Δορυφορικές εικόνες αποκαλύπτουν προσπάθειες του Ιράν να σφραγίσει το πυρηνικό εργοστάσιο Fordow πριν τις αμερικανικές επιδρομές
Νέες δορυφορικές εικόνες δείχνουν ότι το Ιράν προχώρησε σε συντονισμένες προσπάθειες να κλείσει τις εισόδους της υπόγειας μονάδας εμπλουτισμού ουρανίου Fordow, τις μέρες πριν από τις αμερικανικές αεροπορικές επιδρομές, κάτι που θα την προστάτευε από πιθανή επίγεια επίθεση.
Η εξέλιξη αυτή εγείρει σημαντικά ερωτήματα σχετικά με το κατά πόσο αυτή η τακτική επηρέασε την τελική απόφαση των ΗΠΑ να πραγματοποιήσουν την Operation Midnight Hammer, επιλέγοντας τη χρήση των B-2 stealth βομβαρδιστικών, οπλισμένων με τις βαριές βόμβες GBU-57/B Massive Ordnance Penetrator (MOP), ως τη μόνη εφικτή συμβατική επιλογή για να χτυπήσουν το βαθιά θαμμένο εργοστάσιο.
Η επιχείρηση αυτή, που πραγματοποιήθηκε τη νύχτα της 21ης προς 22α Ιουνίου, στόχευσε όχι μόνο το Fordow, αλλά και τα πυρηνικά συγκροτήματα σε Isfahan και Natanz.
Καθώς οι λεπτομέρειες για τις αμερικανικές επιθέσεις γίνονταν γνωστές, η εταιρεία παροχής εμπορικών δορυφορικών εικόνων Maxar Technologies δημοσίευσε εικόνες υψηλής ανάλυσης που είχαν ληφθεί στις 19 και 20 Ιουνίου, συνοδευόμενες από την ανακοίνωση:
«Προτού πραγματοποιηθούν οι σημερινές αεροπορικές επιδρομές στα τρία ιρανικά πυρηνικά συγκροτήματα, η Maxar κατέγραψε εικόνες υψηλής ανάλυσης του εργοστασίου εμπλουτισμού καυσίμου Fordow που αποκάλυψαν ασυνήθιστη κινητικότητα φορτηγών και οχημάτων κοντά στην είσοδο του υπόγειου στρατιωτικού συγκροτήματος.
Στις 19 Ιουνίου, μια ομάδα 16 φορτηγών ήταν σταθμευμένη κατά μήκος του δρόμου που οδηγεί στην είσοδο της σήραγγας.
Στις 20 Ιουνίου, τα περισσότερα φορτηγά είχαν μετακινηθεί περίπου ένα χιλιόμετρο βορειοδυτικά, ενώ επιπλέον φορτηγά και αρκετοί εκσκαφείς βρίσκονταν κοντά στην κύρια είσοδο και ένα φορτηγό ακριβώς δίπλα στην κύρια σήραγγα.»
Η ανακοίνωση αυτή προκάλεσε άμεσα εκτεταμένες εικασίες ότι το Ιράν πιθανόν επιχειρούσε να μετακινήσει πυρηνικό υλικό, ευαίσθητο εξοπλισμό ή άλλα κρίσιμα στοιχεία από το Fordow, προετοιμάζοντας την εγκατάσταση για καταστροφή.
Παρότι η συγκεκριμένη κίνηση δεν φαίνεται ξεκάθαρα στις εικόνες, γενικότερα η πιθανότητα παραμένει ανοιχτή.
Αναλυτές πιστεύουν ότι το καθεστώς στην Τεχεράνη θα μπορούσε να διασπείρει τα αποθέματα ουρανίου και σημαντικό εξοπλισμό του πυρηνικού του προγράμματος ως απάντηση σε αυξανόμενες απειλές.
Σφραγισμένες οι είσοδοι
Παρά τα παραπάνω, πολλοί δείκτες συνηγορούν υπέρ της εκδοχής ότι οι εικόνες αποτυπώνουν στην πραγματικότητα την προσπάθεια του Ιράν να σφραγίσει τις εισόδους του Fordow, προκειμένου να το προστατεύσει από μια ενδεχόμενη επίγεια επιδρομή.
Καταρχάς, τα οχήματα που φαίνονται στις δορυφορικές εικόνες είναι κυρίως φορτηγά απορρίψεων, κάτι που δεν ταιριάζει με μετακινήσεις ευαίσθητου πυρηνικού υλικού ή βιομηχανικού εξοπλισμού.
Η παρουσία εκσκαφέων και φορτωτών υποδηλώνει εργασίες επιχώσεων και γαιωδών εργασιών, ακριβώς αυτού του είδους που θα απαιτούνταν για να κλείσουν οι είσοδοι των σηράγγων.
Η σύγκριση των εικόνων πριν και μετά τις επιδρομές αποκαλύπτει πως οι είσοδοι του Fordow ήταν γεμάτες με χώμα και πέτρες, στοιχείο που επιβεβαιώνει ότι το Ιράν είχε σφραγίσει τις εισόδους εσκεμμένα πριν τις επιθέσεις της Operation Midnight Hammer.
Για χρόνια έχει καταγραφεί πως το Ισραήλ δεν έχει τη δυνατότητα να χτυπήσει βαθιά υπόγεια σημεία, όπως το Fordow, με συμβατικά μέσα, χωρίς επίγεια εισβολή.
Πριν την επιχείρηση, ήταν σαφές ότι τα B-2 stealth βομβαρδιστικά, οπλισμένα με τις βαριές βόμβες MOP, αποτελούσαν τη μόνη άμεση συμβατική επιλογή για να επιτευχθεί πλήρης διείσδυση και καταστροφή.
Ένας ανώτερος Αμερικανός αξιωματούχος είχε αναφέρει σε δημοσίευμα του Axios πριν τις εικόνες της Maxar, ότι οι Ισραηλινοί είχαν ενημερώσει τη διοίκηση Trump πως, ενώ ενδέχεται να μην μπορούν να φτάσουν αρκετά βαθιά στο βουνό που καλύπτει το Fordow με βόμβες, ίσως το καταφέρουν «με ανθρώπους» — δηλαδή μέσω επίγειων επιχειρήσεων.
Οι προθέσεις του Ιράν
Η απόφαση να σφραγίσει το Fordow το Ιράν απέκτησε ακόμα μεγαλύτερο νόημα, καθώς το Ισραήλ κέρδιζε όλο και μεγαλύτερη αεροπορική υπεροχή και αυξανόταν η παρουσία του στον εναέριο χώρο της ανατολικής περιοχής του Ιράν.
Αυτό άνοιγε το δρόμο για μια πιθανή ισραηλινή επιχείρηση κομάντο, που θα χρησιμοποιούσε συνδυασμό ελικοπτέρων και αεροπλάνων — μια κίνηση όμως με σημαντικούς κινδύνους.
Το Ισραήλ είχε ήδη χρησιμοποιήσει ομάδες ειδικών δυνάμεων στο εσωτερικό του Ιράν στα πρώτα στάδια της τρέχουσας σύγκρουσης, ενώ η Ισραηλινή Άμυνα (IDF) είχε επιδείξει ικανότητα και αποφασιστικότητα να πραγματοποιήσει περίπλοκες επίγειες επιδρομές σε υπόγειες εγκαταστάσεις, όπως συνέβη με την καταστροφή ενός πυραυλικού εργοστασίου στη Συρία πέρυσι.
Παράλληλα, παρόμοια δραστηριότητα οχημάτων καταγράφηκε και στο πυρηνικό εργοστάσιο Isfahan στις 20 Ιουνίου, σύμφωνα με δορυφορικές εικόνες της Airbus Defense & Space, γεγονός που δείχνει πως το Ιράν προχώρησε σε ευρύτερες προσπάθειες σφράγισης των πυρηνικών εγκαταστάσεων του την προηγούμενη εβδομάδα.
Και εκεί, εικόνες μετά τις επιθέσεις έδειξαν εισόδους σηράγγων να έχουν καλυφθεί με χώμα.
Ανακύπτει έτσι το ερώτημα κατά πόσο η σφράγιση των εισόδων σε Fordow και Isfahan έθεσε εκτός συζήτησης το ενδεχόμενο ισραηλινής επίγειας εισβολής και ώθησε τις ΗΠΑ στην απόφαση για την Operation Midnight Hammer.
Κατά τη διάρκεια της επιχείρησης, τα B-2 βομβάρδισαν το Fordow με 12 βόμβες MOP και το Natanz με άλλες 2, ενώ πάνω από το Isfahan εκτοξεύτηκαν πάνω από 24 πυραύλοι Tomahawk σε στόχους πάνω από το έδαφος.
Άγνοια για τις ζημιές
Η εκτίμηση για την έκταση των ζημιών παραμένει ασαφής. Ο Αμερικανός Υπουργός Άμυνας Pete Hegseth δήλωσε σε συνέντευξη Τύπου πως «η αρχική εκτίμηση είναι ότι όλα τα ακριβή όπλα πέτυχαν τους στόχους τους και επέφεραν το επιθυμητό αποτέλεσμα, ειδικά στο Fordow που ήταν ο κύριος στόχος».
Το Ισραηλινό Υπουργείο Άμυνας ανακοίνωσε πως «χτύπησε οδούς πρόσβασης προς το εργοστάσιο εμπλουτισμού Fordow», χωρίς όμως να δώσει περαιτέρω λεπτομέρειες.
Αν το Ιράν είχε ήδη σφραγίσει τις εισόδους σε Fordow και Isfahan, σε συνδυασμό με τις πρόσφατες ισραηλινές επιθέσεις, αυτό πιθανώς δυσκολεύει την αξιολόγηση των ζημιών, τόσο με ανοιχτά μέσα όσο και με μυστικές αναγνωρίσεις.
Η σφράγιση θα μπορούσε να έχει συμβάλει στη συγκράτηση ραδιενεργών ρύπων, ενώ υποδηλώνει ότι πυρηνικό υλικό και ευαίσθητος εξοπλισμός ενδέχεται να παραμένουν στις εγκαταστάσεις, ακόμα και αν το Ιράν έχει προχωρήσει σε διάσπαση μέρους του πυρηνικού του προγράμματος.
Σε σειρά αναρτήσεων στο X (πρώην Twitter), ο Jeffrey Lewis, επικεφαλής του East Asia Nonproliferation Program στο James Martin Center, συμφώνησε πως οι διαθέσιμες δορυφορικές εικόνες υποδηλώνουν πως το Ιράν έκλεισε τις εισόδους στο Fordow πριν τις επιθέσεις, ενώ τόνισε ότι η δυνατότητα αυτή σε κοινή θέα δείχνει πως τμήματα του προγράμματος ενδεχομένως έχουν ήδη μετακινηθεί αλλού.
Παράλληλα, ο Lewis επισήμανε άλλα σημαντικά ερωτήματα για τα αποτελέσματα της Operation Midnight Hammer, όπως η απουσία βαθιάς διείσδυσης σε υπόγειες εγκαταστάσεις στο Isfahan και στο Natanz, καθώς και την ύπαρξη νέας μονάδας εμπλουτισμού που αποκάλυψε το Ιράν λίγο πριν την έκρηξη της σύγκρουσης με το Ισραήλ, την οποία η IAEA δεν πρόλαβε να επιθεωρήσει.
Ζημιές αλλά όχι καταστροφή
Οι New York Times ανέφεραν ότι η πρώτη εκτίμηση μετά τις επιδρομές ήταν πως το Fordow υπέστη σοβαρές ζημιές, αλλά δεν καταστράφηκε ολοσχερώς.
Σύμφωνα με το Politico, το αμερικανικό Πεντάγωνο είχε ήδη νωρίτερα φέτος υπολογίσει ότι απαιτείται καμπάνια τουλάχιστον 30 ημερών επιθέσεων για να εξουδετερωθούν πλήρως οι ιρανικές πυρηνικές εγκαταστάσεις.
Η κατάσταση στην περιοχή παραμένει δυναμική και ρευστή.
Ο Πρόεδρος των ΗΠΑ Donald Trump έχει υποβαθμίσει την επίθεση ιρανικών βαλλιστικών πυραύλων στη βάση Al Udeid στο Κατάρ και ανακοίνωσε συμφωνία εκεχειρίας μεταξύ Ισραήλ και Ιράν, η οποία αναμένεται να τεθεί σε ισχύ τις επόμενες ώρες, χωρίς όμως να είναι σαφές πώς θα εξελιχθεί.
Εν κατακλείδι, πολλά παραμένουν ακόμη ασαφή όσον αφορά την τρέχουσα κατάσταση του ιρανικού πυρηνικού προγράμματος και τον βαθμό που οι προσπάθειες προστασίας των εγκαταστάσεων από ισραηλινές επιδρομές ώθησαν την αμερικανική στρατιωτική δράση.
www.bankingnews.gr