Τα ιμπεριαλιστικά σχέδια του Ντόναλντ Τραμπ για Γροιλανδία, Καναδά και Παναμά ακούγονται συχνά σαν τις φλυαρίες ενός καρχαρία των ακινήτων που εξισώνει την εξωτερική και εμπορική πολιτική με το κυνήγι νέων συμφωνιών, σχολιάζει το CNN, και προσθέτει ότι «υπάρχει μέθοδος στην επεκτατική του νοοτροπία».
Ο Τραμπ, με τον μοναδικό του τρόπο, καταπιάνεται με τα ζητήματα εθνικής ασφάλειας που πρέπει να αντιμετωπίσουν οι ΗΠΑ σε έναν νέο κόσμο που διαμορφώνεται από την άνοδο της Κίνας, τις ανισότητες της παγκοσμιοποίησης, το λιώσιμο των πολικών πάγων και την αστάθεια των μεγάλων δυνάμεων.
Η στάση του ενσαρκώνει την αρχή “Πρώτα η Αμερική”, σύμφωνα με την οποία η ισχύς των ΗΠΑ χρησιμοποιείται για την αδυσώπητη επιδίωξη στενών εθνικών συμφερόντων, ακόμη και με τον εξαναγκασμό μικρότερων, συμμαχικών δυνάμεων, σημειώνει το CNN.
Η πεποίθηση του Τραμπ, εν τω μεταξύ, ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες θα πρέπει να κυβερνούν απόλυτα στη δική τους σ
φαίρα επιρροής είναι επίσης ένας σημαντικός υπαινιγμός για το πώς θα μπορούσε να διαχειριστεί βασικές παγκόσμιες εστίες, συμπεριλαμβανομένου του πολέμου στην Ουκρανία και ενδεχομένως ακόμη και ενός πολέμου στην Ταϊβάν.
Αλλά ο νεοαποικιοκρατισμός του 21ου αιώνα είναι ένα τεράστιο ρίσκο και φαίνεται βέβαιο ότι θα προσκρούσει μετωπικά στο διεθνές δίκαιο. Και ο Τραμπ θα μπορούσε να θέσει σε κίνδυνο την ισχύ της Αμερικής, καταστρέφοντας τις συμμαχίες που οικοδομήθηκαν επί γενεές και αποξενώνοντας τους φίλους της.
Ο Τραμπ διατηρεί τη στρατιωτική ισχύ στο τραπέζι
Ο Τραμπ έριξε λάδι στη φωτιά σε έναν τεταμένο κόσμο που περιμένει με τρόμο τη δεύτερη θητεία του, όταν ένας δημοσιογράφος τον ρώτησε αν θα μπορούσε να αποκλείσει τη χρήση βίας για την ανάκτηση της διώρυγας του Παναμά ή την κατάληψη της στρατηγικής σημασίας Γροιλανδίας. “Δεν πρόκειται να δεσμευτώ για κάτι τέτοιο, όχι”, δήλωσε ο Τραμπ στο Μαρ-α-Λάγκο. “Μπορεί να είναι ότι θα πρέπει να κάνουμε κάτι”.
Οι Καναδοί ανακουφίστηκαν όταν έμαθαν ότι ο εκλεγμένος πρόεδρος δεν θα στείλει την 82η αερομεταφερόμενη μονάδα πέρα από τον 49ο παράλληλο. Είπε ότι θα χρησιμοποιήσει μόνο οικονομική ισχύ για να προσαρτήσει την περήφανη κυρίαρχη δημοκρατία του Καναδά, και να την κάνει 51η αμερικανική Πολιτεία.
Η φάρσα στην Γροιλανδία
Όπως συμβαίνει συχνά με τον Τραμπ, οι απειλές του προέρχονταν από ένα μείγμα κακίας και κακοήθειας, σχολιάζει το CNN. Και υπήρχε ένα χαρακτηριστικό στοιχείο φάρσας, καθώς ο γιος του εκλεγμένου προέδρου, ο Ντόναλντ Τζούνιορ, πέταξε με το Boeing της οικογένειας στη Γροιλανδία. “Κάντε τη Γροιλανδία μεγάλη ξανά!”, έγραψε ο εκλεγμένος πρόεδρος στο κοινωνικό δίκτυο Truth λίγο πριν προσγειωθεί ο γιος του.
Είναι απίθανο ο Τραμπ να πετύχει αυτό που θέλει με τον Καναδά, τον Παναμά ή τη Γροιλανδία. Έτσι, η στρατηγική του μπορεί να στοχεύει στο να πετύχει καλύτερες συμφωνίες για τις ΗΠΑ – ίσως μια έκπτωση για τα αμερικανικά πλοία που διέρχονται από τη βασική πλωτή οδό μεταξύ του Ατλαντικού και του Ειρηνικού Ωκεανού, μεγαλύτερη αμερικανική πρόσβαση σε σπάνιες γαίες στη Γροιλανδία και σε θαλάσσιες διαδρομές που αποκαλύπτονται από το λιώσιμο των πολικών πάγων, καθώς και μια νέα εμπορική συμφωνία με τον Καναδά που θα μπορούσε να ευνοήσει τους Αμερικανούς κατασκευαστές. Ο Τραμπ θα ήταν βέβαιο ότι θα παρουσίαζε οποιοδήποτε από αυτά ως μια τεράστια νίκη που μόνο ο ίδιος θα μπορούσε να έχει επιτύχει, ακόμη και αν καταλήξουν να είναι μάλλον καλλωπιστικές όπως το σύμφωνο ΗΠΑ-Μεξικού-Καναδά της πρώτης θητείας του.
Πίσω από τις απειλές
Αλλά οι απειλές του Τραμπ δίνουν σάρκα και οστά σε μία από τις λογικές της εξωτερικής του πολιτικής: ότι κάθε χώρα θα πρέπει να επιδιώκει επιθετικά τους στόχους της μονομερώς με τρόπο που αναπόφευκτα θα ωφελήσει ισχυρά και πλούσια έθνη όπως οι Ηνωμένες Πολιτείες.
«Ως πρόεδρος, απέρριψα τις αποτυχημένες προσεγγίσεις του παρελθόντος και με υπερηφάνεια βάζω την Αμερική πρώτα, όπως ακριβώς πρέπει να βάζετε και εσείς πρώτα τις χώρες σας. Αυτό είναι εντάξει – αυτό πρέπει να κάνετε κι εσείς», δήλωσε ο Τραμπ στη Γενική Συνέλευση των Ηνωμένων Εθνών το 2020. Αυτό είναι ένα δόγμα που προέρχεται από μια ζωή στην οποία ο Τραμπ προσπαθούσε να είναι πάντα το πιο επιθετικό άτομο σε κάθε δωμάτιο, επιδιώκοντας “νίκες” επί ασθενέστερων αντιπάλων.
Έτσι εξηγείται η παρατήρησή του ότι η Δανία θα πρέπει να παραδώσει τη Γροιλανδία, επειδή είναι σημαντική για την ασφάλεια των ΗΠΑ. Σε αντίθετη περίπτωση, είπε ο Τραμπ, “θα τιμολογούσα τη Δανία σε πολύ υψηλό επίπεδο”.
Ο εκλεγμένος πρόεδρος χαρακτήρισε επίσης την απόφαση των ΗΠΑ να παραδώσουν τη διώρυγα του Παναμά το 1999 βάσει μιας συνθήκης που υπέγραψε ο Τζίμι Κάρτερ ως ανοησία που σπατάλησε τα πλεονεκτήματα της αμερικανικής ισχύος. Ισχυρίστηκε ψευδώς ότι τα αμερικανικά πλοία υφίσταντο διακρίσεις στα τέλη διέλευσης και ότι η Κίνα, και όχι ο Παναμάς, εκμεταλλευόταν την πλωτή οδό. (Εταιρείες που ανήκουν στο Πεκίνο διαχειρίζονται ορισμένα λιμάνια στον Παναμά). “Δώσαμε τη διώρυγα του Παναμά στον Παναμά. Δεν την δώσαμε στην Κίνα και την καταχράστηκαν”, δήλωσε ο Τραμπ λίγο πριν φτάσει η σορός του Κάρτερ στην Ουάσινγκτον πριν από την κρατική κηδεία της Πέμπτης.
Η σκληροπυρηνική προσέγγιση του Τραμπ εξηγεί επίσης γιατί δεν βλέπει μεγάλη διάκριση μεταξύ συμμάχων και αντιπάλων των ΗΠΑ. Παραπονέθηκε, για παράδειγμα, την Τρίτη ότι ο Καναδάς, ο στενότερος γεωγραφικός φίλος της Αμερικής, απομυζούσε την αμυντική ομπρέλα των ΗΠΑ και επομένως θα έπρεπε να είναι πολιτεία των ΗΠΑ και όχι έθνος. Μια τέτοια άποψη απορρίπτει τη φιλελεύθερη τάξη πραγμάτων υπό την ηγεσία των ΗΠΑ, η οποία βλέπει τις συμμαχίες ως επενδύσεις που πολλαπλασιάζουν την αμερικανική ισχύ και προστατεύουν τη δημοκρατία και την ελευθερία.
Οι ΗΠΑ δείχνουν ότι υποχωρούν στον κόσμο, αλλά διπλασιάζουν την ισχύ τους
Η αποστολή στρατευμάτων για την κατάληψη της διώρυγας του Παναμά ή της Γροιλανδίας θα μπορούσε να έρθει σε αντίθεση με τις προειδοποιήσεις του Τραμπ κατά την προεκλογική του εκστρατεία ότι οι ΗΠΑ θα πρέπει να αποφύγουν νέες εξωτερικές εμπλοκές. Αλλά αποτελεί παράδειγμα της ιδεολογίας “Πρώτα η Αμερική”. Μια υποχώρηση από τον παλιό κόσμο σε μια δεύτερη θητεία του Τραμπ θα μπορούσε να αντικατασταθεί από μια “ηπειρωτικότητα” που θα μπορούσε να “εκτοπίσει την παγκοσμιοποίηση”, υποστήριξε ο Hal Brands, καθηγητής παγκόσμιων υποθέσεων στη Σχολή Προηγμένων Διεθνών Σπουδών του Johns Hopkins, στο Foreign Affairs τον περασμένο Μάιο.
Πάντως, το 2018 ο Τραμπ είχε δηλώσει: «Είναι η επίσημη πολιτική της χώρας μας από την εποχή του προέδρου Μονρόε ότι απορρίπτουμε την ανάμειξη ξένων εθνών σε αυτό το ημισφαίριο και στις δικές μας υποθέσεις». Τώρα το αναζωπυρώνει, στοχεύοντας την Κίνα, τη Ρωσία, το Ιράν και τις επιχειρηματικές, στρατιωτικές και κατασκοπευτικές συνεργασίες τους σε έθνη όπως η Βενεζουέλα, η Βολιβία, η Νικαράγουα και η Κούβα.
Πώς η σκληρή γλώσσα Τραμπ μπορεί να γυρίσει μπούμερανγκ
Το επεκτατικό όραμα του Τραμπ αντικατοπτρίζει την υπέρτατη αυτοπεποίθηση του ότι η δεύτερη θητεία του, θα αφήσει ένα σημάδι που θα καθορίσει την εποχή του στον παγκόσμιο ρόλο της Αμερικής.
Και η προσωποποίηση της αρχής του ισχυρού που θριαμβεύει επί του αδύναμου μπορεί επίσης να επηρεάσει την προσέγγισή του σε άλλα παγκόσμια ζητήματα – κυρίως στον πόλεμο στην Ουκρανία. Η πιθανότητα να αποδεχθεί ο Τραμπ τους όρους της Ρωσίας αποτελεί ήδη μια ανησυχία.
Η πομφόλυγα του Τραμπ μπορεί να ενθουσιάσει τους υποστηρικτές του. Αλλά πολλοί ξένοι το θεωρούν αλαζονικό. Μια απόπειρα κατάληψης της Διώρυγας του Παναμά θα θεωρούνταν γεωπολιτική πειρατεία. Η εισβολή στη Γροιλανδία θα γελοιοποιούσε το διεθνές δίκαιο.
Και ο Καναδός πρωθυπουργός Τζάστιν Τριντό – του οποίου η ήδη καταδικασμένη καριέρα υπέστη ένα τελικό πλήγμα εξαιτίας των απειλών του Τραμπ για τους δασμούς – διακωμώδησε τα σχέδια του Τραμπ για τον Μεγάλο Λευκό Βορρά την Τρίτη. “Δεν υπάρχει ούτε η παραμικρή πιθανότητα να γίνει ο Καναδάς μέρος των Ηνωμένων Πολιτειών”, έγραψε στο Χ.
Αυτή η αντίδραση δείχνει το μειονέκτημα της προσέγγισης του Τραμπ. Ο εκφοβισμός του απέναντι στους φίλους της Αμερικής μπορεί να αποξενώσει ολόκληρους πληθυσμούς. Ορισμένοι ειδικοί σε θέματα εξωτερικής πολιτικής φοβούνται ότι οι αμερικανικές απειλές και οι πιέσεις στη Λατινική Αμερική μπορεί στην πραγματικότητα να ωθήσουν τα έθνη πιο κοντά στην Κίνα.
Και οι προσβολές για τον Καναδά που είναι καλύτερα ως 51η πολιτεία είναι πιθανό να σκληρύνουν την κοινή γνώμη εκεί εναντίον του επερχόμενου προέδρου των ΗΠΑ και να δυσκολέψουν τον επόμενο πρωθυπουργό να κλείσει συμφωνίες μαζί του.
Η περιφρόνηση του Τραμπ για τον πατριωτισμό των άλλων λαών θα μπορούσε επίσης να δηλητηριάσει τις μακροβιότερες φιλίες της Αμερικής. «Η πλειοψηφία στη Γροιλανδία το βρίσκει αρκετά τρομακτικό και αρκετά άβολο … ότι οι ΗΠΑ, με έναν ασεβή τρόπο, δείχνουν ότι θα ήθελαν να αγοράσουν τη Γροιλανδία ή να ελέγχουν τη Γροιλανδία», δήλωσε η Aaja Chemnitz, μέλος του δανικού κοινοβουλίου και κάτοικος της Γροιλανδίας, στην Erin Burnett του CNN.
«Η Γροιλανδία δεν είναι MAGA. Η Γροιλανδία δεν πρόκειται να γίνει MAGA», είπε.