Το Ιράν φάνηκε να δείχνει αυτοσυγκράτηση μετά τη δολοφονία του ηγέτη της Χαμάς Ισμαήλ Χανίγιε, αλλά πλέον πιστεύει ότι το Ισραήλ δεν εκτίμησε σωστά αυτή την στάση της Τεχεράνης.
Η αυτοσυγκράτηση και η μετριοπάθεια εξελίχτηκαν σε πηγή ταπείνωσης, όταν το Ισραήλ επέφερε μια σειρά καταστροφικών πληγμάτων στον πιο στενό και μακροχρόνιο περιφερειακό σύμμαχο του Ιράν, την Χεζμπολάχ, με αποκορύφωμα την αεροπορική επιδρομή της Παρασκευής που σκότωσε τον αρχηγό της Νασράλα και τον διοικητή επιχειρήσεων της δύναμης Quds των Φρουρών της Επανάστασης του Ιράν, ταξίαρχο Αμπάς Νιλφορουσάν.
Αποφάσισε λοιπόν να εγκαταλείψει την αυτοσυγκράτηση και να προχωρήσει στην επίθεση της περασμένης Τρίτης. Ήταν ένα στοίχημα. Τα ιρανικά όπλα, η εκπαίδευση και η χρηματοδότηση έχουν διαδραματίσει καθοριστικό ρόλο στη μετατροπή της Χεζμπολάχ στην πιο ισχυρή ένοπλη δύναμη και τον πιο ισχυρό πολιτικό παράγοντα του Λιβάνου από τότε που οι Ιρανοί Φρουροί της Επανάστασης βοήθησαν στην ίδρυση της οργάνωσης, την δεκαετία του 1980.
Πριν από ένα μήνα, οι Ιρανοί ηγέτες ήλπιζαν ότι ένας πόλεμος φθοράς με τη Χεζμπολάχ θα βοηθούσε στην εξάντληση του ισραηλινού στρατού, ο οποίος εξακολουθεί να πολεμά εναντίον της Χαμάς στη Γάζα. Βασίζονταν επίσης στη Χεζμπολάχ και στο τεράστιο οπλοστάσιό της με ρουκέτες και πυραύλους που θα λειτουργούσε ως σημαντικό αποτρεπτικό μέσο κατά των άμεσων ισραηλινών επιθέσεων στις πυρηνικές και πυραυλικές εγκαταστάσεις της χώρας τους.
Ο Ιρανός πρόεδρος Μασούντ Πεζεσκιάν, ο οποίος εξελέγη τον Ιούλιο, κατηγόρησε το Ισραήλ ότι προσπαθεί να σύρει το Ιράν σε έναν περιφερειακό πόλεμο που θα προσελκύσει και τις ΗΠΑ. “Θέλουμε επίσης ασφάλεια και ειρήνη. Το Ισραήλ ήταν αυτό που δολοφόνησε τον Χανίγια στην Τεχεράνη”, ανέφεραν ιρανικά μέσα ενημέρωσης ότι δήλωσε κατά τη διάρκεια επίσκεψης στο Κατάρ την Τετάρτη. “Οι Ευρωπαίοι και οι ΗΠΑ είπαν ότι αν δεν δράσουμε, θα υπάρξει ειρήνη στη Γάζα σε μια εβδομάδα. Περιμέναμε να υπάρξει ειρήνη, αλλά αυτοί αύξησαν τις δολοφονίες τους”.
Ο σκιώδης πόλεμος
Πολλοί σκληροπυρηνικοί συντηρητικοί στο Ιράν είχαν αρχίσει να ανησυχούν για την έλλειψη δράσης κατά του Ισραήλ. Αρκετοί σχολιαστές στην κρατική τηλεόραση – η οποία ελέγχεται από τον Ανώτατο Ηγέτη, Αγιατολάχ Αλί Χαμενεΐ, και τους Φρουρούς υποστήριξαν ότι η απόφαση να μην αναζητηθεί εκδίκηση για τη δολοφονία του Haniyeh ενθάρρυνε τον Ισραηλινό πρωθυπουργό Βενιαμίν Νετανιάχου να επιτεθεί στα συμφέροντα και τους συμμάχους του Ιράν στο Λίβανο, σύμφωνα με το BBC.
Μετά την ιρανική πυραυλική επίθεση της Τρίτης, ο αρχηγός του επιτελείου των ιρανικών ενόπλων δυνάμεων Maj Gen Mohammad Baqeri δήλωσε ότι ο χρόνος για “υπομονή και αυτοσυγκράτηση” έχει τελειώσει. “Στοχοθετήσαμε στρατιωτικές τοποθεσίες και τοποθεσίες πληροφοριών στο Ισραήλ και αποφύγαμε σκόπιμα να πλήξουμε οικονομικές και βιομηχανικές τοποθεσίες”, δήλωσε. “Ωστόσο, εάν το Ισραήλ προβεί σε αντίποινα, η απάντησή μας θα είναι πιο σθεναρή”.
Η πυραυλική επίθεση αντανακλά την αυξανόμενη ανησυχία των Ιρανών ηγετών ότι η σιωπή τους μετά τις επιθέσεις του Ισραήλ θα τους παρουσίαζε ως αδύναμους και ευάλωτους – τόσο στο εσωτερικό όσο και στα μάτια των περιφερειακών συμμάχων τους στον λεγόμενο “Άξονα της Αντίστασης” που περιλαμβάνει τη Χεζμπολάχ και τη Χαμάς.
Το Ιράν και το Ισραήλ διεξάγουν έναν σκιώδη πόλεμο εδώ και δεκαετίες, ακολουθώντας την πολιτική “όχι πόλεμος, όχι ειρήνη”. Ωστόσο, τώρα φαίνεται ότι αυτό το status quo τελειώνει. Το Ισραήλ έχει ορκιστεί να απαντήσει σκληρά, με τον Νετανιάχου να προειδοποιεί ότι “το Ιράν έκανε ένα μεγάλο λάθος και θα το πληρώσει”.
Η αλλαγή στην στάση των ΗΠΑ
Υπάρχουν επίσης ενδείξεις για αλλαγή του τόνου και της στρατηγικής των ΗΠΑ. Τον Απρίλιο, ο πρόεδρος Τζο Μπάιντεν προέτρεψε το Ισραήλ σε αυτοσυγκράτηση μετά το πλήγμα που δέχτηκε με 300 drones και πυραύλους από το Ιράν, σε αντίποινα για την αεροπορική επιδρομή στο ιρανικό προξενείο στη Συρία. Το Ισραήλ άκουσε την έκκληση των ΗΠΑ και απάντησε με έναν μόνο πύραυλο, που έπληξε μια ιρανική συστοιχία αεράμυνας στο κεντρικό Ιράν.
Αλλά αυτή τη φορά, ο σύμβουλος Εθνικής Ασφάλειας του Μπάιντεν, Τζέικ Σάλιβαν, προειδοποίησε ότι θα υπάρξουν “σοβαρές συνέπειες” για την ιρανική επίθεση και ότι οι ΗΠΑ θα “συνεργαστούν με το Ισραήλ για να γίνει αυτό”.
Τα ισραηλινά μέσα ενημέρωσης επικαλούνται ισραηλινούς αξιωματούχους που δήλωσαν την Τετάρτη ότι το Ισραήλ προετοιμάζεται για αντίποινα στο Ιράν “εντός ημερών” και ότι θα στοχεύσουν “στρατηγικές τοποθεσίες”, συμπεριλαμβανομένων των ζωτικών πετρελαϊκών εγκαταστάσεων της χώρας.
Οι αξιωματούχοι προειδοποίησαν επίσης ότι θα χτυπηθούν οι πυρηνικές εγκαταστάσεις του Ιράν, εάν η Τεχεράνη ανταποδώσει τα χτυπήματα στο Ισραήλ.
Τι λέει το Ιράν
Ανώτεροι Ιρανοί αξιωματούχοι έχουν διαβεβαιώσει ότι θεωρούν πως τα αντίποινά τους για τη δολοφονία των Χανίγια, Νασράλα και Νιλφορουσάν έχουν τελειώσει, εκτός αν προκληθούν περαιτέρω.
Ο υπουργός Εξωτερικών Abbas Araghchi δήλωσε επίσης ότι μετέφερε μήνυμα στις ΗΠΑ μέσω της ελβετικής πρεσβείας στην Τεχεράνη, προειδοποιώντας τις “να μην παρέμβουν”. Προειδοποίησε: “Κάθε τρίτη χώρα που βοηθά το Ισραήλ ή επιτρέπει τη χρήση του εναέριου χώρου της εναντίον του Ιράν θα θεωρηθεί νόμιμος στόχος”.
Οι ΗΠΑ έχουν περίπου 40.000 στρατιώτες που σταθμεύουν στη Μέση Ανατολή, με πολλούς να έχουν αναπτυχθεί στο Ιράκ και τη Συρία. Αυτά τα στρατεύματα θα μπορούσαν να απειληθούν από τις σιιτικές πολιτοφυλακές που υποστηρίζονται από το Ιράν και στις δύο χώρες. Δηλαδή το Ιράν απείλησε και τις ΗΠΑ. Αυτό είναι ακόμα ένα στοίχημα.
Το Ιράν πρέπει τώρα να προετοιμαστεί για την ισραηλινή απάντηση και να ελπίζει ότι τα στοίχηματά του θα αποδώσουν.