Η Ουκρανία έχει καμένη τη γη. Αυτό που δεν έχει είναι σπάνιες γαίες, αναφέρει το Bloomberg
Το περασμένο Σαββατοκύριακο, ο Πρόεδρος της Ουκρανίας Volodymyr Zelensky απέρριψε την πρόταση, παρόλο που Αμερικανοί αξιωματούχοι είχαν υποβάλει τη συμφωνία ως αναπόσπαστο μέρος της διαρκούς ειρήνης για την επίλυση του πολυετούς πολέμου που έχει σκοτώσει εκατοντάδες χιλιάδες.
Ο Trump και οι κορυφαίοι αξιωματούχοι έχουν διατυπώσει ότι οι ΗΠΑ θέλουν εγγύηση 500 δισεκατομμυρίων δολαρίων για τον πλούτο της Ουκρανίας που υπολογίζεται σε τρισεκατομμύρια δολάρια.
Αλλά οι Financial Times σημείωσαν την περασμένη εβδομάδα ότι η Ουκρανία απέρριψε την πρόταση των ΗΠΑ, καθώς ο Zelensky θέλει οι αμερικανικές και ευρωπαϊκές εγγυήσεις ασφαλείας να συνδέονται άμεσα με οποιαδήποτε συμφωνία για τα ορυκτά αποθέματα.
Επιθυμεί επίσης άλλες χώρες, συμπεριλαμβανομένων των κρατών της ΕΕ, να εμπλακούν στη μελλοντική εκμετάλλευση των φυσικών πόρων.
Ωστόσο, η συμφωνία που πρότεινε ο Trump και υποβλήθηκε από τον Bessent αναφερόταν μόνο στο ότι οι ΗΠΑ λάμβαναν ουκρανικούς πόρους σε αντάλλαγμα για προηγούμενη στρατιωτική βοήθεια και δεν περιείχε προτάσεις για παρόμοια μελλοντική βοήθεια.
Εάν οι πληροφορίες των FT είναι ακριβείς, η κυβέρνηση Trump μπορεί να επιχειρήσει να ανακτήσει τις απώλειες των ΗΠΑ από τον πόλεμο αναζητώντας ένα σημαντικό μερίδιο στα κοιτάσματα ορυκτών σπάνιων γαιών της Ουκρανίας.
Ωστόσο, ορισμένοι παραμένουν δύσπιστοι ότι τα κοιτάσματα σπάνιων γαιών της Ουκρανίας αξίζουν ένα τρισεκατομμύριο ή περισσότερο…
Καμένη γη…
«Αυτό που έχει η Ουκρανία είναι καμένη γη, αυτό που δεν έχει είναι σπάνιες γαίες», αναφέρει το Bloomberg.
Παραδόξως, πολλοί άνθρωποι – κυρίως ο πρόεδρος των ΗΠΑ, Trump – φαίνονται πεπεισμένοι ότι η χώρα έχει πλούσια ορυκτά. Είναι ανοησία”, έγραψε ο Javier Blas του Bloomberg.
O Blas κατακεραύνωσε τα κοιτάσματα σπάνιων γαιών της Ουκρανίας.
Μπερδεύτηκα. Από όσο γνωρίζω, η Ουκρανία δεν έχει σημαντικά κοιτάσματα σπάνιων γαιών εκτός από μικρά ορυχεία σκανδίου.
Το Αμερικανικό Γεωλογικό Ινστιτούτο, μια αρχή για το θέμα, δεν αναφέρει ότι η χώρα έχει αποθέματα.
Ούτε καμία άλλη βάση δεδομένων που χρησιμοποιείται συνήθως στην επιχείρηση εξόρυξης.
Με απλά λόγια, το “follow the money” δεν λειτουργεί εδώ.
Το καλό σενάριο
Στην καλύτερη περίπτωση, η αξία όλης της παραγωγής σπάνιων γαιών στον κόσμο κυμαίνεται στα 15 δισεκατομμύρια δολάρια ετησίως — έμφαση στο «ένα έτος».
Αυτό είναι ίσο με την αξία μόλις δύο ημερών παγκόσμιας παραγωγής πετρελαίου.
Ακόμα κι αν η Ουκρανία είχε γιγαντιαία κοιτάσματα, δεν θα ήταν τόσο πολύτιμα από γεωοικονομική άποψη.
Ας πούμε ότι η Ουκρανία μπόρεσε, ως δια μαγείας, να παράγει το 20% των σπάνιων γαιών του κόσμου.
Αυτό θα ισοδυναμούσε με περίπου 3 δισεκατομμύρια δολάρια ετησίως.
Για να φτάσουν τα 500 δισεκατομμύρια δολάρια που υποστήριξε ο Trump, οι ΗΠΑ θα πρέπει να εξασφαλίσουν 150 και πλέον χρόνια ουκρανικής παραγωγής.
Καθαρή ανοησία…
Η πιθανότητα λάθους
Ωστόσο, ο Blas αναγνώρισε ότι η ανάλυσή του μπορεί να είναι λανθασμένη και ότι η Ουκρανία μπορεί, στην πραγματικότητα, να έχει σημαντικά αποθέματα.
Περιέγραψε δύο πιθανές εξηγήσεις για αυτό:
Βλέπω δύο πιθανότητες: ότι ο Trump έχει δίκιο —και έχω πολύ λάθος— και η Ουκρανία έχει, στην πραγματικότητα, πολλές σπάνιες γαίες.
Ή ότι είπε λάθος, και αντί για «σπάνιες γαίες» εννοούσε άλλα ορυκτά.
Ή ίσως πήρε τις μικρές δυνατότητες ενός μεμονωμένου στοιχείου – σκανδίου2 – και έκανε παρέκταση.
Ας εξερευνήσουμε τη δεύτερη επιλογή, γιατί τουλάχιστον θα είχε κάποιο νόημα.
Ενώ η Ουκρανία δεν διαθέτει εμπορικά κοιτάσματα σπάνιων γαιών, έχει ορυχεία που διαθέτουν άλλα ορυκτά.
Πριν από τον πόλεμο με τη Ρωσία, η Ουκρανία παρήγαγε σημαντικές ποσότητες σιδηρομεταλλεύματος και άνθρακα.
Κανένα από τα δύο δεν είναι στρατηγικό, αλλά η χώρα έβγαζε αξιοπρεπή χρήματα και από τα δύο.
Πρόβλημα; Ορισμένα ορυχεία βρίσκονται τώρα σε έδαφος που έχει κατακτήσει η Ρωσία.
Η σκέψη του Trump
Ίσως ο Trump να συνδύασε τις «σπάνιες γαίες» με την πολύ ευρύτερη έννοια των «κρίσιμων ορυκτών».
Από τα τελευταία, η Ουκρανία διαθέτει ορισμένα εμπορικά ορυχεία τιτανίου και γαλλίου.
Και τα δύο είναι αρκετά πολύτιμα και έχουν κάποια στρατηγική σημασία, αλλά και πάλι, ο έλεγχος τους δεν θα άλλαζε τη γεωοικονομία.
Και σίγουρα δεν αξίζουν τα 500 δισεκατομμύρια δολάρια που εκφράζει ο Trump.
Ωστόσο, ο Αμερικανός πρόεδρος αναφέρθηκε σταθερά στις σπάνιες γαίες.
Όχι μία, αλλά πολλές φορές. Τότε, ίσως ξέρει κάτι που δεν γνωρίζει ο κόσμος των εμπορευμάτων.
«Αλλά δεν βρήκα καμία αξιόπιστη πηγή που να λέει ότι η Ουκρανία είναι γεμάτη αποθέματα», ανέφερε ο Blas.
Κάθε έγγραφο που το αναφέρει αυτό, τείνει να μπερδεύει τις συσσωρεύσεις ορισμένων ορυκτών που φέρουν σπάνιες γαίες ως εξισώσεις με ένα εμπορικό ορυχείο.
Η περίπτωση του Novopoltavske
Πολλοί τονίζουν το κοίτασμα Novopoltavske, που ανακαλύφθηκε από τους Σοβιετικούς το 1970, ως πιθανή πηγή.
Ενώ υπάρχουν μικροσκοπικές ποσότητες σπάνιων γαιών εκεί, η εκσκαφή τους φαίνεται αδύνατη – γι’ αυτό η τοποθεσία παραμένει ένα μη παραγωγικό κοίτασμα και όχι ένα ορυχείο περισσότερα από 50 χρόνια μετά την ανακάλυψή του.
Η ουκρανική κυβέρνηση περιέγραψε το Novopoltavske ως «σχετικά δύσκολο» στην εξόρυξη και είπε ότι οποιαδήποτε απόδοση σε σπάνιες γαίες θα ήταν «εκτός ισορροπίας», πράγμα που σημαίνει ότι δεν είναι οικονομικό να τα εκμεταλλευτείς σε τρέχουσες τιμές.
Ακόμη χειρότερα, η ορυκτολογία έρχεται σε αντίθεση με αυτό: Η πηγή υποδοχής είναι ένα ορυκτό που κάνει την εξαγωγή των στοιχείων πολύ δύσκολη.
Ο ρόλος του ΝΑΤΟ
Το χειρότερο από τις έρευνες που υποστηρίζουν ότι η Ουκρανία έχει μια κρυφή πηγή σπάνιων γαιών φέρει το αποτύπωμα της Συνθήκης του ΝΑΤΟ και έχει κοινοποιηθεί ευρέως ως η απόδειξη “ο Trump έχει δίκιο”.
Κατασκευάστηκε τον Δεκέμβριο του 2024 από το Κέντρο Αριστείας Ενεργειακής Ασφάλειας του ΝΑΤΟ, που εδρεύει στη Λιθουανία.
Αν και συνδέεται με τη στρατιωτική συμμαχία, φέροντας το όνομα και το λογότυπό της, η οντότητα και οι αντίστοιχες εταιρείες είναι αυτόνομα όργανα εκτός της αλυσίδας διοίκησης.
Το έγγραφο είναι προκλητικό: «Η Ουκρανία αναδεικνύεται ως βασικός δυνητικός προμηθευτής μετάλλων σπάνιων γαιών όπως τιτάνιο, λίθιο, βηρύλλιο, μαγγάνιο, γάλλιο, ουράνιο…»
Η λίστα πρέπει να κρούει κάθε συναγερμό. Όποιος έχει γνώση της χημείας ξέρει ότι κανένα από αυτά τα ορυκτά δεν είναι σπάνιες γαίες.
Το γιατί η έρευνα του ΝΑΤΟ επισυνάπτεται στην έκθεση, η οποία φαίνεται να στερείται στοιχειώδους ελέγχου δεδομένων, είναι πέρα από την κατανόηση.
Αν αυτή είναι η πηγή που χρησιμοποίησαν οι σύμβουλοι του Trump για να τον πείσουν για τον πλούτο της Ουκρανίας σε σπάνιες γαίες, θα ήταν αποτυχία – η παγκόσμια πολιτική που βασίζεται στην αντιγραφή και επικόλληση.
Θα ταίριαζε πολύ στην καφκική χρονιά του 2025.
Και δεν είναι η πρώτη φορά που η Ουάσιγκτον χρησιμοποιεί γεωλογία σε εμπόλεμη ζώνη για να δικαιολογήσει την οικοδόμηση αυτοκρατοριών.
Ο Blas σημείωσε ότι “το 2010, οι ΗΠΑ ανακοίνωσαν ότι είχαν ανακαλύψει 1 τρισεκατομμύριο δολάρια αναξιοποίητων κοιτασμάτων ορυκτών στο Αφγανιστάν, συμπεριλαμβανομένων ορισμένων κρίσιμων για μπαταρίες ηλεκτρικών αυτοκινήτων, όπως το λίθιο.
Το Πεντάγωνο έφτασε στο σημείο να περιγράψει το Αφγανιστάν ως “τη Σαουδική Αραβία του λιθίου”…
Reuters: Ο Trump θέλει συμφωνία μετάλλων και σπάνιων γαιών με την Ουκρανία πριν από τις ειρηνευτικές συνομιλίες
Ο πρόεδρος των ΗΠΑ Trump σχεδιάζει να συνάψει συμφωνία με την Ουκρανία για τα μέταλλα σπάνιων γαιών πριν από τις ειρηνευτικές συνομιλίες, αναφέρει το Reuters, επικαλούμενο δύο πηγές που γνωρίζουν το θέμα.
«Ο Trump θέλει να συναφθεί μια συμφωνία με την Ουκρανία προτού ενδεχομένως παράσχει νέα αμερικανική στρατιωτική βοήθεια στο Κίεβο ή οργανώσει επίσημες ειρηνευτικές συνομιλίες», αναφέρει
το Reuters.
Σύμφωνα με το πρακτορείο, ο Λευκός Οίκος μπορεί να συμφωνήσει σε μια απλοποιημένη συμφωνία γρήγορα, προκειμένου στη συνέχεια να συζητήσει τις λεπτομέρειες, για παράδειγμα, πόσα ουκρανικά ορυκτά θα μπορούσαν να μεταφερθούν στις Ηνωμένες Πολιτείες.
Ο σύμβουλος του Trump επιβεβαίωσε στα μέσα ενημέρωσης την πρόθεση των Αμερικανών αξιωματούχων να συνεχίσουν να προωθούν τη συμφωνία ορυκτών με την Ουκρανία, σημειώνοντας ότι οι ΗΠΑ «πρέπει να επαναφέρουν αυτόν τον τύπο… τον Zelensky στην πραγματικότητα».
H Washington Post ανέφερε ότι Αμερικανοί αξιωματούχοι σε συνάντηση με τον Zelensky στο Μόναχο του πρόσφεραν να υπογράψει ένα έγγραφο που θα μεταβίβαζε στις Ηνωμένες Πολιτείες τα δικαιώματα στο 50% των ορυκτών πόρων που δεν έχουν ακόμη εξορυχθεί.
Ο Zelensky ανακοίνωσε ότι αρνήθηκε να επιτρέψει στον αντιπρόεδρο των ΗΠΑ J.D. Vance να υπογράψει τη συμφωνία.
Ο Trump επιβεβαίωσε αργότερα ότι το Κίεβο είχε ματαιώσει μια συμφωνία μετάλλων με τις ΗΠΑ.
Σύμφωνα με τον Trump, οι αρχές του Κιέβου συμπεριφέρθηκαν με αγένεια στον υπουργό Οικονομικών των ΗΠΑ κατά την πρώτη του επίσκεψη στην Ουκρανία, αρνούμενος να υπογράψει τη συμφωνία.