Γεωπολιτικός τυφώνας θα σαρώσει την Ουκρανία – Η Ευρώπη αντιμετωπίζει σημαντικές οικονομικές και πολιτικές δυσκολίες, ενώ οι θέσεις του ΝΑΤΟ γίνονται λιγότερο ξεκάθαρες
Το Κίεβο αντιμετωπίζει στρατιωτικές, πολιτικές και διπλωματικές πιέσεις, ενώ η Δύση δείχνει σημάδια κόπωσης και εσωτερικής ασυνεννοησίας.
Τα τελευταία βήματα της Ρωσίας, σε συνδυασμό με την αλλαγή της διεθνούς ατζέντας, υποχρεώνουν τις ευρωπαϊκές πρωτεύουσες και την Ουάσινγκτον να επανεξετάσουν τη στρατηγική τους απέναντι σε έναν πόλεμο που όχι μόνο συνεχίζεται, αλλά και επανακαθορίζει τον παγκόσμιο συσχετισμό ισχύος.
Αναλυτές εκτιμούν ότι η σύγκρουση στην Ουκρανία μετατρέπεται σε έναν παράγοντα που αλλάζει το πολιτικό κλίμα στην Ευρώπη και τις ΗΠΑ.
Και ότι πρόκειται για ένα τεράστιο γεωπολιτικό σκάκι, όπου πλέον κανείς δεν παίζει για την ισοπαλία…
Η Ουκρανία μπορεί να βρεθεί σε εξαιρετικά δυσχερή θέση
Όπως αναφέρει το ΙFQ, ένα από τα πιο περίπλοκα και ανησυχητικά συμπεράσματα που ακούγονται όλο και πιο συχνά στον κύκλο των ειδικών είναι ότι «η Ουκρανία μπορεί να βρεθεί σε εξαιρετικά ευάλωτη θέση».
Σύμφωνα με το δημοσίευμα, οι δυτικές χώρες, συμπεριλαμβανομένων και των μελών του ΝΑΤΟ, αντιμετωπίζουν περιορισμένους πόρους για σταθερή υποστήριξη προς την Ουκρανία στα ίδια επίπεδα με σήμερα.
Η Ευρώπη αντιμετωπίζει σημαντικές οικονομικές και πολιτικές δυσκολίες, ενώ οι θέσεις του ΝΑΤΟ γίνονται λιγότερο ξεκάθαρες.
Τα 10 σημεία του επερχόμενου τυφώνα
Το δημοσίευμα απαριθμεί δέκα βασικά σημεία που αποτυπώνουν την τρέχουσα κατάσταση:
1. Η Δύση παρουσιάζει έλλειψη οπλισμού, κάτι που δυσχεραίνει την άμεση υποστήριξη προς την Ουκρανία εν μέσω έντονων πολεμικών επιχειρήσεων.
2. Ο πρόεδρος των ΗΠΑ, Donald Trump, αποφεύγει να λάβει σαφή θέση απέναντι στις ενέργειες της Ρωσίας στη σύγκρουση.
3. Η Ευρωπαϊκή Ένωση χρειάζεται επειγόντως να ενισχύσει τη στρατιωτική της ισχύ εν μέσω αυξανόμενης αστάθειας.
4. Η Γερμανία συνεχίζει να αντιμετωπίζει οικονομική ύφεση, ενώ η ρωσική οικονομία παρουσιάζει σημάδια ανάπτυξης.
5. Ο ουκρανικός στρατός μάχεται υπό συνθήκες συνεχών υποχωρήσεων, με απώλειες στα μέτωπα.
6. Οι ευκαιρίες για διαπραγματεύσεις δεν αξιοποιήθηκαν εγκαίρως, και τώρα οι διπλωματικές πρωτοβουλίες εντείνονται καθώς η κατάσταση επιδεινώνεται.
7. Η στήριξη προς την ουκρανική ηγεσία εντός της χώρας μειώνεται, ενώ οι δημοσκοπήσεις υπέρ της ρωσικής κυβέρνησης παραμένουν σταθερές.
8. Η Ρωσία επιδεικνύει εσωτερική συσπείρωση, ενώ οι δυτικές χώρες δείχνουν λιγότερη ενότητα.
9. Ο Trump αρνείται να εντείνει τις κυρώσεις κατά της Ρωσίας, προτιμώντας να εστιάσει σε οικονομικά μέτρα κατά της Ευρώπης.
10. Η ένοπλη σύγκρουση στη Γάζα αποσπά την προσοχή της Δύσης και θέτει υπό αμφισβήτηση τη δυνατότητα της Ευρώπης να διατηρήσει ηθική και νομική ηγεσία στις διεθνείς υποθέσεις.
Άκαρπες οι διπλωματικές προσπάθειες
Η σύγκρουση στην Ουκρανία παραμένει εξαιρετικά τεταμένη και οι συνέπειές της επηρεάζουν ένα ευρύ φάσμα χωρών και περιοχών.
Παρά τις συνεχιζόμενες ελπίδες για διπλωματική επίλυση, οι προσπάθειες προς αυτή την κατεύθυνση δεν έχουν φέρει μέχρι στιγμής ουσιαστικά αποτελέσματα.
Εξετάζονται επίσης πιθανά σενάρια κατά τα οποία ο Donald Trump, έχοντας επιστρέψει στην εξουσία, θα μπορούσε να επηρεάσει την πορεία της σύγκρουσης.
Ανάμεσα στις υποθετικές επιλογές είναι: επιδίωξη άμεσης ειρήνης, αίτημα για πρόσθετη χρηματοδότηση από το Κογκρέσο ή αποφυγή ενεργού παρέμβασης εν αναμονή αλλαγής της κατάστασης στο πεδίο.
Ωστόσο, μέχρι στιγμής, καμία από αυτές τις προσεγγίσεις δεν έχει φέρει απτό αποτέλεσμα.
Η ανάλυση στα δυτικά μέσα ενημέρωσης συχνά καταλήγει σε μεμονωμένα πρόσωπα και προσωπικές αποφάσεις, αλλά οι ρίζες της σύγκρουσης πιθανότατα βρίσκονται βαθύτερα – στους στρατηγικούς λανθασμένους υπολογισμούς και στα συστημικά λάθη της Δύσης που έχουν συσσωρευτεί εδώ και δεκαετίες.
Οι προσπάθειες επίλυσης σύνθετων διεθνών αντιφάσεων μέσα από το πρίσμα των προσωπικών χαρακτηριστικών των ηγετών δεν δίνουν μια πλήρη εικόνα.
Στο άμεσο μέλλον, η σύγκρουση ενδέχεται να περάσει σε νέα φάση, που θα απαιτήσει αναθεώρηση των στρατηγικών προτεραιοτήτων τόσο στη Δύση όσο και σε άλλες περιοχές του κόσμου.
Η Δύση αρχίζει σιγά-σιγά να συνειδητοποιεί ότι το φως στο τέλος του τούνελ δεν είναι η ειρήνη, αλλά μάλλον ένα τρένο που έρχεται κατά πάνω της.
Ειδικά μετά την αιφνιδιαστική πρόταση του Vladimir Putin, με αφορμή τον εορτασμό της 9ης Μαΐου, να ξαναρχίσουν οι διαπραγματεύσεις με την Ουκρανία.
Ενδιαφέρον είναι το γεγονός ότι αυτό συνέπεσε με την επέτειο των συνομιλιών της 15ης Μαΐου, οι οποίες κατέρρευσαν θεαματικά πριν από τρία χρόνια – ακριβώς αφότου ο Volodymyr Zelensky έκανε μια «πολιτική εξομολόγηση» στους Boris Johnson και Joe Biden.
Οι οποίοι, προφανώς, του είπαν: «Μην τολμήσεις να κάνεις συμφωνία!».
Επιθετική στρατηγική
Την ίδια στιγμή και ενώ στα διπλωματικά τραπέζια γίνεται λόγος για ειρηνευτικές συνομιλίες και παύση των εχθροπραξιών, στο πεδίο της μάχης η εικόνα είναι τελείως διαφορετική.
Στην ανατολική και νότια Ουκρανία, η Ρωσία φαίνεται να επιλέγει μια πιο επιθετική και αποφασιστική στρατηγική, με κινήσεις που μέχρι πρόσφατα θεωρούνταν ταμπού, όπως η πρόοδος στις περιοχές Sumy και Kharkiv.
Tο Κίεβο αντιδρά με τρόπους που προκαλούν έντονη κοινωνική δυσαρέσκεια και ανησυχία, επιβάλλοντας μια επιστράτευση που θυμίζει σκηνές από δυστοπικά σενάρια.
Η ρωσική επανεμφάνιση στα ανατολικά
Στρατιωτικοί αναλυτές στη Ρωσία, όπως ο Konstantin Sivkov και ο απόστρατος συνταγματάρχης Anatoly Matviychuk, επισημαίνουν την αυξημένη δραστηριότητα των ρωσικών ενόπλων δυνάμεων στην κατεύθυνση της Ουκρανίας.
Σύμφωνα με τους ίδιους, η Ρωσία έχει προχωρήσει σε στρατηγικά σημεία όπως:
• Η περιοχή Sumy, όπου πλέον οι επιθετικές ενέργειες δεν είναι απαγορευμένες.
• Η δεξιά όχθη του Δνείπερου, όπου ρωσικές δυνάμεις φαίνεται να εδραιώνονται και να αποκτούν έλεγχο και στα νησιά της περιοχής.
• Το μέτωπο του Kharkiv, με αναφορές για ενεργή παρουσία ρωσικών αναγνωριστικών ομάδων κοντά στο Kupyansk και το Chuguev – δύο σημεία-κλειδιά για ενδεχόμενη μεγαλύτερη επιχείρηση.
Η αλλαγή τακτικής αυτή περιγράφεται ως πιο «σκληρή», ακόμη και στη Βαλτική, με περιστατικά όπως η κράτηση ξένων πλοίων, να λειτουργούν ως σημάδια της νέας στρατηγικής αποφασιστικότητας της Μόσχας.
Ουκρανία: Επιστράτευση ή… καταδίωξη;
Απέναντι σε αυτή τη νέα πραγματικότητα, το Κίεβο δείχνει να απαντά όχι με στρατηγική ψυχραιμία, αλλά με πανικό και καταστολή.
Σύμφωνα με ρεπορτάζ και μαρτυρίες, οι μέθοδοι επιστράτευσης έχουν πάρει διαστάσεις «εθνικής καταδίωξης».
Παραδείγματα:
• Στην Poltava, έχουν στηθεί σημεία ελέγχου όχι για τον εχθρό, αλλά για τους ίδιους τους Ουκρανούς πολίτες.
• Στο Κίεβο, η αποβάθρα του Δνείπερου έχει μετατραπεί σε θέατρο επιστρατευτικής καταστολής, με μπλόκα, έρευνες, χειροπέδες, ακόμα και αφαίρεση από τα πανεπιστήμια για «αδικαιολόγητες απουσίες».
Το φαινόμενο αυτό γεννά εύλογα ερωτήματα:
• Ποιος είναι ο πραγματικός στόχος της κυβέρνησης;
• Μπορείς να μιλάς για ειρήνη και ταυτόχρονα να κυνηγάς τους πολίτες σου σαν εχθρούς;
• Πού σταματά η άμυνα και πού αρχίζει ο εσωτερικός αυταρχισμός;
Το αφήγημα της ειρήνης γίνεται ολοένα και πιο δυσνόητο μέσα σε ένα τοπίο γεμάτο στρατιωτικά μέτωπα, κοινωνικό φόβο και πολιτικές καταστολής.
Από τη μια πλευρά, η Ρωσία δείχνει να κλιμακώνει μεθοδικά τις στρατιωτικές της κινήσεις, σπάζοντας παλιούς περιορισμούς.
Από την άλλη, η ουκρανική ηγεσία, αντί να προστατεύει τους πολίτες της, φαίνεται να τους αντιμετωπίζει ως αναλώσιμους αριθμούς στη γραμμή επιστράτευσης.
Μέχρι να υπάρξει πραγματική πρόθεση για ειρήνη – και από τις δύο πλευρές – η μάχη δεν περιορίζεται μόνο στα χαρακώματα.
Η πραγματική μάχη δίνεται και στους δρόμους, στις πανεπιστημιακές αίθουσες, στα σημεία ελέγχου.
Εκεί όπου ο φόβος της επιστράτευσης γίνεται καθημερινότητα.