Ο πόλεμος των 4 ημερών με την Ινδία τον Μάιο 2025 άλλαξε δραματικά την κατάσταση στο Πακιστάν – Η αεροπορία είναι έτοιμη να πάρει τα σκήπτρα από τον στρατό ακόμη και με πραξικόπημα – Τι θα κάνει η Ινδία
Αυτή η δήλωση καταδεικνύει τη βαθιά επιρροή και τον κυρίαρχο ρόλο που διαδραματίζει ο Πακιστανικός Στρατός στη χώρα εδώ και σχεδόν 80 χρόνια.
Για σχεδόν τρεις δεκαετίες, ο στρατός έχει κυβερνήσει το Πακιστάν απευθείας, ενώ για τα υπόλοιπα χρόνια έχει ασκήσει την εξουσία του έμμεσα.
Οι τέσσερις στρατηγοί που υπηρέτησαν ως πρόεδροι του Πακιστάν — ο Ayub Khan, ο Yahya Khan, ο Zia-ul-Haq και ο Pervez Musharraf, — αποτελούν σαφή απόδειξη της βαθιάς στρατιωτικής επιρροής.
Είτε πρόκειται για τις στρατιωτικές επιχειρήσεις είτε για τις εξωτερικές πολιτικές αποφάσεις, η πολιτική του Πακιστάν, και ιδιαίτερα η πολιτική του απέναντι στην Ινδία, θεωρείται πάντα προνόμιο του Πακιστανικού Στρατού.
Αυτό ισχύει παρά το γεγονός ότι ο στρατός ποτέ δεν είναι μόνος του στην ηγεσία της χώρας, αλλά σπάνια αποχωρεί από τον έλεγχο της εξουσίας.
Η στρατιωτική ηγεσία του Πακιστάν έχει κυριαρχήσει σε στρατηγικά και πολιτικά επίπεδα, αποδεικνύοντας τη σημασία του στην άμυνα της χώρας.
Ο στρατός είναι υπεύθυνος όχι μόνο για την ασφάλεια, αλλά και για τη διαχείριση οργανισμών όπως η Inter-Services Intelligence (ISI), η οποία αποτελεί μια από τις πιο ισχυρές μυστικές υπηρεσίες στον κόσμο, καθώς και τη Διεύθυνση Στρατηγικών Σχεδίων (SPD), η οποία έχει τον έλεγχο του πυρηνικού οπλοστασίου του Πακιστάν.
O στρατός στο Πακιστάν είναι…επιχειρηματικός κολοσσός
Αυτός ο στρατός δεν περιορίζεται στην άμυνα και τη στρατηγική, αλλά έχει επίσης επεκταθεί στον τομέα των επιχειρήσεων.
Η στρατιωτική ελίτ ελέγχει μεγάλες επιχειρηματικές δραστηριότητες μέσω οργανισμών όπως η «Fauji Foundation» και η «Army Welfare Trust» (AWT), ενώ η Στρατιωτική Υπηρεσία Κατοικιών (DHA) είναι μια από τις μεγαλύτερες επιχειρηματικές οντότητες του Πακιστάν.
Σύμφωνα με εκτιμήσεις, οι πόροι του Πακιστανικού Στρατού από επιχειρηματικές δραστηριότητες ανήλθαν σε πάνω από 50 δισεκατομμύρια δολάρια το πρώτο πεντάμηνο του 2025, γεγονός που τον καθιστά έναν από τους μεγαλύτερους «στρατιωτικούς επιχειρηματικούς κολοσσούς» στον κόσμο.
Η στρατιωτική οικονομία του Πακιστάν, ή όπως έχει αποκληθεί «Milbus» (στρατιωτικό επιχειρηματικό σύμπλεγμα), αποτελεί πλέον αναπόσπαστο κομμάτι της οικονομίας της χώρας.
Και παρόλο που η στρατιωτική ηγεσία του Πακιστάν έχει επωφεληθεί από αυτόν τον έλεγχο, η πρόσφατη σύγκρουση με την Ινδία έφερε στην επιφάνεια έναν νέο παίκτη στον στρατιωτικό χάρτη του Πακιστάν: τη Δύναμη Αεροπορίας του Πακιστάν (PAF).
Η αεροπορία αμφισβητεί ανοιχτά τον στρατό: Η Ινδία και η επιχείρηση Sindoor
Η σύγκρουση μεταξύ Ινδίας και Πακιστάν τον Μάιο του 2025 αποτέλεσε καθοριστική στιγμή για τη στρατιωτική ισορροπία στην περιοχή. Μέχρι τώρα, όλοι οι πόλεμοι μεταξύ Ινδίας και Πακιστάν (1948, 1965, 1971, και 1999) επικεντρώνονταν κυρίως στις χερσαίες μάχες.
Ωστόσο, η πρόσφατη σύγκρουση, αν και σύντομη (μόλις 4 ημέρες), χαρακτηρίστηκε από την κυριαρχία της αεροπορικής δύναμης, και για πρώτη φορά η Πακιστανική Αεροπορία βρέθηκε στο επίκεντρο των επιχειρήσεων, γράφουν σε ανάλυσή τους οι Eurasian Times.
Η Ινδία, μέσω της Επιχείρησης Sindoor, κατάφερε να εκτελέσει ακριβείς αεροπορικές επιθέσεις μέσα στο έδαφος του Πακιστάν, ενώ η Πακιστανική Αεροπορία αντέτεινε ισχυρή αντίσταση, ισχυριζόμενη ότι κατάφερε να καταρρίψει έξι ινδικά αεροσκάφη, περιλαμβανομένων τριών Rafales, στην επιτυχημένη αεροπορική μάχη της 6ης Μαΐου.
Παρόλο που οι Ινδοί δεν έχουν επιβεβαιώσει τις απώλειες και η Πακιστανική πλευρά δεν έχει παρουσιάσει επαρκή αποδεικτικά στοιχεία, η αφήγηση αυτή έγινε δεκτή με ενθουσιασμό στο Πακιστάν.
Η αεροπορική δύναμη του Πακιστάν φάνηκε να έχει αποκαταστήσει την τιμή της χώρας μετά από δύο ταπεινωτικές ήττες του στρατού στις συγκρούσεις του 1971 και του 1999.
PAF και στρατός: Η αντιπαλότητα της εξουσίας
Η μάχη για την αεροπορική υπεροχή στην πρόσφατη σύγκρουση δημιούργησε νέα δυναμική στον στρατιωτικό τομέα του Πακιστάν.
Ο στρατός, για πρώτη φορά, βρέθηκε στη σκιά των επιτυχιών της PAF και η δημόσια αναγνώριση της αεροπορικής δύναμης ήρθε και με τη μορφή παράτασης της θητείας του αρχηγού της αεροπορίας Zaheer Ahmed Baber Sindhu, κάτι που σπάνια συνέβαινε για στρατιωτικούς αξιωματούχους εκτός του στρατού.
Αυτή η εξέλιξη δεν πέρασε απαρατήρητη από τους στρατιωτικούς και πολιτικούς κύκλους του Πακιστάν.
Στην προσπάθειά του να αποκαταστήσει τη στρατιωτική ισορροπία, ο πρωθυπουργός Sarif προήγαγε τον στρατηγό Asim Munir στη θέση του αρχιστρατήγου, κάτι που θεωρείται ως ένα σαφές μήνυμα προς την PAF για τη συνεχιζόμενη κυριαρχία του στρατού.
Η εξελίξιμη στρατηγική αεροπορικής δύναμης και το μέλλον του πακιστανικού στρατού
Η δυναμική αυτή οδήγησε σε νέες πληροφορίες για το μέλλον της αεροπορικής δύναμης του Πακιστάν.
Το Πακιστάν, σύμφωνα με αναφορές, αναμένεται να παραλάβει 40 J-35 πέμπτης γενιάς αεροσκάφη από την Κίνα έως το 2026, ενισχύοντας την αεροπορική του ισχύ και αναβαθμίζοντας τη στρατηγική του.
Παρόλο που ο στρατός παραμένει κυρίαρχος στον Πακιστανικό πολιτικό και στρατιωτικό χάρτη, το ερώτημα παραμένει:
Αν οι μελλοντικοί πόλεμοι μεταξύ Ινδίας και Πακιστάν εξαρτώνται κυρίως από την αεροπορική δύναμη, θα μπορούσαμε να δούμε μια μέρα που η Πακιστανική Αεροπορία να αναδειχθεί σε κυρίαρχο παίκτη στον στρατιωτικό τομέα;
Στρατιωτική ηγεμονία και οι νέες δυναμικές
Το Πακιστάν, παρά την αδιάκοπη κυριαρχία του στρατού επί των τελευταίων δεκαετιών, φαίνεται να βρίσκεται σε μια μεταβατική περίοδο.
Η αυξανόμενη σημασία της αεροπορικής δύναμης, όπως φαίνεται από την Επιχείρηση Sindoor, δημιουργεί έναν νέο στρατηγικό χάρτη, στον οποίο η Πακιστανική Αεροπορία μπορεί να διεκδικήσει τη δική της θέση στον τομέα της άμυνας.
Το μέλλον του Πακιστάν στην περιοχή εξαρτάται από την ισορροπία εξουσίας μεταξύ των ενόπλων δυνάμεων του, αλλά το ερώτημα παραμένει: ποιος θα καταφέρει τελικά να κυριαρχήσει στον στρατιωτικό τομέα; Ο στρατός ή η αεροπορία;
Όλο αυτό το ρευστό σκηνικό περιπλέκει επικίνδυνα το γεγονός πως το Πακιστάν είναι μία ισχυρή πυρηνική δύναμη.
Σε αυτό το γεωπολιτικό πλαίσιο εξάλλου θεωρείται πιθανό η Ινδία να επιχειρήσει να εκμεταλλευθεί αυτή την πρωτοφανή κατάσταση που παρατηρείται στις πακιστανικές ένοπλες δυνάμεις τις οποίες κατηγορεί για υπόθαλψη τρομοκρατικών οργανώσεων.
