Η Αυστρία βασιζόταν επί δεκαετίες στη Ρωσία για περίπου 80% των αναγκών της σε φυσικό αέριο.
«Η ΕΕ πρέπει να διατηρήσει την επιλογή να επαναξιολογήσει την κατάσταση μόλις τελειώσει ο πόλεμος», ανέφερε το αυστριακό υπουργείο Ενέργειας στους Financial Times. Η δήλωση επιβεβαιώνει πληροφορίες ότι η Elisabeth Zehetner, υφυπουργός Ενέργειας της Αυστρίας, πρόβαλε αυτό το αίτημα στους ομολόγους της κατά τη συνάντηση στο Λουξεμβούργο τη Δευτέρα.
Η στάση της Βιέννης αποτελεί την πρώτη φορά από την πλήρους κλίμακας εισβολή της Μόσχας το 2022 που κράτος-μέλος της ΕΕ, πέραν της Ουγγαρίας ή της Σλοβακίας, θέτει ανοιχτά το ενδεχόμενο επανεκκίνησης των εισαγωγών ρωσικού αερίου μετά το τέλος του πολέμου.
Αντίθετα, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ετοιμάζεται να προτείνει την Τρίτη την απαγόρευση υπογραφής νέων συμβολαίων φυσικού αερίου με τη Ρωσία και τη λήξη των υφιστάμενων εντός δύο ετών — ανεξάρτητα από το αν επιτευχθεί ειρηνευτική συμφωνία.
Ο επίτροπος Ενέργειας της ΕΕ, Dan Jørgensen, δήλωσε τη Δευτέρα ότι μια πιθανή συμφωνία ειρήνης «δεν πρέπει να μας οδηγήσει στο να ξεκινήσουμε ξανά εισαγωγές ρωσικού αερίου». «Θα ήταν μια πολύ ατυχή απόφαση, γιατί θα σημαίνει απλώς ότι ξαναγεμίζουμε το πολεμικό ταμείο του Πούτιν. Θα ήταν ένα λάθος που έχουμε ήδη κάνει στο παρελθόν», πρόσθεσε.
Αν και η ΕΕ έχει απαγορεύσει τον άνθρακα από τη Ρωσία (2022) και έχει εφαρμόσει πλαφόν τιμών στο ρωσικό πετρέλαιο (2023), δεν έχει επιβάλει ρητές κυρώσεις στο φυσικό αέριο — παρότι τα περισσότερα κράτη μέλη έχουν περιορίσει τις εισαγωγές, με πιο χαρακτηριστική την περίπτωση της Γερμανίας. Ωστόσο, οι εισαγωγές ρωσικού LNG αυξήθηκαν, φτάνοντας τα 16,5 εκατ. τόνους το 2023.
Η Επιτροπή εξετάζει επίσης το ενδεχόμενο να προτείνει απαγόρευση των αγωγών Nord Stream που συνδέουν τη Γερμανία με τη Ρωσία — πρόταση που υποστήριξε και ο Γερμανός Καγκελάριος Friedrich Merz, προκειμένου να αποτραπεί η επανεξέταση της χρήσης φθηνού ρωσικού αερίου στο μέλλον.
Η Αυστρία βασιζόταν επί δεκαετίες στη Ρωσία για περίπου 80% των αναγκών της σε φυσικό αέριο, βάσει μακροχρόνιων συμβολαίων μεταξύ της Gazprom και της OMV, της οποίας το αυστριακό κράτος κατέχει μερίδιο 31,5%. Η OMV διέκοψε τους δεσμούς με τη Gazprom τον Δεκέμβριο του 2023, μετά από πολύμηνη διαμάχη.
Παρά τα βήματα διαφοροποίησης —όπως εισαγωγές από Γερμανία— η Αυστρία έχει δεχτεί επικρίσεις για την αργή μείωση της εξάρτησής της από τη Ρωσία.
Η Ουγγαρία και η Σλοβακία, που παραμένουν εξαρτημένες και διατηρούν φιλορωσικές κυβερνήσεις, αντιτίθενται ανοιχτά στο σχέδιο της Επιτροπής για τερματισμό όλων των εισαγωγών ρωσικών ορυκτών καυσίμων έως το 2027. Η Ιταλία, η οποία πέρυσι ήταν ο μεγαλύτερος εισαγωγέας ρωσικού αερίου στην ΕΕ, έχει επίσης συζητήσει παρασκηνιακά την πιθανότητα επανεισαγωγών μετά τον πόλεμο.
Η Επιτροπή σκοπεύει να βασίσει τη γενική απαγόρευση στο ενωσιακό εμπορικό δίκαιο αντί για το σύστημα κυρώσεων, το οποίο απαιτεί ομοφωνία κάθε έξι μήνες από τα 27 κράτη-μέλη. Ο Jørgensen εξήγησε ότι η απαγόρευση «θα ισχύει έως ότου κάποιος αποφασίσει να την αλλάξει».
Κάποιες χώρες εκφράζουν ανησυχίες για το κατά πόσο η νομική βάση θα είναι αρκετά ισχυρή ώστε να επιτρέψει σε εταιρείες να επικαλεστούν ρήτρες ανωτέρας βίας χωρίς να πληρώσουν ρήτρες στη Ρωσία. Ο επίτροπος απάντησε ότι έχει «πολύ σαφή γνωμοδότηση από τη νομική υπηρεσία της Επιτροπής ότι, ως απαγόρευση, δεν θα υπάρξουν νομικά προβλήματα για τις εταιρείες»