Η νέα κυβέρνηση σχεδιάζει να επιδιώξει μια αναθεώρησή του συντάγματος έως το τέλος του 2025, ώστε να χρηματοδοτήσει νέες δαπάνες, με έμφαση στα εξοπλιστικά και στην παροχή στήριξης στην Ουκρανία.
Η Γερμανία φαίνεται να κατευθύνεται προς μία κυβέρνηση που θα αυξήσει τις αμυντικές δαπάνες, ενώ εντείνονται οι αμφιβολίες για τη δέσμευση των ΗΠΑ στην ευρωπαϊκή ασφάλεια.
Ο νικητής των πρόσφατων εκλογών, Φρίντριχ Μερτς, επιχειρεί να σχηματίσει κυβέρνηση συνασπισμού με τους Σοσιαλδημοκράτες του απερχόμενου καγκελαρίου Όλαφ Σολτς, προτείνοντας την εξαίρεση άνω του 1% του ΑΕΠ από τους αυστηρούς κανόνες δημοσιονομικής πειθαρχίας της χώρας, προκειμένου να χρηματοδοτηθεί η άμυνα.
Παράλληλα, σχεδιάζεται ένα φιλόδοξο επενδυτικό πρόγραμμα ύψους 500 δισ. ευρώ για την ενίσχυση της υποδομής της χώρας και την επαναφορά της μεγαλύτερης ευρωπαϊκής οικονομίας σε σταθερή αναπτυξιακή πορεία, μετά από δύο έτη ύφεσης.
Η νέα κυβέρνηση φαίνεται αποφασισμένη να ενισχύσει τη στρατιωτική ισχύ της Γερμανίας και της Ευρώπης, ανταποκρινόμενη στην αυξανόμενη ανασφάλεια που προκαλεί η ασταθής στάση των ΗΠΑ απέναντι στο ΝΑΤΟ και η μεταβαλλόμενη πολιτική της Ουάσινγκτον σχετικά με την Ουκρανία. Ο Μερτς, πιστός υποστηρικτής της διατλαντικής συμμαχίας, δήλωσε ότι «η χρηματοδότηση της άμυνας της χώρας και της συμμαχίας μας πρέπει να αυξηθεί σημαντικά». Παρότι επιθυμεί διατήρηση της σχέσης με τις ΗΠΑ, αναγνωρίζει ότι η Ευρώπη πρέπει να καταστεί πιο αυτόνομη στην ασφάλειά της.
Η δέσμευση αυτή για μεγαλύτερες αμυντικές δαπάνες αποτελεί συνέχεια της πολιτικής που εγκαινίασε ο Σολτς μετά τον πόλεμο στην Ουκρανία. Τότε, η Γερμανία δεσμεύτηκε να φτάσει τον στόχο του 2% του ΑΕΠ για την άμυνα, δημιουργώντας ένα ειδικό ταμείο 100 δισ. ευρώ, το οποίο όμως θα έχει εξαντληθεί έως το 2027.
Ένα από τα μεγαλύτερα εμπόδια για την υλοποίηση αυτών των σχεδίων είναι το λεγόμενο «φρένο χρέους» (Schuldenbremse), ένας συνταγματικός μηχανισμός που περιορίζει τον νέο δανεισμό στο 0,35% του ΑΕΠ. Ο μηχανισμός αυτός μπορεί να παρακαμφθεί μόνο υπό έκτακτες συνθήκες, όπως είχε συμβεί με την πανδημία της COVID-19. Η νέα κυβέρνηση σχεδιάζει να επιδιώξει μια αναθεώρησή του έως το 2025, ώστε να χρηματοδοτήσει νέες δαπάνες, με έμφαση στα εξοπλιστικά και στην παροχή στήριξης στην Ουκρανία.
Η πολιτική ισορροπία στο νέο κοινοβούλιο περιπλέκει την κατάσταση. Το δέξιο AfD, που αναδείχθηκε δεύτερη δύναμη, υπερασπίζεται σθεναρά το «φρένο χρέους», ενώ η Αριστερά είναι αντίθετη με τις στρατιωτικές δαπάνες. Για να εγκριθούν οι αλλαγές, η νέα κυβέρνηση θα χρειαστεί στήριξη από τους Πράσινους ή τους Φιλελεύθερους, με τους δεύτερους να αντιτίθενται στον υπερβολικό δανεισμό.
Η στροφή της Γερμανίας προς την ενίσχυση των αμυντικών της δαπανών αποτελεί απάντηση στις γεωπολιτικές ανακατατάξεις που έφερε ο πόλεμος στην Ουκρανία. Παρότι οι ΗΠΑ παραμένουν ο βασικός πυλώνας του ΝΑΤΟ, η αβεβαιότητα για τη στάση τους στο μέλλον υποχρεώνει τη Γερμανία και την Ευρώπη να αναλάβουν μεγαλύτερη ευθύνη για τη δική τους ασφάλεια. Ωστόσο, το αν η νέα κυβέρνηση θα καταφέρει να υλοποιήσει τις φιλόδοξες αυτές αλλαγές, παραμένει αβέβαιο, καθώς πρέπει να ξεπεράσει σοβαρά πολιτικά και δημοσιονομικά εμπόδια.