Το περίπλοκο δίκτυο της ναυτιλιακής βιομηχανίας και η αλλαγή σημαιών στα πλοία δυσκολεύουν τις δυτικές κυβερνήσεις στον οικονομικό τους πόλεμο κατά της Μόσχας
Στις 20 Ιουλίου του 2023, κάπου ανοιχτά των ακτών της Ερυθραίας, το τάνκερ Vernadsky Prospect μετέφερε 730.000 βαρέλια ρωσικού πετρελαίου και εξέπεμψε ένα σημαντικό μήνυμα: «Οπλισμένη φρουρά στο πλοίο».
Σύμφωνα με το Bloomberg, το δεξαμενόπλοιο μήκους 250 μέτρων είχε μόλις περάσει από τη Διώρυγα του Σουέζ και κατευθυνόταν προς την Ινδία, μια από τις μεγάλες οικονομίες που συνεχίζουν να αγοράζουν ρωσικό πετρέλαιο, μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία.
Πέντε μέρες αργότερα, το Vernadsky Prospect προσέγγισε το σκάφος Genesis κοντά στις ακτές του Ομάν, όπου επιβίβασε μια ομάδα φρουρών.
Οι φρουροί, έμπειροι επαγγελματίες που πληρώνονται για να προστατεύουν πλοία από επιθέσεις στα επικίνδυνα νερά μεταξύ Υεμένης και Σομαλίας, μετέφεραν μαζί τους, στο αμπάρι του πλοίου, στρατιωτικού τύπου όπλα, τα οποία είχαν λάβει άδεια από το Ηνωμένο Βασίλειο.
Αυτή η υπηρεσία, που παρέχεται από το Genesis και άλλα σκάφη όπως το Siam και το Antarctic Dream, είναι νόμιμη και την χρησιμοποιούν ναυτιλιακές εταιρείες ανά τον κόσμο.
Ωστόσο, αυτά τα σκάφη έχουν αποδειχθεί σωτήρια για τη Ρωσία, που καταφέρνει να κερδίζει σημαντικά έσοδα από το πετρέλαιό της παρά τις κυρώσεις, που της έχουν επιβληθεί.
Περίπλοκο δίκτυο
Το περίπλοκο δίκτυο της ναυτιλιακής βιομηχανίας και η αλλαγή σημαιών στα πλοία δυσκολεύουν τις δυτικές κυβερνήσεις στον οικονομικό τους πόλεμο κατά της Μόσχας, σημειώνει το Bloomberg.
«Το σύστημα αδειοδοτήσεων του Ηνωμένου Βασιλείου έχει αποτύχει να αξιολογήσει κατάλληλα τους κινδύνους», τόνισε ο Liam Bern, επικεφαλής της επιτροπής επιχειρήσεων και εμπορίου του βρετανικού κοινοβουλίου, σημειώνοντας την ανάγκη αναθεώρησης των αδειών για πλωτά οπλοστάσια, ειδικά σε περιοχές με περιορισμένες εναλλακτικές.
Τα σκάφη αυτά, που ανήκουν στην εταιρεία Sinbad Navigation με έδρα το Ντουμπάι, λειτουργούν ως «πλωτά οπλοστάσια» και αποθηκεύουν όπλα για τη φύλαξη δεξαμενόπλοιων.
Η Sinbad δεν υπόκειται σε κυρώσεις και οι υπηρεσίες της δεν παραβιάζουν την υπάρχουσα νομοθεσία.
Ωστόσο, οι βρετανικές αρχές, αν και ανακάλεσαν τις άδειες χρήσης των όπλων το περασμένο καλοκαίρι, δεν κατάφεραν να βρουν όλα τα όπλα, καθώς η ιδιοκτησία και η βάση των σκαφών έχουν πλέον αλλάξει χώρα.
Οι σχέσεις μεταξύ των εταιρειών που χρησιμοποιούν τέτοιες υπηρεσίες και η νομοθετική ασάφεια έχουν επιτρέψει στη Ρωσία να δημιουργήσει έναν «σκιώδη στόλο» που παρακάμπτει τους περιορισμούς.
Τα πλοία της Sinbad αλλάζουν συχνά σημαίες και εγγράφονται σε χώρες με λιγότερους ελέγχους, ενώ τα όπλα που χρησιμοποιούνται στις φρουρές των τάνκερ αποθηκεύονται σε πλωτές αποθήκες εκτός της δικαιοδοσίας της Δύσης.
Η πειρατεία στα νερά της Υεμένης και της Σομαλίας έχει μειωθεί τα τελευταία χρόνια, αλλά οι πρόσφατες συγκρούσεις, όπως αυτή μεταξύ Ισραήλ και Παλαιστίνης, έχουν αυξήσει τις τιμές ασφαλείας στα ύψη.
Η Sinbad οργανώνει περίπου 200 μεταφορές φρουρών το μήνα, με το κόστος για τις εταιρείες να ξεπερνά τις 4.000 δολάρια ανά μεταφορά.
Οι φρουροί, συχνά από την Ινδία, τη Σρι Λάνκα και το Νεπάλ, επιβιβάζονται στα πλοία για μερικές ημέρες μέχρι να περάσουν σε ασφαλέστερα νερά.
Παρά τις κυρώσεις, η Ρωσία συνεχίζει να βρίσκει τρόπους να εξασφαλίσει την αποστολή του πετρελαίου της, το οποίο πλέον εξάγεται κυρίως στην Ινδία. Οι ΗΠΑ, το Ηνωμένο Βασίλειο και η ΕΕ εντείνουν τις προσπάθειες να περιορίσουν τις ρωσικές εξαγωγές, επιβάλλοντας κυρώσεις σε πλοία και υπηρεσίες μεταφοράς. Ωστόσο, η Ρωσία εκμεταλλεύεται νομικά παραθυράκια και συνεργάζεται με παρόχους ασφάλειας που δεν υπόκεινται σε άμεσες κυρώσεις.
Ειδικότερα και σύμφωνα με το Bloomberg, μετά την εισβολή της Μόσχας στην Ουκρανία και το ευρωπαϊκό εμπάργκο που ακολούθησε, το αργό πετρέλαιο της Ρωσίας ρέει όλο και περισσότερο στην Ινδία, μέσω επικίνδυνων υδάτων.
Πολλαπλοί γύροι κυρώσεων των ΗΠΑ, του Ηνωμένου Βασιλείου και της Ευρωπαϊκής Ένωσης στόχευσαν τη Sovcomflot και δεκάδες δεξαμενόπλοια, μαζί με τον περιορισμό των πλοίων και των υπηρεσιών που χρησιμοποιούνται για τη μεταφορά ρωσικού αργού, απαγορεύοντας στις εταιρείες του Ομίλου των G7 και της ΕΕ να συναλλάσσονται με πετρέλαιο που πωλείται πάνω από το ανώτατο όριο τιμής των 60 δολαρίων.
Οι δυτικές εταιρείες επιτρέπεται να παρέχουν υπηρεσίες μεταφοράς, ασφάλισης και άλλες υπηρεσίες εάν το πετρέλαιο πωλείται κάτω από το όριο.
Κενά στο σύστημα
«Εκμεταλλεύονται τα κενά στο σύστημα», δήλωσε ο Μπαιμπά Μπράτσε, υπουργός Εξωτερικών της Λετονίας.
«Αυτές οι δραστηριότητες, αν και τεχνικά νόμιμες, είναι απερίσκεπτες και επιζήμιες για τα κοινά μας συμφέροντα ασφαλείας».
Η Μόσχα έχει επανειλημμένα επικρίνει τις δυτικές κυρώσεις υποστηρίζοντας πως είναι παράνομες.
Η Ρωσία απέστειλε περίπου 615 εκατομμύρια βαρέλια πετρελαίου στην Ινδία το 2023, σε σύγκριση με μόλις 6,5 εκατομμύρια βαρέλια το 2021, το έτος δηλαδή πριν από την εισβολή. Οι θαλάσσιες αποστολές στην Ευρώπη μειώθηκαν σε μόλις 37 εκατομμύρια βαρέλια από περίπου 490 εκατομμύρια βαρέλια την ίδια περίοδο και στο μηδέν μέχρι στιγμής φέτος.
Όπως αναφέρει το Bloomberg, καταγράφηκαν 63 αποστολές στην Ινδία τον Σεπτέμβριο μέσω της Διώρυγας του Σουέζ και της Ερυθράς Θάλασσας, 59 τον Αύγουστο και 55 τον Ιούλιο.
Το παράδειγμα των πλωτών οπλοστασίων της Sinbad αποδεικνύει πόσο περίπλοκο είναι το διεθνές εμπόριο πετρελαίου, ειδικά όταν διακυβεύονται στρατηγικά και οικονομικά συμφέροντα, καταλήγει το δημοσίευμα.