Mossad.
Η γέννηση της πυρηνικής αποτρεπτικής δύναμης
Η πυρηνική φιλοδοξία του Ισραήλ γεννήθηκε αμέσως μετά την ίδρυσή του το 1948.
Ο πρώτος πρωθυπουργός David Ben – Gurion, πίστευε ακράδαντα πως η κατοχή πυρηνικών όπλων ήταν ο μοναδικός τρόπος να διασφαλιστεί η επιβίωση του κράτους του σε μια εχθρική περιοχή.
Η συνεργασία με τη Γαλλία το 1957 αποτέλεσε ορόσημο: μέσω μυστικής συμφωνίας, το Παρίσι παρείχε στο Ισραήλ τον αντιδραστήρα της Dimona στην έρημο Negev μαζί με τεχνική υποστήριξη, ενώ ταυτόχρονα ο ισραηλινός μηχανισμός έρευνας και ανάπτυξης πυρηνικών όπλων άρχισε να στήνεται με ταχύτητα.
Αυτό όμως ήταν μόνο η αρχή μιας μακράς περιόδου κατασκοπείας, κλοπής σχεδίων και παράνομων προμηθειών υλικών.
Κατασκοπεία και κλοπή
Όταν η γαλλική κυβέρνηση άλλαξε στάση το 1958, το Ισραήλ στράφηκε σε μυστικές δράσεις και στο διεθνές δίκτυο των Εβραίων επιστημόνων για να αποσπάσει κρίσιμα πυρηνικά μυστικά από Ευρώπη και ΗΠΑ.
Τον ρόλο του μεσάζοντα και πράκτορα ανέλαβε ο Arnon Milchan, που χρησιμοποιούσε τα κινηματογραφικά του δίκτυα στο Hollywood για να διευκολύνει παράνομες αγορές τεχνολογίας και ουρανίου.
Μια από τις πιο εντυπωσιακές υποθέσεις ήταν η μυστηριώδης εξαφάνιση εκατοντάδων κιλών εμπλουτισμένου ουρανίου από το εργοστάσιο NUMEC στην Pennsylvania τη δεκαετία του 1960, υλικό που, σύμφωνα με μυστικές αναφορές, κατέληξε στα χέρια του Ισραήλ.
Η εξασφάλιση ουρανίου μέσω δικτύων εταιρειών-βιτρίνα και η γνωστή υπόθεση του φορτίου ουρανίου «Plumbat» που εξαφανίστηκε μυστηριωδώς στη Μεσόγειο, δείχνουν την αποφασιστικότητα και την ευρηματικότητα του Ισραήλ να ξεπεράσει κάθε εμπόδιο.
Dimona: Ο υπόγειος κόσμος της πυρηνικής βιομηχανίας
Το κέντρο των επιχειρήσεων βρισκόταν στον αντιδραστήρα της Dimona, όπου σε απόλυτη μυστικότητα λειτουργούσε το συγκρότημα εμπλουτισμού και παρασκευής πυρηνικών υλικών.
Παρά τους ελέγχους των ΗΠΑ, το Ισραήλ κατάφερε να αποκρύψει τα πυρηνικά του όπλα, παραπλανώντας ακόμη και τις πιο επιθετικές διεθνείς επιθεωρήσεις.
Η καρδιά του ισραηλινού πυρηνικού οπλοστασίου
Το πυρηνικό κέντρο της Dimona βρίσκεται στην έρημο Negev περίπου 13 χιλιόμετρα νοτιοανατολικά της πόλης Dimona και 35 χιλιόμετρα από τα σύνορα με την Ιορδανία.
Επίσημα αποκαλείται Negev Nuclear Research Center, αλλά οι Ισραηλινοί το αναφέρουν με την κωδική ονομασία “Machon 2” (Ινστιτούτο 2).
Το κέντρο λειτουργεί από τα μέσα της δεκαετίας του 1960 υπό αυστηρό καθεστώς μυστικότητας και με αυστηρή στρατιωτική φρούρηση. Για πολλά χρόνια, ακόμη και οι χάρτες της περιοχής δεν απεικόνιζαν την ύπαρξή του.
Ο αρχικός αντιδραστήρας ήταν γαλλικής κατασκευής, ισχύος 24 MW (αργότερα αυξήθηκε ανεπίσημα σε 70–150 MW). Λειτουργεί με βαρύ ύδωρ και φυσικό ουράνιο, ιδανικός συνδυασμός για την παραγωγή πλουτωνίου, κρίσιμου υλικού για πυρηνικά όπλα.
Βρίσκεται υπόγεια κάτω από τον αντιδραστήρα και χρησιμοποιείται για την εξαγωγή πλουτωνίου από καύσιμο που έχει ήδη χρησιμοποιηθεί. Εκεί εκτιμάται ότι το Ισραήλ έχει παραγάγει το πλουτώνιο για περίπου 100–200 πυρηνικές κεφαλές κατά τις τελευταίες δεκαετίες.
Το συγκρότημα φέρεται να περιλαμβάνει μονάδες εμπλουτισμού ουρανίου, έρευνας σε ισότοπα, κατασκευής κεφαλών, ακόμα και εγκαταστάσεις για την παραγωγή πυρηνικών διατάξεων πολλαπλής έκρηξης (MIRV warheads).
Οι ΗΠΑ άρχισαν να ζητούν επισκέψεις στο εργοστάσιο όταν άρχισαν να υποψιάζονται την ύπαρξη στρατιωτικής χρήσης.
Μετά από πιέσεις, πραγματοποιήθηκαν τρεις επιθεωρήσεις από Αμερικανούς επιστήμονες.
Όμως:
• Οι επιθεωρητές δηλώνουν ότι ποτέ δεν είδαν τους υπόγειους χώρους.
• Οι επισκέψεις ήταν προαναγγελθείσες και με ισραηλινή καθοδήγηση, με τους Αμερικανούς να παραπλανούνται πλήρως.
• Η κεντρική είσοδος για την υπόγεια εγκατάσταση ήταν καμουφλαρισμένη πίσω από τοίχους ή ερμητικά κλειστά συστήματα.
Σύμφωνα με τον πυρηνικό ιστορικό Avner Cohen, η Dimona αποτελεί πιθανώς «το πιο επιτυχημένο παράδειγμα πυρηνικής παραπλάνησης στην ιστορία της σύγχρονης πολιτικής».
Εκτιμάται ότι ο αντιδραστήρας της Dimona έχει παράγει από τη δεκαετία του 1970 και μετά:
• Περίπου 870 κιλά πλουτωνίου μέχρι σήμερα (σύμφωνα με εκθέσεις του Institute for Science and International Security – ISIS).
• Με δεδομένο ότι χρειάζονται 4–5 κιλά πλουτωνίου ανά πυρηνική κεφαλή, αυτό σημαίνει ότι το Ισραήλ έχει τη δυνατότητα για 150–200 πυρηνικά όπλα.
Η σκιά των κλεμμένων σχεδίων
Ένα ακόμη απρόσμενο κεφάλαιο είναι η σύνδεση του ισραηλινού πυρηνικού προγράμματος με άλλες παγκόσμιες πυρηνικές προσπάθειες.
Τα κλεμμένα σχέδια φυγοκεντρητών που εξασφάλισε το Ισραήλ, αργότερα προωθήθηκαν από τον πατέρα της πυρηνικής βόμβας του Πακιστάν, Α. Khan, σε χώρες όπως η Λιβύη, η Βόρεια Κορέα και το Ιράν — το ίδιο Ιράν που το Ισραήλ τώρα στοχεύει με επιθέσεις και κυβερνοπολέμους (Stuxnet).
Πυρηνική αποτρεπτική στρατηγική
Η ιστορία της απόκτησης πυρηνικών όπλων από το Ισραήλ είναι μια ιστορία τολμηρής αποφασιστικότητας, κατασκοπείας, παραπλάνησης και τεχνολογικής καινοτομίας — η ιστορία μιας μικρής χώρας που έθεσε την επιβίωσή της πάνω από κάθε διεθνή νόμο ή συμβατική λογική.
Η σημασία του πυρηνικού οπλοστασίου του Ισραήλ παραμένει μέχρι σήμερα το κρυφό χαρτί που διασφαλίζει την ασταθή ισορροπία δυνάμεων στη Μέση Ανατολή, και κάθε μελλοντική στρατιωτική αναμέτρηση στην περιοχή πρέπει να λαμβάνει υπόψη αυτήν τη σκιώδη πραγματικότητα.