Η σχέση μεταξύ του Ντόναλντ Τραμπ και του Έλον Μασκ, που κάποτε φαινόταν άρρηκτη και σχεδόν μυθική, φαίνεται πλέον να έχει φτάσει στο τέλος της – τουλάχιστον σε θεσμικό επίπεδο.
Από τους ύμνους και τις αμοιβαίες φιλοφρονήσεις, το πολιτικό «bromance» των δύο ισχυρών ανδρών καταρρέει, με την αποχώρηση του Μασκ από το ρόλο του ως «ειδικός κυβερνητικός υπάλληλος» να επισφραγίζει το ρήγμα ανάμεσά τους.
Ο Μασκ, ο οποίος είχε δηλώσει «Αγαπώ τον Πρόεδρο. Πιστεύω ότι ο πρόεδρος Τραμπ είναι καλός άνθρωπος», αποχωρεί πλέον από το Τμήμα Κυβερνητικής Αποδοτικότητας (DOGE) των ΗΠΑ.
Ο ίδιος μάλιστα είχε χρηματοδοτήσει την επανεκλογή του Τραμπ με σχεδόν 300 εκατομμύρια δολάρια.
Ο Τραμπ, από την πλευρά του, είχε δηλώσει για εκείνον: «Θέλουμε όλοι να σε ευχαριστήσουμε. Πραγματικά έχεις θυσιάσει πολλά».
Όμως ο δεσμός αυτός φάνηκε να διαλύεται όταν ο Μασκ άσκησε δημόσια κριτική στο «μεγάλο, όμορφο» νομοσχέδιο του Τραμπ, μιλώντας στο CBS News, λέγοντας πως «ο χρόνος μου έφτασε στο τέλος» και πως ήταν «απογοητευμένος» που ο Πρόεδρος προώθησε ένα νομοσχέδιο «που αυξάνει το έλλειμμα του προϋπολογισμού και υπονομεύει το έργο που κάνει η ομάδα του DOGE».
Είκοσι τέσσερις ώρες αργότερα, πηγή του Λευκού Οίκου ανέφερε στο BBC ότι είχε ξεκινήσει η διαδικασία «αποχώρησης» του Μασκ από τη θέση του «ειδικού κυβερνητικού υπαλλήλου».
Παράλληλα, ο ίδιος δημοσίευσε στο X: «Ο προγραμματισμένος χρόνος μου ως ειδικός κυβερνητικός υπάλληλος φτάνει στο τέλος του».
Ρεπορτάζ αποκάλυψε επίσης ότι, ο Μασκ έσπευσε στη Μέση Ανατολή κατά την πρόσφατη περιοδεία του Τραμπ για να παρέμβει προσωπικά σε μια τεράστια συμφωνία τεχνητής νοημοσύνης μεταξύ των ΗΠΑ και των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων – εκτός κι αν η εταιρεία του, xAI, συμπεριλαμβανόταν στο σχήμα.
Η συμφωνία αφορούσε την ανακοίνωση μιας νέας συνεργασίας της αμερικανικής OpenAI -της εταιρείας του Σαμ Άλτμαν, με τον οποίο ο Μασκ έχει μακροχρόνια διαμάχη– με την εμιρατινή G42, με σκοπό τη δημιουργία της εγκατάστασης Stargate UAE στο Άμπου Ντάμπι.
Σύμφωνα με την εφημερίδα Wall Street Journal, ο Μασκ ήταν αποφασισμένος να συμπεριληφθεί και η xAI στο deal.
Κατά τη διάρκεια τηλεδιάσκεψης με στελέχη της G42 -εταιρείας υπό τον έλεγχο του αδελφού του Προέδρου των ΗΑΕ- ο Μασκ φέρεται να προειδοποίησε πως η συμφωνία δεν θα λάβει την έγκριση του Τραμπ αν δεν συμπεριληφθεί η δική του εταιρεία.
Οι ίδιες πηγές αναφέρουν ότι ο Μασκ δεν ήταν διατεθειμένος να αποδεχθεί ένα deal που θα ωφελούσε τον Άλτμαν.
Η ρήξη ήταν προ των πυλών εδώ και καιρό. Για παράδειγμα, ήδη από τα μέσα Μαΐου, παρατηρητές και διεθνή ΜΜΕ εντόπιζαν ότι Τραμπ και Μασκ δεν επαινούσαν πια ο ένας τον άλλον στις πλατφόρμες τους -X και Truth Social αντίστοιχα- όπως παλιότερα.
Το Daily Beast σημείωσε ότι ο Τραμπ είχε γίνει «ανησυχητικά σιωπηλός» όσον αφορά τον Μασκ, περιορίζοντας τις αναφορές του στον δισεκατομμυριούχο και αφαιρώντας τον από δημόσιες εκδηλώσεις του Λευκού Οίκου.
Τον Φεβρουάριο και τον Μάρτιο, οι αναφορές του Τραμπ στον Μασκ στο Truth Social έφταναν τις τέσσερις ανά εβδομάδα – το ρεκόρ ήταν 11 αναφορές μέσα σε μία εβδομάδα.
Ουσιαστικός καταλύτης για το ρήγμα φέρεται να ήταν η αποτυχία των Ρεπουμπλικανών στις εκλογές του Ουισκόνσιν.
Ο Μασκ είχε χρηματοδοτήσει με 21 εκατομμύρια δολάρια την υποψηφιότητα του Μπραντ Σίμελ για το Ανώτατο Δικαστήριο της Πολιτείας, λέγοντας πως η αναμέτρηση θα μπορούσε «να καθορίσει τη μοίρα του δυτικού πολιτισμού». Όμως, η Σούζαν Κρόφορντ κέρδισε και οι ρωγμές άρχισαν να φαίνονται.
Τον Απρίλιο του 2025, το Politico επικαλούμενο πηγές κοντά στον Τραμπ, μετέδωσε ότι ο Μασκ επρόκειτο να αποχωρήσει από το DOGE «τις επόμενες εβδομάδες». Σύμφωνα με τις ίδιες πηγές, δεν θα αποχωρούσε εντελώς, αλλά θα αναλάμβανε «ανεπίσημο συμβουλευτικό ρόλο», καθώς η θέση του ειδικού υπαλλήλου περιορίζεται νομικά στις 130 ημέρες.
Ο Τραμπ του προσέφερε μια έξοδο «με το κεφάλι ψηλά», δηλώνοντας ότι ο Μασκ έπρεπε να επιστρέψει στις επιχειρήσεις του, ιδίως μετά την πτώση 40% των πωλήσεων της Tesla στην Ευρώπη τον Απρίλιο.
Ωστόσο, ήδη υπήρχαν προστριβές, όπως η διαφωνία τους για το πρόγραμμα βίζας H1B, αλλά και υπονοούμενα ότι ο Μασκ είναι η πραγματική εξουσία στη χώρα, με τον Τραμπ να δέχεται ερωτήσεις αν ο Μασκ «παίρνει τη θέση του Προέδρου».
Τον Δεκέμβριο, το Mediarite επικαλέστηκε ανώνυμους συμβούλους του Τραμπ, που φέρονται να είπαν: «Ο Τραμπ είναι εκνευρισμένος κατά 100%. Υπάρχει μια κινεζική παροιμία: “δύο τίγρεις δεν μπορούν να ζήσουν στην ίδια κορυφή του βουνού”».
Παρά τις προστριβές, πριν την ανάληψη της εξουσίας από τον Τραμπ για δεύτερη φορά, οι «δύο τίγρεις» συνυπήρχαν αρμονικά.
Τον Οκτώβριο του 2024, η εμβληματική φωτογραφία του Τραμπ στην Πενσυλβάνια, με τον Μασκ να φωνάζει «MAGA» στο πλήθος, έκανε τον γύρο του κόσμου.
Τους πρώτους τρεις μήνες της νέας κυβέρνησης, πολλοί στον Λευκό Οίκο αισθάνονταν ότι ο Μασκ είχε «αιχμαλωτίσει» την ατζέντα του Τραμπ, χρησιμοποιώντας την πλατφόρμα X για να επιτεθεί σε πρόσωπα που δεν του άρεσαν.
Ενθάρρυνε μέτρα όπως η υποχρέωση των ομοσπονδιακών υπαλλήλων να στέλνουν κάθε εβδομάδα email με τα πέντε κορυφαία επιτεύγματά τους, με κίνδυνο απόλυσης.
Ο Μασκ κρατούσε τον Τραμπ καθηλωμένο, μέχρι που οι επικριτικοί τίτλοι στα αμερικανικά μέσα ενημέρωσης για τη δράση του DOGE, και τα παράπονα υπουργών και βουλευτών, άρχισαν να γίνονται «εκκωφαντικοί».
Η ρήξη, σύμφωνα με πηγές από το περιβάλλον του προέδρου, ήρθε όταν ο Τραμπ διάβασε στους New York Times ότι ο Μασκ επρόκειτο να λάβει εμπιστευτική ενημέρωση για την Κίνα στο Πεντάγωνο. Ο Αμερικανός Πρόεδρος, που είχε ήδη δεχθεί ερωτήσεις για πιθανές συγκρούσεις συμφερόντων του Μασκ, εμφανίστηκε δυσαρεστημένος.
Η απογοήτευση του Μασκ από την πολιτική σκηνή, σύμφωνα με ανθρώπους του περιβάλλοντός του, οφείλεται σε δύο γεγονότα: στην αποτυχία της εκλογής στο Ουισκόνσιν και στη δυσαρέσκεια για το καθεστώς δασμών που επιβάλλει ο Τραμπ.
Για τις προσπάθειές του να μειώσει τη γραφειοκρατία, μέσω του DOGE, ο Μασκ επέμεινε τον περασμένο μήνα πως μπορεί να πετύχει τη μείωση 1 τρισεκατομμυρίου δολαρίων στις ομοσπονδιακές δαπάνες, «αλλά είναι μακρύς ο δρόμος και, ξέρετε, είναι πραγματικά δύσκολο».
«Το θέμα είναι, πόσο πόνο είναι διατεθειμένο να αντέξει το υπουργικό συμβούλιο και το Κογκρέσο; Γιατί μπορεί να γίνει, αλλά απαιτεί να αντιμετωπίσεις πολλές διαμαρτυρίες», σχολίασε. Τόνισε επίσης πως μένει να φανεί εάν υπάρχει «επαρκής πολιτική βούληση στο Κογκρέσο και αλλού για να το υλοποιήσει κανείς».
Τον προηγούμενο μήνα, είπε σε επενδυτές και αναλυτές της Tesla ότι θα μείωνε την ενασχόλησή του με την κυβέρνηση σε «μια ή δύο ημέρες την εβδομάδα» και από τότε προσπαθεί να δείξει πως επέστρεψε πλήρως στις επιχειρήσεις του.
«Ξανά στη φάση 24/7 στη δουλειά», έγραψε το Σάββατο στο X. «Πρέπει να είμαι υπερσυγκεντρωμένος στο X/xAI και στην Tesla».
Από το 2016 μέχρι και τις αρχές του 2024, η σχέση Τραμπ-Μασκ πέρασε από πολλά σκαμπανεβάσματα – με κορύφωση τον χαρακτηρισμό του Τραμπ προς τον Μασκ πως είναι «άλλος ένας μ@@@ας καλλιτέχνης» τον Ιούλιο του 2022, μετά την εξαγορά του X.
Ωστόσο, τον Σεπτέμβριο του 2023, όταν ήταν πια φανερό ότι ο Τραμπ θα διεκδικήσει ξανά την προεδρία, ο Μασκ άρχισε να υποστηρίζει τις πολιτικές του Ρεπουμπλικανού, συμπεριλαμβανομένου του διαβόητου «τείχους» στα σύνορα με το Μεξικό.
Η στροφή στη σχέση τους ήρθε με την απόπειρα δολοφονίας του Τραμπ στο Μπάτλερ της Πενσυλβάνια. Λίγα λεπτά μετά τη μεταφορά του τότε υποψήφιου προέδρου στο νοσοκομείο, ο Μασκ δεσμεύτηκε να ενισχύει την καμπάνια του με 45 εκατομμύρια δολάρια τον μήνα.
Και τώρα οι δυο τους δείχνουν να απομακρύνονται και πάλι. Ή, τουλάχιστον, έτσι φαίνεται.
Με πληροφορίες από: New York Times, NDTV, Washington Post